1 avqust – Azərbaycan əlifbası günüdür – MƏQALƏ
Web Əziz uşaqlar gəlin birlikdə əlifbamızdakı hərfləri öyrənək. Kanalımıza abunə olmağı və bildirişləri açmağı da unutmayın. Hər birinizə çox təşəkkürlər.#nagill.
From youtube.com
Azərbaycan əlifbası Food
Web Jan 17, 2021 22,140 views Jan 17, 2021 Salam Balacalar. Gəlin birlikdə Azərbaycan əlifbasını öyrənək. Balacalar Üçün Əlifba – Azərbaycan Əlifbası | Elifba – Azerbaycan Elifbasi. əlifba, …
From youtube.com
Author Boomfar Views 29.5K
AZəRBAYCAN DILI Və ƏLIFBASı GüNü — VIKIPEDIYA
Azərbaycan Dili və Əlifbası Günü — Azərbaycanda qeyd olunan milli bayram.
From az.wikipedia.org
Estimated Reading Time 3 mins
LATıN QRAFIKALı AZəRBAYCAN əLIFBASı — VIKIPEDIYA
Web Azərbaycan rəsmi olaraq 1923-cü il oktyabrın 20-də latın qrafikalı əlifbaya keçdi. Əvvəllər hər iki əlifba istifadə olunurdu. 1929-cu il yanvarın 1-dən Sovet hökuməti ərəb əlifbasının …
From az.wikipedia.org
Estimated Reading Time 5 mins
ƏLAVə:AZəRBAYCAN əLIFBASı – VIKILüğəT
Web Azərbaycan əlifbası Ərəb Latın Kiril Latın IPA —1918: 1918—-1939: 1958—-1991: 1991— ﺍ: A a: А а: A a: Lua xətası modul Modul:IPA/templates, sətir 27: Please enter a …
From az.wiktionary.org
ƏLIFBA (AZəRBAYCAN əLIFBASı) ELIFBA KUKU TV – YOUTUBE
Web Əlifba (Azərbaycan əlifbası)Səsləndirdi: Təranə QuliyevaKuku tv bir uşaq kanalıdır. Uşaqların vaxtlarını daha səmərəli keçirməsi üçündür.Uşaq kanalına dəstək.
From youtube.com
AZəRBAYCAN əLIFBASı/HəRFLəRI/SəSLəRI – YOUTUBE
Web Azərbaycan əlifbası. Azerbaijan alphabet.Azərbaycan dilində 32 hərf və 33 səs var.Bu video tamamilə BB komandası tərəfindən hazırlanıb, müəllif hüquqları qor.
From youtube.com
AZəRBAYCAN ƏLIFBASı HAQQıNDA – YOUTUBE
Web Azərbaycan Əlifbası haqqındaAbunə ol: https://goo.gl/7cuGEW© Balaca BalaAzerbaycan elifbasi, elifba, elifba haqqinda, 2-ci sinif Azerbaycan dili kitabiVideo .
From youtube.com
AZəRBAYCAN əLIFBASıNıN 32 HəRFI! AZERBAYCAN ELIFBASI – YOUTUBE
Web Hərfləri birlikdə öyrənək!
From youtube.com
FILE:AZəRBAYCAN əLIFBASı.JPG – WIKIMEDIA COMMONS
Web Oct 2, 2015 Add a one-line explanation of what this file represents. Summary []. Description
From commons.wikimedia.org
ƏRəB QRAFIKALı AZəRBAYCAN əLIFBASı — VIKIPEDIYA
Web Ərəb əlifbası türk dilləri üçün mükəmməl əlifba olmasa da, təxminən XX əsrin əvvəllərinə qədər bu əlifbadan Azərbaycanda geniş istifadə olunub. Azərbaycan Respublikası …
From az.wikipedia.org
AZəRBAYCANDA əLIFBA ISLAHATLARı — VIKIPEDIYA
Web Əlifba islahatçısı kimi onun təşəbbüsü ilə 1 avqust 1990-cı ildə Azərbaycan Əlifba Komissiyası yaradılmış və bu sahədəki yaradıcılıq işi nəzərə alınaraq akademik Afad …
From az.wikipedia.org
AZERBAIJANI ALPHABET – WIKIPEDIA
Web The Azerbaijani alphabet ( Azerbaijani: Azərbaycan əlifbası, آذربایجان الفباسی, Азəрбајҹан әлифбасы) has three versions which includes the Perso-Arabic, Latin, and Cyrillic …
From en.wikipedia.org
ƏLIFBA — VIKIPEDIYA
