Press "Enter" to skip to content

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi

AMİ Zaqatala filialının tarix-coğrafiya fakültəsində oxuyur. minfakt tərəfindən yazılmış bütün yazılara bax

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, 4-modda.

«…o‘zlikni anglash, milliy ong va tafakkurning ifodasi, avlodlar o‘rtasidagi ruhiy-ma’naviy bog‘liqlik til orqali namoyon bo‘ladi. Jamiki ezgu fazilatlar inson qalbiga til orqali, ona allasi, ona tilining bеtakror jozibasi bilan singadi. Ona tili — bu millatning ruhidir» Islom Karimov.

Uploaded on Sep 27, 2014

  • Azure Donahue
  • + Follow

Download Presentation

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, 4-modda.

Presentation Transcript
  1. «…o‘zlikni anglash, milliy ong va tafakkurning ifodasi, avlodlar o‘rtasidagi ruhiy-ma’naviy bog‘liqlik til orqali namoyon bo‘ladi. Jamiki ezgu fazilatlar inson qalbiga til orqali, ona allasi, ona tilining bеtakror jozibasi bilan singadi. Ona tili — bu millatning ruhidir» Islom Karimov
  2. O‘zbekiston Respublikasining davlat tili o‘zbek tilidir. O‘zbekiston Respublikasi o‘z hududida istiqomat qiluvchi barcha millat va elatlarning tillari, urf-odatlari va an’analari hurmat qilinishini ta’minlaydi, ularning rivojlanishi uchun sharoit yaratadi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, 4-modda.
  3. “O‘zbekiston Respublikasining Davlat tili o‘zbek tilidir”“Davlat tili haqida”gi qonun,1-modda. • Til — umumbashariy qadriyat, insoniyatga ato etilgan ulug‘ ne’matdir. Muhtaram Yurtboshimiz «Ona tili bu — millatning ruhidir. O‘z tilini yo‘qotgan har qanday millat o‘zligidan judo bo‘lishi muqarrar», deya ta’kidlaydi. Til — shaxsni shakllantirgan, millatni vujudga keltirgan, uni taraqqiyot bosqichiga olib chiqqan mo’tabar xilqat.
  4. Mundin so’ngra uch nav’ tildurkim, asl va mo’tabardur… ammo turkiy va forsiy va hindiy asl tillarning mansha’idurki, Nuh payg’ambar…ning uch o’g’lig’akim, Yofas (Abu-t-turk) va Som va Homdur, yetishur” “Muhokamat ul- lug’atayn”
  5. Meni tuzatolmas hech dori-darmon, Jonimga Masihdir shu ona tilim… Mayli, qashshoq bo’lsin mayli, behasham, Lekin mening uchun aziz va suyuk. Jahon minbarida yangramasa ham Ona tilim menga muqaddas, buyuk… Rasul Hamzatov
  6. Ming yillarkim, bulbul kalomi O’zgarmaydi, yaxlit hamisha. Ammo sho’rlik to’tining holi O’zgalarga taqlid hamisha. Ona tilim, sen borsan, shaksiz Bulbul kuyin she’rga solaman. Sen yo’qolgan kuning, shubhasiz, Men ham to’ti bo’lib qolaman… Abdulla Oripov
  7. Til – millat ko‘zgusi, uning o‘zligini, ma’naviy qiyofasini ko‘rsatuvchi bebaho boylikdir. Ona tilini muqaddas bilish o‘zini, qadr-qimmatini, g‘ururini anglash, tarixini, milliy qadriyatlarini hurmat qilish demakdir. • 1989 yilning 21 oktyabrida respublikamizda «Davlat tili haqida»gi Qonun qabul qilindi. Unga ko‘ra, tilimizga davlat tili maqomi berildi. Bu Qonun millatning qismatiga bevosita daxldor edi. U tilimizning ro‘yobga chiqishi va imkoniyatlari ochilishiga zamin yaratdi. Tilga ma’naviy-madaniy meros, umummilliy boylik, oliy qadriyat sifatida yondashuv shakllandi. Tilni milliy ruh va milliy imkoniyatlar asosida ilmiy tadqiq etish harakati kuchaydi, tilning ilmiy, diniy, rasmiy va idoraviy uslublari shakllandi, yangi darsliklar, butun bir atamalar tizimi, bir tillik, ikki tillik, uch tillik lug‘atlar yaratildi. Qonun va yurisprudensiya tili, ifodalash uslubi yuzaga keldi.
  8. 1993-yil 2-sеntabrda “Lotin yozuviga asoslangan o‘zbеk alifbosini joriy etish to‘g‘risida”gi Qonuni qabul qilindi. “Davlat tili haqida”gi qonunning qabul qilinganligiga bu yil 24 yil to‘ldi. O‘tgan shu davrda ona tilimizning yanada sayqallanishi, badiiyligi, tarixiyligi va dunyo miqyosida ahamiyati hamda nufuzini oshirishga qaratilgan qator madaniy, ma’naviy-ma’rifiy, mafkuraviy, ijodiy izlanishlar, ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda. Bugungi kunda jahondagi ko‘plab mamlakatlar xalqlari davlatimiz ramzlari – O‘zbеkiston Rеspublikasi bayrog‘i, gеrbi, davlat madhiyasi qatorida o‘zbеk tiliga ham hurmat bilan qarab, nafis va boy til sifatida yuksak baho bеrib kеlmoqdalar.
