BMTni qaysi mamlakatlar tashkil etadi? (2020)
190- Tuvalu – 9/5/2000
BMT-nin İnkişaf proqramı
BMT-nin İnkişaf proqramı və ya BMTİP — Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qlobal inkişaf şəbəkəsidir. Dəyişikliklərin tərəfdarıdır və insanları özləri üçün daha yaxşı bir həyat qurmaları üçün ölkələri bilik, təcrübə və qaynaqlarla əlaqələndirir. Ən az inkişaf etmiş ölkələrə göstərilən yardımlara diqqət artırmaqla inkişaf etməkdə olan ölkələrə ekspert məsləhətləri, təlim və qrant dəstəyi verir. Xalqlar arasında texniki və investisiya əməkdaşlığına təşviq edir. Qərargahı Nyu-Yorkda yerləşir, BMTİP statusu Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasındakı idarə heyətidir. BMTİP Administratoru, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş katibi və Baş katib müavinlərindən sonra üçüncü ən yüksək vəzifəli şəxsdir. [2]
BMTİP tamamilə BMT üzvü olan ölkələrin könüllü töhfələri hesabına maliyyələşdirilir. Təşkilat 177 ölkədə fəaliyyət göstərir və burada inkişaf problemlərini həll etmək və yerli potensialı inkişaf etdirmək üçün yerli hökumətlərlə işləyir. Ölkələrə Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə (DİM) nail olmaq üçün beynəlxalq səviyyədə çalışır. BMTİP, 2015-ci ildən sonrakı İnkişaf Gündəliyinin hazırlanmasında iştirak edən BMT-nin əsas qurumlarından biri idi. DİM-ləri həyata keçirmək və qlobal inkişafı təşviq etmək üçün BMTİP yoxsulluğun azaldılması, HİV / AİDS, demokratik idarəetmə, enerji və ətraf mühit, sosial inkişaf və böhranın qarşısının alınması və bərpasına diqqət yetirir. İnkişaf Proqramının İnsan İnkişafı Hesabatı Bürosu da inkişaf tərəqqisini ölçmək və təhlil etmək üçün illik İnsan İnkişafı Hesabatı (1990-cı ildən bəri) dərc edir. Qlobal Hesabata əlavə olaraq, BMTİP regional, milli və yerli İnsan İnkişafı Hesabatları dərc edir. [3]
BMTİP qlobal və milli inkişaf problemlərini həll etmək üçün millətlərlə işləyir. Yerli potensialı inkişaf etdirdikdə, BMTİP və onun geniş tərəfdaşlarına müraciət edirlər. Bununla yanaşı, BMTİP yalnız müxtəlif millətlər bunu tələb etdikdə kömək etməyi təklif edir. [4]
BMTni qaysi mamlakatlar tashkil etadi? (2020)
Hozirda 200 dan ortiqmamlakatlar BMTni tashkil qiladi, ya’ni xalqaro miqyosda suveren davlatlar sifatida tan olingan barcha mamlakatlar, shuningdek, ikki davlat kuzatuvchi sifatida (Vatikan shahri va Falastin davlati).
Birlashgan Millatlar Tashkiloti tashkiloti (BMT ispan tilidagi qisqartmasi uchun, ingliz tilidagi qisqartmasi uchun BMT; shuningdek, BMT deb topish mumkin) – Ikkinchi Urush oxirida 1945 yil 24 oktyabrda tashkil etilgan yirik xalqaro tashkilot. Dunyo, o’sha paytda 51 davlat tomonidan imzolangan Birlashgan Millatlar Tashkiloti Nizomi orqali.
1919 yilda tashkil topgan va 1946 yil yanvarda BMTga yo’l ochish uchun tarqatib yuborilgan Millatlar Ligasida avvalgilar mavjud edi, chunki Birinchi jahon urushi tugagandan so’ng, birinchisi yangi urushlarning oldini olishga muvaffaq bo’lmadi.
Bugungi kunda BMT mamlakatlar fikri bilan tanishish, turli xil (siyosiy, ijtimoiy, ekologik, iqtisodiy, xavfsizlik va boshqalar) asosiy masalalar bo’yicha munozaralarni o’tkazish joyidir.