Web Türk xalqlarının qədim əlifbası run əlifbasıdır. Run və oqamik yazılarından bir sıra alman xalqları, o cümlədən anqlosakslar və vikinqlər istifadə etmişlər. Türk run əlifbasının …
From az.wikipedia.org
AZəRBAYCAN əLIFBASı – WIKIWAND
Web Azərbaycan əlifbası ( azərb-ərəb. آذربایجان الفباسی, azərb-kiril. Азәрбајҹан әлифбасы) — Azərbaycan dilinin əlifbası. Azərbaycan Respublikasında latın qrafikalı, Cənubi …
From wikiwand.com
əLIFBA – VIKILüğəT
Web Azərbaycan əlifbası. Ərəb əlifbası. Latın əlifbası. – Biz buna təəccüb etmirik ki, Hüseynzadə cənabları əlifbamızın bilmərrə dəyişilməsinə fitva vermir. …
From az.wiktionary.org
AZəRBAYCAN əLIFBASı. UşAQLAR üCüN VIDEO. – YOUTUBE
Web #azrbaycan #lifbas #uaqlar #cn #video #lifba#AzrbaycanLifbasUaqlarCnVideo #AzrbaycanLifbas #UaqlarCnVideo #Uaqlar #Azrbaycan #Lifba #Video
From youtube.com
AZəRBAYCAN əLIFBASı – AZERBAIJANI WIKIPEDIA | WIKIRANK
Web Azerbaijani alphabet – Latin-script alphabet used for writing the Azerbaijani language. Article Azərbaycan əlifbası in Azerbaijani Wikipedia has 39.6773 points for quality.
From wikirank.net
AZəRBAYCAN. – YEVLAX şəHəR 6 NöMRəLI TAM ORTA MəKTəB | FACEBOOK
Web Avqustun 1-i Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü kimi qeyd edilir. Bu əlamətdar gün ümummilli lider Heydər Əliyevin 2001-ci il 9 avqust tarixli Fərmanına əsasən təsis …
From en-gb.facebook.com
HERFLER / AZERBAYCAN ELIFBASI – YOUTUBE
Web Əziz uşaqlar gəlin birlikdə əlifbamızdakı hərfləri öyrənək. Kanalımıza abunə olmağı və bildirişləri açmağı da unutmayın. Hər birinizə çox təşəkkürlər.#nagill.
From youtube.com
1 avqust – Azərbaycan əlifbası günüdür – MƏQALƏ
XX əsrin 90-cı illərində ölkəmizdə əlifba islahatının aparılmasında Afad Qurbanovun Azərbaycan Əlifba Komissiyasının sədri və latın qrafikası əsasında hazırlanmış və bügün istifadə etdiyimiz Azərbaycanın latın qrafikalı əlifbasının müəllifi kimi böyük xidmətləri olmuşdur. O dövrdə latın qrafikalı yeni müstəqil əlifbaya keçməyin zəruriliyini elmi faktlarla əsaslandıran ilk alim məhz Afad Qurbanov olmuşdur.
Görkəmli dilçi-alim, əlifba islahatçısı, Azərbaycan SSR-i Elmlər Akademiyasının üzvü, filologiya elmləri doktoru, professor, əməkdar elm xadimi, Dövlət mükafatı laureatı, Onomastika elmi məktəbinin banisi Afad Qurbanovun təşəbbüsü ilə 1 avqust 1990-cı il tarixdə Azərbaycan Əlifba Komissiyası yaradılmış və əlifba mütəxəssisi olduğu nəzərə alınaraq o həmin komissiyanın sədri təyin edilmişdir.
Həmin dövrdə bu işdə akademiklər Budaq Budaqov, Məmməd Cəfərov, Bəkir Nəbiyev, Əlisöhbət Sumbatzadə və başqaları öz səylərini və biliklərini əsirgəməmişlər. Cəmiyyətdə əlifba barəsində müxtəlif ziddiyyətli fikirlər mövcud olmuş və hansı əlifbanı götürmək barədə aşağıdakı təkliflər verilmişdir:
- Qədim Türk-Uyğur, yaxud Orxon-Göytürk əlifbasını müasir tələblərə uyğun hazırlayıb işlətmək;
- Keçmişdə istifadə etdiyimiz ərəb qrafikalı əlifbada islahat aparmaq;
- Dünyada oxşarı olmayan, tamamilə yeni bir əlifba düzəltmək;
- Latın qrafikalı əlifbaya qayıtmaq.
