Brendləşmə

standartları, emosiyalar vasitəsilə istehlakçının şüuruna təsir edərək məhsula (xidmətə)

Biznesinizi böyütməyi təklif edirik.

Doğru vaxtda, doğru yerdə! Axtarış sistemləri üzərindən düzgün hədəf kütləsi və strategiya ilə reklam yerləşdirmək vacibdir.

Search Engine Optimization

Hər kəs birinci sizi tapsın! SEO vasitəsilə veb-saytınızı inkişaf etdirərək axtarışlarda ilk sıralarda çıxa bilərsiniz.

Naming

Gəlin adını biz qoyaq! Brendinizin adı onun imicinin ən vacib detallarından biridir. Odur ki, unikal və doğru ad seçimi mütləqdir.

Social Media Marketing

Kliklər. Hədəf kütləsi. Davamlılıq və təəssürat. Yəqin, siz də razılaşarsınız ki, sosial medianın hazırda gücü danılmazdır.

Branding

Biz biznesinizi brendə çeviririk! Unikal loqo, düzgün brend identifikasiyası ya da kreativ qablaşdırma.

Growth Hacking

Böyüməyə hazırsınız? Growth Hacking strategiyaları sizin biznesinizi 5 addım irəliyə aparacaq.

Ödənişsiz konsultasiya

Biznesinizi mütəxəsislərə əmanət edin

Biznesinizi analizdən keçirərək problemi aşkar etməyimiz və həll yolu təklif etməyimiz üçün ödənişsiz konsultasiyamıza müraciət edin

Bloqumuzdan son yazılar

Sizin və brendiniz üçün yararlı ola biləcəyini düşündüyümüz informativ bloqlar.

Real-time marketinq nədir?

Əksər brendlər gündəmi yaxından izləyərək və ya bəzən özləri gündəm yaradaraq yaddaşlarda qalmağı bacarırlar. Necə? “Real time” marketinq strategiyasından istifadə

Əksər brendlər gündəmi yaxından izləyərək və ya bəzən özləri gündəm yaradaraq yaddaşlarda qalmağı bacarırlar.

Necə?

“Real time” marketinq strategiyasından istifadə edərək. Bir çox brendlər bu üsulla hədəf auditoriyasına “mən varam” mesajını ötürürlər.

“Real time” marketinq nədir?

“Real time” marketinqi brendin gündəmdə olan və hər kəs tərəfindən müzakirə olunan hadisələrin və vəziyyətlərin onun korporativ üslubuna uyğun olaraq yenidən şərh edilməsidir.

“Real time” marketinqin vacib nüansları:

Cəldlik (Sürət)

Zamanlama “real time” marketinqin ən vacib elementidir. Trendlər, gündəmlər, tabloid hadisələr çox vaxt gözlənilməz və ani olur. Buna görə də markaların hadisələri qabaqlaması mümkünsüzdür. Qısacası brendlər hadisələrə cəld reaksiya verməlidirlər. Bu səbəbdən brendin marketinq menecerləri və ya agentliklər daim ani yaranacaq fürsətlər üçün hazırlıqlı olmalı və cəld reaksiya verməlidilər.

Məlumatlılıq

Baş verən hadisəyə düzgün yanaşma və ötürdüyün məlumatın dəqiqliyinə əmin olmaq vacibdir. Səhv yanaşma brendin imicinə zərər yetirə bilər.

Yaradıcılıq

İstehlakçılar hazırda brendlərin xidmətlər və ya məhsullar qədər yaradıcı olmasını gözləyirlər. Sənaye mütəxəssisləri bu vəziyyətdən xəbərdardır və buna görə də yaradıcı olmaq üçün hər fürsətdən istifadə edirlər. Müştərilərlə qurulan standart kommunikasiya rəqabətdə uduzmağa səbəb ola bilər. “Real time” marketinqin diqqət mərkəzi yaradıcılıqdır. Gündəmi əhatə edən mesaj əlaqəli və qısa zamanda marağa səbəb olmalı, bəzən isə istehlakçı/izləyicidə təbəssüm yaratmalıdır.