  9. 1995-yil 21-dekabr kuni “O‘zbekiston Respublikasining davlat tili haqida”gi qonuni yangi tahrirda e’lon qilindi. • Bu bilan davlat tiliga doir siyosiy, ijtimoiy, ma’naviy taraqqiyot talablari, ona tilimizni yanada rivojlantirish vazifalari o‘zining huquqiy asosiga ega bo‘ldi. Bugun davlat tilining qo‘llanish doirasi kengayib, uni ilmiy asosda rivojlantirishga qaratilgan tadqiqotlar, o‘zbek tilining o‘ziga xos xususiyatlariga bag‘ishlangan ilmiy va ommabop kitoblar, o‘quv qo‘llanmalari, yangi-yangi lug‘atlar chop etilayotir.
  10. O’ZBEK TILINING IMLO LUG’ATI 85 000 SO’ZLI. • O’zbek telining katta hajmli imlo lug’ati (65000 so’zli) nashr etilganidan beri 35 yildan ortiqroq vaqt o’tdi. Bu orada yangi alifboga o’tdik, til leksikasida, qator so’zlar imlosida sezilarli o’zgarishlar ro’y berdi. Mazkur imlo lug’ati ana shu kabi o’zgarishlarni hisobga olib tuzilgan, avvalgi imlo lug’atiga nisbatan so’z va terminlarni kengroq qamragan. • Lug’at ta’lim tizimining barcha bo’g’inlaridagi o’qituvchi, o’quvchi va talabalarga, ommaviy axborot vositalari xodimlariga, nashriyotlar muharrirlariga, umuman, keng kitobxonlar ommasiga mo’ljallangan. Узоқ кутилган китоб! • Tuzuvchilar: Filologiya fanlari doktori, professor. E.A. Begmatov va filologiya fanlari nomzodi, katta ilmiy xodim A.P. Madvaliyev. Hajmi: 520 bet, muqovasi qalin, bichimi: 84х108 1/16
  11. O‘zbek milliy kurashining jahon bo‘ylab ommalashuvi samarasida xalqaro maydonlarda “kurash”, “ta’zim”, “halol”, “chala”, “yonbosh” kabi o‘zbekcha atamalarning baralla yangrayotgani qalbimizda cheksiz faxr-iftixor uyg‘otadi. lardan avlodlarga o‘tib kelayotgan bu bebaho boylikning vorislari sifatida ona tilimizni asrab-avaylash, boyitish, nufuzini yanada oshirish, kelajak avlodga uni butun jozibasi va go‘zalligi bilan yetkazish har birimizning burchimizdir. Zero, Prezidentimiz ta’kidlaganidek, jamiki ezgu fazilatlar inson qalbiga, avvalo, ona allasi, ona tilining betakror jozibasi bilan singadi. • Nafaqat mamlakatimizda, hattoki xorijiy mamlakatlarda adabiyot va san’at yo‘nalishida faoliyat yuritayotgan taniqli tilshunos olimlar, turkiy tillarning boyligi va xususiyatlari, jumladan, o‘zbеk tilining jahon tillari orasida eng go‘zal va nafis til ekanligi, tarixiyligi bilan ajralib turishi haqida ko‘p yozganlar. Turli anjumanlarda ona tilimizning boy til ekanligi haqida odilona-xolisona fikrlar bildirganlar.
  12. … Aning nazmi vasfida til qosir va bayon ojizturur.Husayn Boyqaro • Nizomiddin Mir Alisher Navoiy – buyuk mutafakkir, olim, musiqachi, rassom va davlat arbobi, o’zbek adabiy tilining asoschisi, Bobur ta’biricha, “tili Andijon shevasi bilan rost” bo’lgan shoirdir!
  13. “Har bir millatning dunyoda borligini ko‘rsatadurgan oynai hayoti til va adabiyotidir. Milliy tilni yo‘qotmak millatning ruhini yo‘qotmakdur”Abdulla Avloniy • Abdulla Avloniyning ona tili va adabiyotni buzish, boshqa tillar bilan aralashtirib, mazmun-mohiyatini o‘zgartirish, pirovard natijada, bir tilning boshqa tildan ustun turishiga, tilning ruhiyatini buzishga qaratilgan har qanday urinish va zid harakatlarga qarshi chiqqanligi quyidagi purma’no so‘zlarida yaqqol isbotlanadi. «Zig‘ir yog‘i solub, moshkichiri kabi qilub, aralash-quralash qilmak tilning ruhini buzadir. Bobolarimizga еtishg‘on va yaragan muqaddas til, adabiyot bizga hеch kamlik qilmas. Dunyoning lazzati sodiq do‘stlar ila suhbat qilmoqdan iborat».
  14. E’tiboringiz uchun katta rahmat