Shuningdek, u xalqaro mojarolarni hal qilish va tinchlik, xavfsizlik, barqaror rivojlanish, inson huquqlari, sog’liqni saqlash va boshqa global ahamiyatga ega bo’lgan boshqa ko’plab masalalarni kafolatlash yoki himoya qilish uchun choralar ko’rish mas’uliyatiga ega.
BMTga a’zo davlatlar
Ta’sischilar
1945 yilda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Nizomini imzolagan 51 ta asl yoki ta’sischi a’zolar:
1- Saudiya Arabistoni
5- Belorussiya (1991 yilda u o’z nomini Belorussiya deb o’zgartirdi)
9- Chexoslovakiya (1992 yilda o’z faoliyatini to’xtatib, Chexiya va Slovakiyani keltirib chiqardi)
11- Xitoy (keyinchalik Xitoy Xalq Respublikasi tomonidan namoyish etilgan)
19- Amerika Qo’shma Shtatlari
21- Rossiya Federatsiyasi (dastlab Sovet Ittifoqi, 1991 yildan Rossiya Federatsiyasi bo’ldi)
29- Indoneziya (1965 yilda nafaqaga chiqqan va 1966 yilda qaytib kelgan)
38- Yangi Zelandiya
44- Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiyaning Birlashgan Qirolligi
45- Suriya Arab Respublikasi
46- Dominik Respublikasi
47- Janubiy Afrika
52- Yugoslaviya, Sotsialistik Federativ Respublikasi (endi mavjud emas; Bosniya va Gertsegovina, Sloveniya Respublikasi, Xorvatiya Respublikasi, sobiq Yugoslaviya Makedoniya Respublikasi va Yugoslaviya Federativ Respublikasi paydo bo’ldi).
Tashkil etilganidan keyin a’zo davlatlar (va kirish sanasi)
53- Afg’oniston – 19.11.1946 yil
54- Albaniya – 14.12.1955 yil
55- Germaniya – 18.09.1973 (ikkala Federativ va Demokratik respublika 1990 yil oktyabr oyida Germaniya nomi bilan birlashgan).
56- Andorra – 28.07.1993 yil
57- Angola – 1976/12/12
58- Antigua va Barbuda – 11/11/1981
59- Jazoir – 1962.10.08
60- Armaniston – 2/3/1992 yil
61- Avstriya – 14.12.1955 yil
62- Ozarbayjon – 2/3/1992
63- Bagama orollari – 18.09.1973
64- Bahrayn – 21.09.1971
65- Bangladesh – 17.09.1974 yil
66- Barbados – 9.12.1966
67- Beliz – 28.09.1981
68- Benin – 1960/20/20
69- Bosniya va Gertsegovina – 22.05.1992 yil
70- Botsvana – 17.10.1966
71- Bruney Darussalam – 21.09.1984
72- Bolgariya – 14.12.1955 yil
73- Burkina-Faso – 1960/20/20
74- Burundi – 18.09.1962
75- Butan – 21.09.1971 yil
76- Kabo-Verde – 16.09.1975 yil
77- Kambodja – 14.12.1955 yil
78- Kamerun – 1960.9.20
80- Qatar – 21.09.1971
81- Chad – 1960/20/20
82- Kipr – 1960/20/20
83- Komor orollari – 1975 yil 11/12
84- Kongo – 1960/09/20
85- Fil Suyagi qirg’og’i – 1960 yil 20-sentyabr
86- Xorvatiya – 22.05.1992 yil
87- Jibuti – 1977.09.20
88- Dominika – 18.12.1978 yil
89- Birlashgan Arab Amirliklari – 19.12.1971
90- Eritreya – 28.05.1993 yil
91- Slovakiya – 19/1/1993 yil
92- Sloveniya – 22.05.1992 yil
93- Ispaniya – 14.12.1955 yil
94- Estoniya – 17.09.1991 yil
95- Finlyandiya – 14.12.1955 yil
96- Fidji – 13.10.1970
97- Gabon – 1960/20/20