“Real time” marketinq istiqamətində getmək vacibdir, çünki onlar brendə məlumatlılıq, etibarlılıq və sadiqlik kimi dəyərlər qatırlar. Belə ki, brendlər gündəmi izləyərək daha geniş auditoriyaya çıxış əldə edə bilirlər. Bu səbəbdən “real time” marketinq əhəmiyyətli strategiyalardan biridir.

“Real time” marketinqi ilə ehtiyyatlı olmağa dəyər. Buraxılmış bir səhv hədəf auditoriyanızı sizə qarşı çevirəcəkdir. Həmçinin marketinq strategiyasından istifadə edərkən tənqidə də hazır olmalısınız, çünki bu strategiya hər zaman uğura aparmır.

Qlobal reklamda “real time” marketinqin istifadəsinin ən parlaq nümunəsi kimi “Snikers” reklamını göstərmək olar. 2014-cü ildə “FIFA” Dünya Kuboku oyunu zamanı jurnalistlərin və azarkeşlərin diqqətini uruqvaylı futbolçu Luis Suaresin italiyalı müdafiəçini dişləməsi çəkdi. Bir saat ərzində “Twitter” istifadəçiləri bu hadisə haqqında 300.000 tvit paylaşdılar . Bir neçə brend bu anı dəyərləndirməyə çalışsa da, “Snickers” ən yaxşısını etdi: “Salam Luis Suarez. Növbəti dəfə ac olan zaman, sadəcə “Snikers” ye.”

Brend arxitekturası nədir?

Hər bir binanın təmələ ehtiyacı olduğu kimi, hər bir biznesin brend arxitekturasına ehtiyacı var.Düzgün brend arxitekturası məhsul və ya xidmətləriniz

Hər bir binanın təmələ ehtiyacı olduğu kimi, hər bir biznesin brend arxitekturasına ehtiyacı var.
Düzgün brend arxitekturası məhsul və ya xidmətləriniz ətrafında aydınlıq təmin edir və markalarınızın və alt brendlərinizin bir-biri ilə əlaqəsinə təsir edir.

Bu çərçivə olmadan, brendinizin təklifləri, mesajlaşmaları və şəxsiyyətiniz arasında heç bir əlaqə yoxdur. Bu uyğunsuzluq istehlakçıları çaşdıra və markanın ümumi dəyərini azalda bilər. (Hər otağın çox fərqli daxili dizaynı olan bir binada gəzmək kimi düşünün).

Brend arxitekturanızın biznesinizə uyğun olmasını təmin etmək üçün bu yazı müxtəlif brend memarlıq modellərini paylaşacaq, real həyatdan nümunələri vurğulayacaq və şirkətiniz üçün ən yaxşı strukturu seçmək üçün addımlar təqdim edəcək.

Brend arxitekturası nədir?
Brend arxitekturası şirkətin öz markalarını, alt brendlərini və məhsul və ya xidmətlərini strukturlaşdırmaq üçün istifadə etdiyi təşkilati çərçivədir.

Çərçivə brendin həm genişliyini, həm də dərinliyini müəyyən etməyə kömək edir ki, bu da marketinq kampaniyalarını inkişaf etdirməyi, böyümə imkanlarını müəyyənləşdirməyi və istehlakçıların təklifləri başa düşməsini təmin etməyi asanlaşdırır.

Şirkətlər daxili səyləri məlumatlandırmaq üçün brend arxitekturasından istifadə edirlər. O, brend şəxsiyyəti, üslub bələdçisi və brend hekayəsi üçün əsas rolunu oynayır, eyni zamanda çarpaz tanıtım, brend məlumatlılığı, birləşmə və satınalmalar üçün imkanları vurğulayaraq səmərəliliyi artırmağa kömək edir.