O zaman cəmiyyətdə ərəb qrafikalı əlifbanın tərəfdarlarının əksəriyyət təşkil etməsinə baxmayaraq məhz A.Qurbanovun təkidi ilə dördüncü təklifin – latın qrafikalı əlifbaya qayıtmaq ideyasının daha məqsədəuyğun olduğu qəbul edilmişdir. Bu təkliflə bağlı üç fikir səslənmişdir:
- Latın əsaslı müasir türk əlifbasını olduğu kimi götürmək;
- XX əsrin 20-ci illərinə qədər istifadə olunmuş əlifbada heç bir dəyişiklik etmədən eyni ilə qəbul edib işlətmək;
- Latın qrafikalı yeni müstəqil əlifba tərtib etmək.
Afad Qurbanov üçüncü mülahizəni əsas götürərək latın qrafikası əsasında yeni müstəqil əlifbamızın layihəsini Azərbaycan dilinin səs sistemi və digər xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla hazırlamış və Komissiyanın müzakirəsinə vermişdir. Sonradan televiziya və mətbuat vasitəsi ilə müasir əlifbamızın layihəsi ictimaiyyətə çatdırılmış, geniş müzakirə olunaraq 1992-ci ildə qəbul olunmuşdur.
XX əsrin 20-ci illərində Azərbaycanda istifadə olunan latın qrafikalı əlifba böyük mütəfəkkir M.F.Axundovun ideyası əsasında yaradıldığı halda, hazırda istifadə etdiyimiz latın qrafikalı Azərbaycan əlifbası Afad Qurbanovun adı ilə bağlıdır.
Ümumxalq sərvətimiz olan bügünkü əlifba bu yorulmaz insanın, xalqını dərindən sevən fəal vətəndaşın, dilçilik elmimizin korifeyi, məşhur dilçimiz akademik Afad Qurbanovun elmi və ictimai fəaliyyətinin bəhrəsi kimi Azərbaycan xalqına ən böyük töhfələrindən biridir.
Azərbaycanda əlifba islahatları
Çoxəsrlik yazı ənənələri olan Azərbaycan dilində zəngin ədəbiyyat yaradılıb. XX əsrin 20-ci illərinin sonuna kimi Azərbaycan dilinin yazısı ərəb qrafikasına əsaslanıb, yalnız 1929-cu ildə latın qrafikalı əlifbaya keçilib. Ərəb əlifbasının islah olunması sahəsində ilk təşəbbüs 19-cu əsrin 60-cı illərində M.F.Axundzadə tərəfindən irəli sürülüb və sonradan bu ideya bir çox Azərbaycan ziyalıları tərəfindən dəstəklənib. Lakin əlifba islahatı sahəsində ilk praktiki addımlar 1918-ci ilin mayında Azərbaycanın müstəqilliyi elan olunduqdan sonra atılıb.
1919-cu ildə milli hökumət yeni Azərbaycan əlifbasının layihəsini hazırlamaq məqsədilə xüsusi komissiya yaratdı. Komissiyaya üç müxtəlif layihə təqdim olunsa da, Abdulla bəy Əfəndiyevin hazırladığı və Azərbaycan yazısının latın qrafikasına keçirilməsini nəzərdə tutan layihə bəyənildi.
Modern.az saytı 1 avqust “Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü” ilə əlaqədar dil və əlifba sahəsində yorulmadan mübarizə aparmış, bu istiqamətlərdə islahatlara cəhd edən şəxsiyyətləri təqdim edir:
Mirzə Fətəli Axundzadə – “Soldan sağa yazılıb oxunan, sözlərin tərkibində bütün sait hərfləri samitlər sırasına daxil edilən və bütün nöqtələri atılmış əlifbadan başqa, heç bir xəttin hərflərini qəbul etmirəm və heç vaxt qəbul etməyəcəyəm”.
“Ümid edirəm ki, böyük Osmanlı dövlətinin başçıları bütün xalqın dünya və axirət səadətini əhatə edən bu böyük məsələyə ciddi fikir verib, razı olmayacaqlar ki, üç yüz milyondan artıq olan islam xalqları əlacı yalnız bilik və savadda olan korluq və cəhalət bəlasına həmişəlik mübtəla olaraq qalsınlar”.
Bu fikirlər latın əlifbasına keçidin ilk ideyasını verən böyük maarifçi M.F.Axundovun Osmanlı sultanına ünvanladığı məktubdandır.
Lakin onu İstanbulda çox pis qarşılayıblar. Ədib bu haqda yazır:
“Əlifbanı dəyişdirmək haqqındakı kitabçanı Rusiya elçisi Draqomanın vasitəçiliyi ilə Türkiyə sədrəzəmi Fuad paşaya təqdim etdim, türkcə pyeslərimi və “Hekayəti Yusif şah”ı da göstərdim. Kitabça sədrəzəmin əmrilə “Cəmiyyəti-elmiyyəyi-Osmaniyyə”də tədqiq edildi, hər xüsusda onu məqbul tapdılar, təqdir etdilər. Lakin həyata keçirilməsini caiz görmədilər. Buna görə ki, yenə bu əlifba kitabçasında gəlmə tərkibində hərflərin bir-birilə birləşməsi təb işi üçün çətinlik törədirdi”.