98- Gambiya – 21/9/1965
99- Gruziya – 31.07.1992 yil
100- Gana – 03.03.08
101- Granada – 17.09.1974 yil
102- Gvineya – 12.12.1958 yil
103- Gvineya-Bisau – 17.09.1974 yil
104- Ekvatorial Gvineya – 11/12/1968
105- Gayana – 20.09.1966 yil
106- Vengriya – 14.12.1955 yil
107- Indoneziya – 28.09.1950 yil
108- Irlandiya – 14.12.1955 yil
109- Islandiya – 19.11.1946 yil
110- Marshal orollari – 17.09.1991 yil
111- Solomon orollari – 19/9/1978
112- Isroil – 5/11/1949
113- Italiya – 14.12.1955 yil
114- Yamayka – 18.09.1962
115- Yaponiya – 18.12.1956 yil
116- Iordaniya – 14.12.1955 yil
117- Qozog’iston – 2/3/1992
118- Keniya – 16.12.1963
119- Qirg’iziston – 2/3/1992
120- Kiribati – 14.09.1999 yil
121- Quvayt – 14.05.1963
122- Lesoto – 17/10/1966
123- Latviya – 17.09.1991 yil
124- Liviya – 14.12.1955 yil
125- Lixtenshteyn – 18.09.1990 yil
126- Litva – 17.09.1991 yil
127-Makedoniya – 1994 yil 8/4
128- Madagaskar – 1960.9.20
129- Malayziya – 17.09.1957 yil
130- Malavi – 1. 1264 yil
131- Maldiv orollari – 21.09.1965
132- Mali – 28.09.1960 yil
133- Malta – 1964 yil 1-iyun
134- Marokash – 11.11.1956 yil
135- Mavrikiy – 24.04.1968 yil
136- Mavritaniya – 27.10.1961
137- Mikroneziya – 17.09.1991 yil
138- Monako – 28.05.1993 yil
139- Chernogoriya – 28.06.2006
140- Mo’g’uliston – 1961.10.27
141- Mozambik – 16.09.1975 yil
142- Myanma – 19.04.1948
143- Namibiya – 23.04.1990 yil
144- Nauru – 14.09.1999 yil
145- Nepal – 14.12.1955 yil
146- Niger – 20.09.1960 yil
147- Nigeriya – 7.10.1960
148- Ummon – 19.10.1971
149- Pokiston – 30.09.1947 yil
150- Palau – 15.12.1994 yil
151- Papua-Yangi Gvineya – 1975.10.10
152- Portugaliya – 14.12.1955 yil
153- Markaziy Afrika Respublikasi – 20.09.1960 yil
154- Chexiya Respublikasi – 19/1/1993 yil
155- Koreya Respublikasi – 17.09.1991 yil
156- Moldova Respublikasi – 2/3/1992 yil
157- Kongo Demokratik vakili – 1960 yil 9-sentyabr
158- Laos Xalq Demokratik Respublikasi – 14.12.1955 yil
159- Demokratik respublika vakili – 17.09.1991 yil
160- Birlashgan Tanzaniya Respublikasi – 14.12.1961
161- Ruanda – 18.09.1962 yil
162- Ruminiya – 14.12.1955 yil
163- Sent-Kits va Nevis – 23.09.1983 yil
164- Samoa – 15.12.1976 yil
165- San-Marino – 2/3/1992 yil
166- Sent-Vinsent va Grenadinalar – 16.09.1980
167- Avliyo Lyusiya – 18.09.1979 yil
168- San-Tome va Printsip – 16.09.1975 yil
169- Senegal – 28.09.1960 yil
170- Serbiya – 11/1/2000
171- Seyshel orollari – 21.09.1976
172 – Serra-Leone – 27.09.1961 yil
173- Singapur – 21.09.1965
174- Somali – 20.09.1960 yil
175- Shri-Lanka – 14.12.1955 yil
176- Sudan – 11/12/1956 yil
177- Janubiy Sudan – 2011.07.14
178- Shvetsiya – 19.11.1946 yil
179- Shveytsariya – 9.10.2002
180- Surinam – 1975 yil 12/4
181 – Svazilend – 24.09.1968 yil
182- Tailand – 16.12.1946 yil
183- Tojikiston – 2/3/1992 yil