Brend arxitekturası istehlakçılar üçün həmişə aydın olmur, onlar şirkəti kateqoriyalara ayırmaq və onun ehtiyaclarını necə qarşıladığını başa düşmək üçün istifadə edirlər. Məsələn, insanlar Alphabet-in Google-un ana şirkəti olduğunu bilmirlər. Lakin onlar Google-un brend kapitalı haqqında xüsusi təsəvvürə malikdirlər və onu Google Sheets, Google Sənədlər və ya Google Axtarış kimi məhsullara köçürürlər.

Nəhayət, brend arxitekturası brendin təkliflərini qaydaya salmaq və marka kapitalı yaratmaq məqsədi daşıyır. Hər arxitektura hər biznes üçün işləməyəcək, ona görə də brendinizə hansının uyğun olduğunu görmək üçün seçimlərə baxaq.

Brend arxitekturasını necə inkişaf etdirmək olar?
Brend arxitekturasının müəyyən edilməsi şirkətin brend qurarkən atmalı olduğu ilk addımlardan biridir, çünki bu, mütəşəkkil, intuitiv brendinq strategiyasının əsasını qoyur. Brend arxitekturası onlarla alt brendlə mürəkkəbləşə bilsə də, düzgün struktur hər bir markanın öz şəxsiyyətinə sadiq qalmasını təmin edə bilər.

Biznesiniz üçün brend arxitekturasını üç mərhələdə inkişaf etdirə bilərsiniz: tədqiqat, strategiya və tətbiq.

Tədqiqat
Güclü brendlər sadəcə olaraq model seçib onunla işləmirlər. Tədqiqatın aparılması brend arxitekturasının inkişafı üçün vacib addımdır, çünki o, təklifləri şirkətiniz, müştəriləriniz və sənayeniz üçün məna kəsb edən şəkildə təşkil etmək üçün sizə lazım olan məlumatları verir. Ancaq aşağıdakı məlumatları toplamaq sizə başlamaq üçün lazım olan məlumatları verəcəkdir.

Brend auditi – Brend sadiqliyi, marka məlumatlılığı, brend qavrayışı, brend kapitalı, brend aktivləri və brend portfeli
Bazar araşdırması – Alıcı şəxsiyyətləri, bazar seqmentasiyası, məhsul/xidmətdən istifadə, qiymət, müştəri məmnuniyyəti və rəqabət təhlili
Hər hansı bir qərar verməzdən əvvəl brend arxitekturasının biznes məqsədlərinə uyğun olmasını təmin etmək üçün şirkətinizin missiyasını, vizyonunu və dəyərlərini nəzərdən keçirmək mütləqdir.

Strategiya
Əlinizdə olan məlumatlar ilə brend arxitekturasını dizayn etməyin vaxtı gəldi. Köhnə bir arxitekturanı yeniləyirsinizsə, bu addım istədiyiniz arxitekturaya uyğun gəlməyən markalardan xilas olmaq və ya satmaq barədə sərt qərarlar tələb edə bilər. Sıfırdan başlayırsınızsa, indiki (və ya gələcək) alt brendlərinizin master brendə nə qədər yaxından bağlı olmasını istədiyinizə qərar verməlisiniz.

Siz hər bir yanaşmada brendin necə görünəcəyini görmək və müsbət və mənfi cəhətlərin siyahısını yaratmaqla hər bir strukturu sınaqdan keçirə bilərsiniz.

İşləyə biləcək bir struktur tapdığınız zaman əsas brendlər, alt brendlər və məhsul və ya xidmətlər arasındakı əlaqəni təsvir edin. Hər şeyin birlikdə necə işlədiyini bilməlisiniz, çünki fərqli brendləri müəyyənləşdirmək, çarpaz promosyonlar hazırlamaq və ya müştərilərə marketinq etmək.

Yolda mövcud resurslarınızı (işçilər, büdcə, vaxt) nəzərə aldığınızdan əmin olun. Müəyyən yanaşmalar digərlərinə nisbətən daha çox iş tələb edir, ona görə də siz cari imkanlarınıza və gələcək vizyonunuza uyğun brend arxitekturasını seçmək istəyirsiniz.