© 2023 SlideServe | Powered By DigitalOfficePro

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına dəyişikliklər edilməsi: Konstitusiyada ifadə olunan normalar Azərbaycan xalqının bilavasitə iradəsini əks etdirir. Bu normalar ictimai münasibətlərin ən mühüm sahəsini tənzimləyir. Həmin normaların istifadə etdiyi göstəriş ali hüqüqi qüvvəyə malikdir.
Konstitusiyanın sabitliyi və möhkəmliyi hər şeydən əvvəl, siyasi münasibətlər sistemi ilə prezident hakimiyyəti ilə təmin olunur. Prezident Konstitusiyaya əməl olunmasının təminatçısıdır.
Konstitusiyanın sabitliyi və möhkəmliyi həm də ona xüsusi qaydada dəyişikliklər və əlavələr edilməsi ilə təmin edilir. Belə ki, Konstitusiyaya yalnız qanunda nəzərdə tutulan xüsusi qaydada dəyişiklik və əlavələr etmək olar. Bu qayda Konstitusiyanın ona volyuntaristcəsinə dəyişiklik və əlavələr edilməsindən müdafiə edir, onu siyasi qüvvələrin sui-istifadəsindən qoruyur.
Konstitusiyanın 11-ci fəslindəki normalar Konstitusiyada dəyişikliklər edilməsi qaydasını, 12-ci fəsil isə ona əlavələr edilməsi qaydasını müəyyənləşdirir. Bu qaydalar əsasında Konstitusiya prosesi həyata keçirilir. Konstitusiya prosesi dedikdə, qanunla nəzərdə tutulan qaydada Konstitusiya dəyişikliklər və əlavələr edilməsi başa düşülür. Konstitusiyaya dəyişikliklər və əlavələr edilməsi təklif etmək haqqında malik olan şəxslər isə konstitusiya prosesinin subyektləri adlanır.
Yalnız iki kateqoriya subyekt Konstitusiyaya dəyişikliklər edilməsini təklif edə bilər. Həmin subyektlərə aiddir:
– Milli Məclis;
– Prezident.
Prezident və Milli Məclis əvvəlcə təklif olunan dəyişikliklər barədə Konstitusiya Məhkəməsindən rəy almalıdırlar. Əgər Konstitusiya Məhkəməsi rəy verməzsə, onda təklif referenduma çıxarıla bilməz.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına əlavələr edilməsi: Konstitusiyaya əlavələr edilməsi dedikdə, Konstitusiyada yeni normalar müəyyən edilməsi başa düşülür. Bu xüsusiyyəti ilə o, Konstitusiyaya dəyişikliklər edilməsindən fərqlənir.
Konstitusiyaya əlavələr edilməsini təklif etmək hüququ iki kateqoriya subyektə məxsusdur. Onlara aiddir:
– prezident;
– azı 63 deputat.
Konstitusiyaya əlavələr edilməsim parlament yolu ilə hayata keçirilir. Belə ki, Konstitusiyaya əlavələr Milli Məclisdə 95 səs çoxluğu ilə Konstitusiya qanunları şəklində qəbul edilir. Bu qanunla iki dəfə səsə qoyulur. İkinci səsvermədə və prezident tərəfindən imzalandıqdan sonra onlar qüvvəyə minir.