184- Sharqiy Timor – 27.09.2002
185- Togo – 20.09.1960 yil
186 – Tonga – 14.09.1999 yil
187- Trinidad va Tobago – 18.09.1962
188- Tunis – 11/12/1956
189- Turkmaniston – 1992 yil 2/3
190- Tuvalu – 9/5/2000
191- Uganda – 25.10.1962
192- O’zbekiston – 2/3/1992
193- Vanuatu – 15.09.1981 yil
194- Vetnam – 1977.09.20
195- Yaman – 30.09.1947 yil
196- Jibuti – 1977.09.20
197- Zambiya – 1964 yil 1-iyun
198- Zimbabve – 25.08.1980
Kuzatuvchi a’zolari
199- Muqaddas Taxt – 2004 yildan beri
200- Falastin – 2012 yildan beri
Eski a’zolar
201- Birlashgan Arab Respublikasi – 1958 yildan 1971 yilgacha
202- Tanganika – 1961 yildan 1964 yilgacha
203- Zanzibar – 1963 yildan 1964 yilgacha
BMT tomonidan davlat sifatida tan olinmagan sub’ektlar
204 – Sahroi Arab Demokratik Respublikasi (SADR)
206- Niue va Kuk orollari (Yangi Zelandiya bilan bog’liq)
208 – Malta suveren harbiy ordeni
BMTning tuzilishi
BMT ma’muriy organining eng yuqori vakolati va vakili – Bosh kotib, u Ijroiya Kengashining prezidenti hamdir. U Bosh assambleya tomonidan har besh yilda bir marta qayta saylanish imkoniyati bilan tayinlanadi.
Yaqinda portugaliyalik António Guterres ushbu lavozimni ikki muddat egallagan Shimoliy Koreyaning Pan Gi Mun o’rniga 2017-2021 yillarda Bosh kotib etib saylandi.
Bosh assambleyadan tashqari, BMTda Xalqaro suddan tashqari Xavfsizlik Kengashi, Iqtisodiy va Ijtimoiy Kengash va Vasiylik Kengashi mavjud.
Boshqa tomondan, Bosh assambleyaga, Bosh kotibiyatga va turli xil Kengashlarga bog’liq bo’lgan ko’plab dasturlar mavjud, ular dasturlar va mablag’larni boshqarish bilan bir qatorda o’zlarining maqsadlariga erishish uchun tadqiqotlar va treninglarni o’tkazishga yordam berishadi.
BMTning asosiy vazifalari
Birlashgan Millatlar Tashkiloti Ustavi maqsadlarini bajarishga hissa qo’shadigan xalqaro tadbirlarni nishonlash.
- Qurollarni nazorat qilish va qurolsizlanish.
- Xalqaro tinchlikni targ’ib qilish va qo’llab-quvvatlash.
- Inson huquqlarini kuzatish.
- Gumanitar yordam.
Adabiyotlar
- Birlashgan Millatlar. Un.org saytidan tiklandi.
- Birlashgan Millatlar Tashkilotining a’zolari. Cinu.mx-dan tiklandi.
- Birlashgan Millatlar Tashkiloti tashkiloti va Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bosh kotibiyati. Wikipedia.org saytidan tiklandi.
Xankəndi
Azərbaycan Respublikası müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra 1991-ci il oktyabrın 29-da Birləşmiş Millətlər Təşkilatına üzv olmaq məqsədilə BMT-nin Baş Məclisinə və dünya dövlətlərinə müraciət edib. BMT Baş Məclisinin 1992-ci il martın 2-də keçirilmiş 46-cı sessiyasında Azərbaycanın bu təşkilata üzv olması ilə bağlı qətnamə qəbul edilib. BMT-nin Nyu-Yorkdakı iqamətgahı qarşısında təşkilatın 181-ci üzvünün – Azərbaycanın dövlət bayrağı qaldırılıb.