Ərizə
Brend arxitekturasının seçilməsi insanların sevdiyi qalıcı brend yaratmağın yalnız başlanğıcıdır. Ancaq bu məqalənin xatirinə son addım tamamlanan strukturu komandanızla bölüşməkdir.

Brend arxitekturası brend şəxsiyyətinizin bir hissəsi olduğundan, siz onu əsas brend yerləşdirmə strategiyanızla yanaşı ortaya qoya bilərsiniz. Alt brendlər arasındakı hər hansı əlaqə ilə yanaşı, əsas brend, sub-brendlər və təkliflər arasındakı əlaqələri vurğulayan aydın strukturu daxil etməyinizə əmin olun. Komandadakı hər kəs arxitektura çərçivəsində hər bir markanın strateji rolunu və müştərilərlə necə əlaqəli olduğunu bilməlidir.

Şirkətiniz böyüdükcə brendinizin arxitekturası istənilən yeni təkliflər və ya brendləri daxil etmək üçün dəyişməlidir – istər yeni məhsulun təqdimatı, istərsə də alış nəticəsində.

Brend araşdırması aparmaq, brend arxitekturası strategiyası hazırlamaq və onu komandanızla bölüşmək üçün vaxt ayırmaqla siz bütün təşkilatınızı brend kapitalına uzunmüddətli təsir göstərən səmərəli brend qərarları qəbul etməyə hazırlamış olursunuz.

Marketinqdə “4 P” nədir?

Marketinqdə 4 P nədir? Marketinqin dörd P-si mal və ya xidmətin marketinqində iştirak edən əsas amillərdir. Bunlar məhsul, qiymət, yer

Marketinqdə 4 P nədir?

Marketinqin dörd P-si mal və ya xidmətin marketinqində iştirak edən əsas amillərdir. Bunlar məhsul, qiymət, yer və tanıtımdır. Çox vaxt marketinq miksi adlandırılan dörd P ümumi biznes mühitində daxili və xarici amillərlə məhdudlaşdırılır və onlar bir-biri ilə əhəmiyyətli dərəcədə qarşılıqlı əlaqədə olurlar.

4 P-ni başa düşmək
Neil Borden 1950-ci illərdə “marketing mix” ideyasını və sonralar ilk növbədə dörd P kimi tanınacaq konsepsiyaları populyarlaşdırdı. Borden Harvard Universitetində reklam professoru idi. Onun 1964-cü ildə “Marketinq Qarışığı Konsepsiyası” adlı məqaləsi şirkətlərin öz istehlakçılarını cəlb etmək üçün reklam taktikalarından istifadə edə biləcəyi yolları nümayiş etdirdi. Onilliklər keçsə də, Bordenin populyarlaşdırdığı konsepsiyalar hələ də şirkətlər tərəfindən öz mal və xidmətlərini reklam etmək üçün istifadə olunur.
İlk dəfə təqdim olunduqda, Bordenin ideyaları iş dünyasında çox təsirli idi və bir neçə il ərzində sənayenin digər əsas oyunçuları tərəfindən inkişaf etdirildi və təkmilləşdirildi. Bordenin kitabındakı anlayışları təkmilləşdirən və bu gün də istifadə olunan termin olan “4 Ps” ideyasını yaradan əslində Michigan State Universitetinin marketinq professoru E. Jerome McCarthy idi. 1960-cı ildə MakKarti ilə”4 Ps” ideyasını daha da populyarlaşdıran “Əsas Marketinq: İdarəetmə yanaşması” kitabını birgə yazdı.

Konsepsiyanın yarandığı ilk vaxt “marketing mix” şirkətlərə məhsulun geniş yayılmasına mane olan fiziki maneələri hesablamağa kömək etdi. Bu gün İnternet bizneslərə biznes və istehlakçılar arasında inteqrasiyanın daha yüksək səviyyəsinə nail olmağa və həmçinin bu maneələrin bəzilərini dəf etməyə kömək etmişdir.