Axundov əlifba islahatının həyata keçməsi üçün çox çalışdı.
Ömər Faiq Nemanzadə – Türkiyədə təhsil alan ahıskalı maarifçinin əsas qayələrindən biri də ana dili və latın əlifbası olub. Ədib bu barədə daha çox “Dilimiz və imlamız” adlı məqaləsində geniş məlumat verib.
Cəlil Məmmədquluzadə – Mirzə Cəlilin dilə olan sevgi və mühafizəsindən danışmaq artıqdır. Naşiri və baş redaktoru olduğu “Molla Nəsrəddin” jurnalının da əsas qayələrindən biri ana dili olub. Dil və əlifba ilə əlaqəli bir sıra satirik məqalə və felyotonları ilə yanaşı, “Anamın kitabı “kimi şedevr dram əsərini də qələmə alıb.
Məhəmməd ağa Şahtaxtinski – Azərbaycanın ilk professoru olan maarif xadimi mətbuat, təhsil və ictimai sahələrlə yanaşı, dil və əlifba sistemində də müstəsna işlər görüb. O, O, 1871-ci ildə Almaniyanın Leypsiq universitetinin Tarix, Fəlsəfə və Hüquq fakültəsində ali təhsil alıb. 1873-1875-ci illərdə Parisdə yaşadıqdan sonra Tiflisə qayıdıb. 1879-cu ildə “Təkmilləşdirilmiş müsəlman əlifbası” layihəsini hazırlayıb nəşr etdirib.
Sultan Məcid Qənizadə – Azərbaycan maarif tarixində əsas simalardan biri olan Qənizadənin diqqət etdiyi ən ümdə amillərdən biri də dil idi. Çoxsaylı lüğətləri lk dəfə o, azsaylı məktəblilər üçün hazırlayıb. İlk orta təshil məktəbinin yaradıcılarından biri də Sultan Məcid Qənizadədir.
Əhməd bəy Ağaoğlu: Əhməd bəyin çoxşaxəli işləridnən biri də əlifba məsələsi olub. O, ərəb əlifbasının mətbuata əsl zərbə vurduğunu qeyd edirdi. Yazırdı ki, əsasən poetik və elmi üslub üçün keçərli olan ərəb qrafikası qəzet dilinə qətiyyən uyğun gəlmir. Bir sətri başa düşmək üçün oxucu xeyli fikirləşməlidir. Qəzet dili isə yüyrək olar.
Sovet hakimiyyəti dövründə, konkret olaraq 1956-cı ildə Azərbaycan Ali Sovetinin qərarı ilə 1937-ci ildə qəbul olunan Konstitusiyaya Azərbaycan dilini dövlət dili kimi elan edən maddə daxil edilib. 1978-ci ildə qəbul olunan Azərbaycan Sovet Konstitusiyasına Azərbaycan dilinin Dövlət dili olduğunu təsbit edən maddə daxil edilib.
2001-ci ildə ölkəmizdə kiril qrafikasından latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasına keçilib. Bu tarix Heydər Əliyevin “Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili gününün təsis edilməsi haqqında” 2001-ci il 9 avqust tarixli Fərmanına əsasən qeyd edilir.
Похожие статьи
-
Azərbaycanda əkinçiliyin inkişaf tarixinə dair
Mövzu Əkinçiliyin əsas məsələsi inkişaf tarixi və digər elmlərlə əlaqəsi Əkinçiliyin əsas məsələsi, ən az əmək və vəsait sərf etməklə, vahid əkin…
-
Neftçıxarmanın tarixi Şirkət genişlənən qum süzgəcləri və quyudibi axına nəzarət klapanı ilə tamamlanmış dünyanın ilk sualtı suvurma quyuları məhz…
-
Azərbaycanda turizim Yanar dağ Azərbaycanda rekreasiya Azərbaycan sizin gözlərinizlə #ExperienceAzerbaijan Hər fotonun öz tarixçəsi var. Siz də…
-
Prezident İlham Əliyev: Azərbaycanda yoxsulluq səviyyəsi 4,8 faiz ətrafındadır �� ” Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və davamlı inkişaf…
-
Azərbaycanda turizimin inkişafı
Azərbaycanda turizimin inkişafı Turizmin inkişafı Azərbaycanda dövlət siyasətinin ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilməklə iqtisadi tərəqqi və yüksəlişin…
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.