1992-ci il martın 6-da Azərbaycanın BMT yanında daimi nümayəndəliyinin fəaliyyətə başlaması ölkəmizin bu qurum ilə əməkdaşlığının qurulmasına əlverişli imkan yaratmışdır. Həmin ilin noyabrında isə BMT-nin ölkəmizdə daimi nümayəndəliyi açılmışdır. Azərbaycanın BMT yanında daimi nümayəndəliyi qısa müddətdə həm təşkilat, həm də onun ixtisaslaşdırılılb qurumları ilə siyasi, iqtisadi, elmi-texniki, mədəni və humanitar sahələrdə əməkdaşlıq qurub.
Azərbaycanın BMT-yə üzv kimi qəbul olunması Ermənistanın ölkəmizə qarşı təcavüzünün genişləndiyi bir vaxtda beynəlxalq birliyin diqqətinin münaqişə bölgəsində baş verən hadisələrə cəlb edilməsi və dünya ictimaiyyətində obyektiv rəyin formalaşdırılması istiqamətində vacib rol oynayıb. AzVision.az AzərTAc – a istinadən xəbər verir ki, 1992-1993-cü illərdə Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzünün genişlənməsi ilə əlaqədar Təhlükəsizlik Şurası sədrinin 6 bəyanatında, eləcə də qurumun 822, 853, 874 və 884 saylı qətnamələrində Azərbaycanın ərazi bütövlüyü, suverenliyi və sərhədlərinin toxunulmazlığının zəruriliyi bildirilmişdir. İşğalçı ölkənin silahlı qüvvələrinin zəbt olunmuş Azərbaycan ərazilərindən dərhal çıxarılması, atəşkəsin təmini və münaqişənin danışıqlar yolu ilə həlli tələb edilib.
Azərbaycanın BMT-yə üzv olması yenicə müstəqilliyini bərpa etmiş bir ölkə üçün dünya dövlətləri ilə qarşılıqlı əlaqələrin qurulmasında, xalqımızın haqq səsinin beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılmasında önəmli rol oynayıb. Qarşılıqlı səfərlərin və görüşlərin keçirilməsi də Azərbaycanın BMT ilə münasibətlərinin inkişafına töhfəsini verib. Əməkdaşlığın dərinləşməsində BMT-nin baş katibi Butros Qalinin 1994-cü ilin oktyabrında Bakıya səfəri mühüm rol oynamışdır. Azərbaycanın ictimai-siyasi və iqtisadi həyatı, Ermənistanın təcavüzünün ağır nəticələri ilə yaxından tanış olan Butros Qali mövcud problemlərin həllində ölkəmizə dəstək vermək üçün BMT-nin müxtəlif təsisatlarının səylərini artıracağını bildirib.
Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev bir neçə dəfə BMT Baş Məclisinin iclaslarında iştirak etmiş, bu universal beynəlxalq təşkilatın tribunasından ölkəmiz ilə bağlı, xüsusilə Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü və Dağlıq Qarabağ problemi haqqında həqiqətləri dünya ictimaiyyətinə çatdırıb.
1995-ci ilin oktyabrında BMT-nin 50 illik yubileyi ilə bağlı Baş Məclisdə keçirilən xüsusi təntənəli iclasda iştirak edən Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev bu
qurumun yüksək kürsüsündən dünya dövlətlərinə müraciət edərək, mövcud qlobal problemlərə dair Azərbaycan dövlətinin prinsipial mövqeyini açıqlamış, xüsusilə Ermənistanın təcavüzünün aradan qaldırılması ilə bağlı beynəlxalq səylərin artırılmasına çağırıb.
2000-ci ilin sentyabrında BMT-nin “Minilliyin Sammiti”ndə çıxış edən Prezident Heydər Əliyev dünyada sülhün və təhlükəsizliyin qorunmasında bu beynəlxalq təşkilatın mühüm rol oynadığını qeyd etmiş, regional münaqişələrin, o cümlədən Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin aradan qaldırılmasına dair Azərbaycanın mövqeyini bir daha bildirmiş, bəşəriyyətin üzləşdiyi problemlərin həllində BMT-nin fəaliyyətini daha da gücləndirmək məqsədilə təşkilatda islahatların aparılmasının zəruriliyini vurğulayıb.