Dörd P necə işləyir?

Product (Məhsul)
Məhsul bir şirkətin müştərilərə təklif etdiyi mal və ya xidmətə aiddir. İdeal olaraq məhsul mövcud istehlak tələbini ödəməlidir. Və ya bir məhsul o qədər cəlbedici ola bilər ki, istehlakçılar ona sahib olmaq lazım olduğuna inanır və bu, yeni tələbat yaradır. Müvəffəqiyyətli olmaq üçün marketoloqlar məhsulun həyat dövrünü başa düşməlidirlər və biznes rəhbərləri həyat dövrünün hər mərhələsində məhsullarla işləmək üçün bir plana sahib olmalıdırlar. Məhsulun növü həm də müəssisələrin bunun üçün nə qədər ödəniş edə biləcəyini, onu harada yerləşdirməli olduqlarını və bazarda necə təbliğ etməli olduqlarını qismən diktə edir.

Ən uğurlu məhsulların bir çoxu öz kateqoriyasında birinci olmuşdur. Məsələn, Apple ilk dəfə musiqi oxuya, internetə baxa və telefon zəngləri edə bilən sensor ekranlı smartfon yaratdı. Apple 2022-ci ilin 1-ci rübündə iPhone satışlarının ümumi həcminin 71,6 milyard dollar olduğunu bildirdi.3 2021-ci ildə Apple iki milyard iPhone satmaqda mühüm mərhələyə çatdı.

Price (Qiymət)
Qiymət istehlakçıların bir məhsul üçün ödədiyi xərcdir. Marketoloqlar qiyməti məhsulun real və qəbul edilən dəyəri ilə əlaqələndirməli, eyni zamanda tədarük xərclərini, mövsümi endirimləri və rəqiblərin qiymətlərini də nəzərə almalıdırlar. Bəzi hallarda biznes rəhbərləri məhsulu lüks kimi görünməsi üçün qiyməti qaldıra bilərlər. Alternativ olaraq, daha çox istehlakçının məhsulu sınaması üçün qiyməti aşağı sala bilərlər.

Marketoloqlar həmçinin endirimin zamanını və uyğun olub olmadığını müəyyən etməlidirlər. Endirim bəzən daha çox müştəri cəlb edə bilər, lakin o, həm də məhsulun daha yüksək qiymətə malik olduğu ilə müqayisədə daha az eksklüziv və ya daha az lüks olduğu təəssüratı yarada bilər.

Place (Yer)
Bir şirkət yerlə bağlı qərarlar qəbul edərkən, məhsulu harada satmalı olduqlarını və məhsulu bazara necə çatdıracaqlarını müəyyənləşdirməyə çalışırlar. Müəssisə rəhbərlərinin məqsədi həmişə məhsullarını almaq ehtimalı daha yüksək olan istehlakçılara çatdırmaqdır.

Bəzi hallarda, bu, müəyyən mağazalarda məhsulun yerləşdirilməsinə aid ola bilər, lakin bu həm də məhsulun müəyyən bir mağazanın ekranında yerləşdirilməsinə aiddir. Bəzi hallarda yerləşdirmə məhsula diqqəti cəlb etmək üçün televiziya şoularında, filmlərdə və ya veb səhifələrdə məhsulun daxil edilməsi aktına istinad edə bilər.

Promotion (Tanıtım)
Tanıtım reklam, ictimaiyyətlə əlaqələr və tanıtım strategiyasını əhatə edir. Bir məhsulu tanıtmağın məqsədi istehlakçılara nə üçün ehtiyac duyduqlarını və nə üçün müəyyən bir qiymət ödəməli olduqlarını aşkar etməkdir.