Fənn müəllimi: Fəls. dokt. Arıxov C.C.

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Published by minfakt

AMİ Zaqatala filialının tarix-coğrafiya fakültəsində oxuyur. minfakt tərəfindən yazılmış bütün yazılara bax

İyun 8, 2012

Cavab qoy Cavabı ləğv et

axtar

kateqoriya

  • AMİ Zaqatala filialı
  • Ana dili
  • Ümumi
  • Bürclər
  • Cebr
  • Coğrafiya
    • Azərbaycan coğrafiyası
    • Coğrafiyanın tədrisi metodikası
    • Landşaftşünaslıq
    • Materiklər coğrafiyası
    • Meteorologiya
    • Okeanların fiziki coğrafiyası
    • Regionların soial-iqtisadi coğrafiyası
    • Toponimika
    • Yerşünaslıq
    • İqtisadi coğrafiya
    • Artistlər
    • Bilirsinizmi .
    • Mahnı sözləri
    • Şəxsiyyətlər
    • Arxeologiya
    • Asiya tarixi
    • Azərbaycan tarixi
    • Konstitusiya
    • Mənbəşünaslıq
    • Qafqaz xalqlarının tarixi
    • Türk xalqlarının tarixi

    Konstitusiyanın qəbulu, ona əlavə və dəyişikliklərin edilməsi qaydası

    AR konstitusiyası referendum yolu ilə qəbul edilir. Eyni zamanda konstitusiyanın mətnində dəyişiklik yalnız referendumla qəbul edilə bilər.AR-nın MM və AR prezidenti təklif etdikdə, təklif edilən dəyişikliklərə dair əvvəlcədən konstitusiya məhkəməsinin rəyi alınır. AR konstitusiya məhkəməsi referendumla qəbul edilmiş mətndə dəyişikliklərə dair qərar qəbul edə bilməz, çünki xalqın iradəsi ilə qəbul edlmiş dəyişikliyi yalnız xalq özü dəyişə bilər. Konstitusiyanın 1,2,6,7,8və 21-ci maddələrinə dəyişikliklər və ya onların ləğv edilməsi haqqında, 3-cü fəsildə nəzərdə tutulmuş insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının ləğvi və ya AR-nın tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulduğundan daha artıq dərəcədə məhdudlaşdırılması haqqında təklif referenduma çıxarıla bilməz. Çünki bu normalar digər konstitusion normalar üçün əsasdır. Konstitusiyaya əlavələr MM-də 95 səs çoxluğu ilə qəbul edilir, sonra da prezident tərəfindən imzalanır. Burada birinci səsvermə ilə ikinci səsvermə arasında 6 ay vaxt keçməlidir. Bu əlavələrlə bağlı fikir sabitliyi üçündür. Əks halda 2-ci səsvermə zamanı neqativ nəticələr alına bilər. Konstitusiya qanunları ARK-nın ayrılmaz hissəsidir və onun əsas mətninə zidd olmamalıdır. Adətən yeni dövlət yarandıqda, idarəetmə rejimi dəyişdikdə köhnə konstitusiyaya düzəlişlər etmək yolu ilə mühüm dəyişikliklərə gətirmək mümkün olmadıqda, yeni konstitusiya qəbul edilir. Konstitusiyanın qəbul edilməsinin ən demokratik üsullarından biri onun xüsusi olaraq seçilmiş müəssislər məclisi tərəfindən qəbul edilməsidir. Bu, birpalatalı orqandır və çox vaxt öz yerini yeni konstitusiyaya əsasən yaradılmış parlamentə verir. Bəzi konstitusiyalar parlament tərəfindən qəbul edilir. Bəzi ölkələrdə isə konstitusiya faktiki hərbi hakimiyyət tərəfindən qəbul edilir və bu yolla mülki idarəçiliyə keçid elan edilir. əksər hallarda referendum yolu ilə qəbul edilir. Konstitusiyanın dəyişdirilməsində isə 2 hala baxılır: 1) konstitusiyaya yenidən baxılması və 2)ona əlavə və dəyişikliklərin edilməsi.

    Похожие статьи

    Related posts:

    1. Hyat bilgisi 3-cü sinif açıq drs mövzu azrbaycan ordusu
    2. 5 günlük iş həftəsi
    3. Azərbaycan dili lüğəti
    4. Azərbaycan dili və onun tədrisi metodikası

Published in ! Без рубрики

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.