Azərbaycan bəşəriyyətin üzləşdiyi problemlərin həllində BMT-nin fəaliyyətini daha da gücləndirmək məqsədilə təşkilatda daim islahatların aparılmasının zəruriliyi bildirir.
2003-cü ilin sentyabrında BMT Baş Məclisinin 58-ci sessiyasında iştirak edən Azərbaycan Respublikasının Baş naziri İlham Əliyev çıxışında beynəlxalq aləmdə mürəkkəb proseslərin cərəyan etdiyi dövrdə üzvlərin arasında qarşılıqlı anlaşılmazlıqların meydana çıxmasına görə, BMT Təhlükəsizlik Şurasının şəraitə uyğun çevik və adekvat münasibət göstərə bilməsi üçün mövcud BMT mexanizmlərinin zamanın tələbinə cavab vermədiyini vurğulamış və bununla bağlı təşkilat daxilində islahatların vacib məsələyə çevrildiyini bildirib. İlham Əliyev demişdir ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasında həm bugünkü, həm də yarıməsrlik reallıqlar öz əksini tapmalıdır.
BMT Baş Məclisinin 2004-cü ilin sentyabrında keçirilən 59-cu sessiyasında çıxış edən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı BMT Təhlükəsizlik Şurasının qəbul etdiyi dörd qətnamənin hələ də yerinə yetirilmədiyini bəyan etmiş və onların həyata keçirilməsinin işlək mexanizminin yaradılmasını ümdə məsələ kimi irəli sürmüşdür. Eyni zamanda, dövlətimizin başçısı bildirmişdir ki, təkmilləşdirilib Təhlükəsizlik Şurası daha geniştərkibli, daha çox məsuliyyətli və demokratik, onun iş metodları daha şəffaf olmalı, XXI əsrin yeni təhdidləri, riskləri və təhlükələrinə daha operativ cavab verməlidir.
Həmin il oktyabrın 29-da BMT Baş Məclisinin sessiyasında Azərbaycan nümayəndə heyətinin təşəbbüsü ilə “Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində vəziyyət” adlı məsələ iclasın gündəliyinə salınmışdır. Daha sonra BMT Baş Məclisinin 2006-cı il sentyabrın 7-də keçirilən 60-cı sessiyasının 98-ci plenar iclası və 2008-ci il martın 14-də keçirilən 62-ci sessiyanın 86-cı plenar iclasında “Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində vəziyyət” adlı qətnamələr qəbul edilmişdir. Həmin sənədlərdə Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində ermənilərin məskunlaşdırılması, həmin torpaqlarda yanğınların törədilməsi pislənilir, Təhlükəsizlik Şurasının məlum dörd qətnaməsinə istinad edilməklə erməni silahlı qüvvələrinin işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərindən dərhal, tamamilə və qeyd-şərtsiz çıxarılması tələb olunmuşdur. Bununla yanaşı, qətnamələrdə Azərbaycanın suverenliyi, ərazi bütövlüyünə hörmət ifadə olunmuş, eləcə də doğma torpaqlarından qovulub azərbaycanlıların yurdlarına qayıtmaq hüququ bir daha təsdiqlənib.
Azərbaycanın BMT-nin ixtisaslaşmış qurumları ilə də səmərəli əməkdaşlığı mövcuddur. Ölkəmizin BMT-nin ixtisaslaşmış qurumları ilə əlaqələri siyasi, iqtisadi, sosial, humanitar, təhsil, elm və mədəniyyət sahələrində həyata keçirilir.