Marketoloqlar öz əsas auditoriyalarına çata bilmək üçün tanıtım və yerləşdirmə elementlərini birləşdirməyə meyllidirlər. Məsələn, rəqəmsal əsrdə “yer” və “tanıtım” amilləri oflayn olduğu qədər onlayndır. Xüsusilə, məhsulun şirkətin veb səhifəsində və ya sosial mediada göründüyü yer, eləcə də hansı növ axtarış funksiyaları məhsul üçün uyğun, hədəflənmiş reklamları işə salır.

Guerilla marketinq nədir?

Guerrilla Marketing nədir? Guerilla marketinqi şirkətin məhsul və ya xidmətini tanıtmaq üçün sürpriz və/yaxud qeyri-ənənəvi üsulların istifadə edildiyi marketinq taktikasıdır.

Guerrilla Marketing nədir?

Guerilla marketinqi şirkətin məhsul və ya xidmətini tanıtmaq üçün sürpriz və/yaxud qeyri-ənənəvi üsulların istifadə edildiyi marketinq taktikasıdır. Digər adı Partizan marketinqi olan bu qolun ənənəvi marketinqdən ona görə fərqlidir ki, o, çox vaxt şəxsi qarşılıqlı əlaqəyə əsaslanır, daha kiçik büdcəyə malikdir və geniş media kampaniyaları vasitəsilə deyil, sözün müəyyən bir yerdə yayılmasına fokuslanan kiçik təşviqatçı qruplarına diqqət yetirir.

Partizan marketinqindən istifadə edən şirkətlər viral marketinq və ya ağızdan-ağıza yayılma üsuluna güvənir və beləliklə, pulsuz olaraq daha geniş auditoriyaya çatır. İstehlakçının emosiyaları ilə əlaqə partizan marketinqinin açarıdır. Bu taktikanın istifadəsi bütün növ mal və xidmətlər üçün nəzərdə tutulmayıb və o, çox vaxt daha “qeyri-adi” məhsullar üçün və müsbət cavab vermə ehtimalı daha yüksək olan gənc istehlakçıları hədəf almaq üçün istifadə olunur. Guerilla marketinqi küçələr, konsertlər, ictimai parklar, idman tədbirləri, festivallar, çimərliklər və ticarət mərkəzləri kimi mümkün qədər böyük auditoriya təklif edən ictimai yerlərdə həyata keçirilir. Partizan marketinqinin əsas elementlərindən biri potensial hüquqi problemlərin qarşısını almaq üçün kampaniya aparmaq üçün düzgün vaxt və yer seçməkdir. Guerilla marketinqi qapalı, açıq məkan və ya təcrübi ola bilər, bu da ictimaiyyəti bir marka ilə qarşılıqlı əlaqəyə cəlb etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Guerilla marketinqin tarixi

Partizan marketinqi ənənəvi çap, radio və televiziya marketinqindən elektron mediaya keçidin məhsuludur. Bu, Jay Conrad Levinson tərəfindən 1984-cü ildə “Gerrilla Marketing” kitabında istifadə edilmişdir. Onun məqsədi məhsul və ya brend haqqında səs-küy yaratmaqdır ki, o, istehlakçının məhsul və ya xidməti satın alma ehtimalını artırsın və ya bu barədə başqa potensial alıcılarla danışsın. Partizan marketinqi kiçik bizneslər üçün çox sərfəli ola bilər, xüsusən də onlar viral marketinq fenomeni yaratmağı bacarsalar.

Guerilla marketinqin növləri

Partizan marketinqinin bir neçə növü var:
-Viral və ya səs-küylü marketinq
-Gizlilik
-“Ətraf mühit”
-“Pusu”
-Proyeksiya reklamı
-Astroturfinq
-“Ot kökləri”
-“Vəhşi paylaşım”
-Küçə
-“Pop-up” pərakəndə satış

Guerilla marketinqdə edilən səhvlər

Partizan marketinqinə xas olan risklər və onun səyahət etdiyi bəzən kəşf edilməmiş ərazi ilə yanlış getmiş kampaniyaların bir sıra nümunələri var. 2007-ci ildə cizgi-film şəbəkəsi Bostonun hər yerində şou personajına bənzəyən LED işarələri yerləşdirərək şounu təbliğ etdi. İşarələr bomba qorxusu yaratdı və Turner Broadcasting-ə (şəbəkənin yaradıcısına) 2 milyon dollar cərimə edildi.
2005-ci ildə Ginnesin Rekordlar Kitabına düşmək cəhdində Snapple Nyu-York şəhər parkında 25 futluq dondurma tikərək yeni dondurulmuş yeməklərini tanıtdı. O, gözlənildiyindən daha tez əridi, parkı yapışqan çubuqla örtdü. Nəticədə parkda xaos yarandı, yanğınsöndürmə əməkdaşları parka gələrək problemi həll etməyə çalışdı.

Nyu York küçələrindən birində nəhəng alt paltarı!

Bu qəribə səslənir, elə deyilmi?
Ancaq ən yaxşı partizan marketinq ideyalarından bəziləri məhz belə qəribə və gülməlidir – lakin uğurludur, çünki insanlar çox vaxt çox ciddi bir dünyada belə qəribəlikləri qəbul etməkdən xoşbəxtdirlər.

Alt paltarı brendi olan GoldToe, yeni məhsul çeşidini tanıtmaq üçün innovativ və qeyri-ənənəvi üsullar axtararkən, geyimlərini Nyu-York şəhərinin ətrafındakı tanınmış heykəllərə qoymaq qərarına gəldi. Onların arasında Uoll-strit yaxınlığındakı şəhərin maliyyə rayonunda məşhur Charging Bull bürünc heykəli də var idi.

GoldToe şirkəti bu riski gözə aldı, bu strategiyanı həyata keçirdi. Və nəticədə bir çox yerli və xarici media saytlarında şirkətdən və atdığı addımdan danışıldı.

Tanıtım konsepsiyası olaraq böyük bir öküzün üzərinə alt paltarı qoymaq? Niyə də olmasın, axı bu partizan marketinqidir!

SEO – Search Engine Optimization Nədir?

SEO “axtarış motorunun optimallaşdırılması” deməkdir. Sadə dillə desək, bu, insanlar Google, Bing və digər axtarış sistemlərində biznesinizlə bağlı məhsul və

SEO “axtarış motorunun optimallaşdırılması” deməkdir. Sadə dillə desək, bu, insanlar Google, Bing və digər axtarış sistemlərində biznesinizlə bağlı məhsul və ya xidmətləri axtaran zaman onun görünürlüyünü artırmaq üçün saytınızın təkmilləşdirilməsi prosesi deməkdir. Səhifələriniz axtarış nəticələrində nə qədər yaxşı görünərsə, diqqəti cəlb etmək və potensial və mövcud müştəriləri biznesinizə cəlb etmək ehtimalınız bir o qədər yüksəkdir.

SEO necə işləyir?

Google və Bing kimi axtarış sistemləri internetdə səhifələri gözdən keçirmək, saytdan sayta keçmək, həmin səhifələr haqqında məlumat toplamaq və onları indeksə salmaq üçün botlardan istifadə edir. İndeksi nəhəng bir kitabxana kimi düşünün, orada kitabxanaçı həmin anda axtardığınızı tapmağınıza kömək etmək üçün kitabı (və ya veb səhifəni) götürə bilər.

Sonra alqoritmlər yüzlərlə sıralama faktorunu və ya siqnalını nəzərə alaraq indeksdəki səhifələri təhlil edərək, verilmiş sorğu üçün axtarış nəticələrində görünməli olan sifariş səhifələrini müəyyən edir. Bizim kitabxana və kitabxanaçı bənzətməmiz də təsadüfi deyil. Kitabxana bənzətməmizdə kitabxanaçı kitabxanadakı hər bir kitabı oxumuşdur və hansının suallarınıza cavab verəcəyini dəqiq deyə bilər.