2011-ci il oktyabrın 24-də Azərbaycanın həyatında çox əlamətdar və tarixi hadisə baş verib. BMT Təhlükəsizlik Şurasına seçkilərdə Azərbaycan bu mötəbər təşkilatın üzvü seçilib. Gərgin şəraitdə keçən və bir neçə turdan ibarət səsvermədə 155 ölkə Azərbaycanın namizədliyini dəstəkləyərək, etimad göstərərək ölkəmizi bu mötəbər təşkilata üzv seçib. Prezident İlham Əliyev bu əlamətdar hadisə münasibətilə bəyanatında demişdir: “Bu qələbə Azərbaycan xalqının qələbəsidir. Bu qələbə Azərbaycan dövlətinin qələbəsidir, siyasətimizin təntənəsidir”.
Prezident İlham Əliyevin bəyan etdiyi kimi, ədalətin və beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinin qorunmasını BMT Təhlükəsizlik Şurasında özünün prioritet məqsədi kimi qarşıya qoyan ölkəmiz iki il ərzində qurumun qeyri-daimi üzvü kimi uğurlu fəaliyyətini davam etdirib, sədrliyi dövründə beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyin qorunmasına töhfələrini vermiş, Şuranın gündəliyində duran məsələlərin müzakirəsində fəal rol oynayıb və daim öz qətiyyətli mövqeyini ortaya qoyub.
Azərbaycan müstəqillik tarixində ilk dəfə bu ali qurumun üzvü kimi beynəlxalq gündəlikdə duran ən aktual məsələlər üzrə müxtəlif səviyyələrdə müzakirələrin aparılmasının və qərarların qəbul edilməsinin bilavasitə iştirakçısı olub. Beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə əməl olunması, qanunun aliliyi, münaqişələrin qarşısının alınması və həll edilməsi, münaqişəli vəziyyətlərdə mülki əhalinin müdafiəsi, terrorçuluqla mübarizə, BMT və regional təşkilatlar arasında əməkdaşlıq mövzuları ilə yanaşı, Yaxın Şərq sülh prosesi, Suriya, Əfqanıstan və Afrikanın bir sıra dövlətlərində vəziyyət BMT Təhlükəsizlik Şurasına iki illik üzvlüyü müddətində ölkəmizin böyük əhəmiyyət verdiyi məsələlər sırasında olub.
2012-ci il mayın 4-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sədrliyi və BMT-nin baş katibi Pan Gi Munun iştirakı ilə Təhlükəsizlik Şurasının “Terror aktlarının beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyə törətdiyi təhdidlər: Terrorçuluqla mübarizə üzrə öhdəliklərin yerinə yetirilməsində beynəlxalq əməkdaşlığın gücləndirilməsi” mövzusunda yüksək səviyyəli iclası keçirilib.
2013-cü ilin oktyabrından etibarən Təhlükəsizlik Şurasında başlayan ikinci sədrlik dövründə BMT tarixində ilk dəfə olaraq ölkəmizin təşəbbüsü ilə oktyabrın 28-də qurumun “Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı arasında tərəfdaşlıq əlaqələrinin gücləndirilməsi” mövzusunda yüksək səviyyəli iclası keçirilmişdir. Azərbaycanın sədrliyi dövründə Afrikanın Böyük Göllər regionu, Sudan-Cənubi Sudan münasibətləri, Somali, Mərkəzi Afrika Respublikası, Suriyada kimyəvi silahlar məsələsi və humanitar vəziyyət, Mali, Konqo Demokratik Respublikası, Somali, Qərbi Səhra bölgəsi, Livan və Fil Dişi Sahili üzrə çoxsaylı müzakirələr keçirilmiş, qətnamələr və bəyanatlar qəbul olunmuşdur. Beləliklə, Azərbaycan Təhlükəsizlik Şurasına iki illik qeyri-daimi üzvlüyü müddətində bu təşkilatda sadiq olduğu ideallara, sülhə, təhlükəsizliyə, demokratiyaya, ədalətə uğurla xidmət edib.
Azərbaycan beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsi və qorunmasında, davamlı inkişaf və demokratikləşmə prosesində BMT-nin vacib rol oynadığını qəbul edir. Eyni zamanda, rəsmi Bakı BMT-nin XXI əsrdə dünyanı narahat edən təhdid və problemlərə qarşı mübarizə apara bilməsi üçün qurum çərçivəsində islahatların həyata keçirilməsi ideyasını dəstəkləyir.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.