Axtarış botlarının veb saytın və ya veb səhifənin axtarış edənə axtardıqlarını nə qədər yaxşı verə biləcəyini necə təxmin edir.

Ödənişli axtarış reklamlarından fərqli olaraq, daha yüksək üzvi axtarış reytinqləri əldə etmək üçün axtarış motorlarına pul ödəyə bilməzsiniz, yəni SEO mütəxəssisləri işə başlamalıdır.

Axtarış alqoritmləri müvafiq, nüfuzlu səhifələri üzə çıxarmaq və istifadəçilərə səmərəli axtarış təcrübəsi təqdim etmək üçün hazırlanmışdır. Saytınızı və məzmununuzu bu amilləri nəzərə alaraq optimallaşdırmaq səhifələrinizin axtarış nəticələrində daha yüksək yer tutmasına kömək edə bilər.

Yaxşı SEO üçün nələr etməlisiniz?

SEO trendləri daimi olaraq dəyişsə də, axtarış sistemində rəqiblərinizdən bir addım önə keçmək üçün bəzi addımları mütləq şəkildə yerinə yetirməlisiniz.
Bəs bu addımlar hansılardır?
Həmin SEO dostu addımları sırasız formada sizə təqdim edirik.

1) Yüksək keyfiyyətli məzmun
Məzmunuz keyfiyyətli və yararlı olmalıdır ki, insanlar həmin məzmunu axtarsın, görsün, bəyənsin və oxusun.

2) İlk öncə mobil versiya
Vev saytınızın mobil versiyası, ən az veb versiya qədər önəmlidir. Saytınızın mobil görünüşünü, optimallığını daim sınaqdan keçirərək istifadəçilər üçün rahat olub olmadığını mütləq şəkildə yoxlamalısınız.

3) Sayt təcrübəsi
Veb-saytınızın istifadəçilərin rahatlığı üçün uyğunluğunu daim araşdıraraq yeniləmək və inkişaf etdirmək lazımdır. İnsanlar rahat olmayan səhifələrdə çox vaxt keçirmirlər.

4) Saytın sürəti
Sürət, sürət, sürət
İnsanlar gözləməyi sevmirlər. Onlar səbrsizdirlər. Donmalar, gecikmələr, yüklənmələr. Onları sizin səhifədən uzaqlaşdıran amillərdəndir.

5) Daxili linklər
Daxili linklər istifadəçilərin və botların saytınız daxilində daha rahat axtarış etmələrinə kömək edəcək.

6) Xarici linklər
Xarici linklərin çoxluğu sizin veb-saytınızın keyfiyyətindən xəbər verən amillərdir. Keyfiyyətli veb-sayt isə hər kəs üçün yararlıdır. Bu səbəbdən, botlar məhz bu tip saytları axtarış zamanı daha yuxarı sıralarda göstərir.

SEO marketinq üçün niyə vacibdir?

SEO rəqəmsal marketinqin əsas hissəsidir, çünki insanlar hər il trilyonlarla axtarış aparır, çox vaxt məhsul və xidmətlər haqqında məlumat tapmaq üçün kommersiya məqsədi daşıyır. Axtarış çox vaxt brendlər üçün rəqəmsal trafikin əsas mənbəyidir və digər marketinq kanallarını tamamlayır. Axtarış nəticələrində rəqiblərinizdən daha yüksək görünmə və daha yüksək sıralama qazanc xəttinizə əhəmiyyətli təsir göstərə bilər.

Bununla belə, axtarış nəticələri son bir neçə il ərzində istifadəçilərə daha çox birbaşa cavablar və məlumat vermək üçün təkmilləşir ki, bu da istifadəçiləri digər veb saytlara yönləndirmək əvəzinə onları nəticələr səhifəsində saxlamağa imkan verir.

Həmçinin qeyd edin, axtarış nəticələrində zəngin nəticələr və “Bilik Panelləri” kimi xüsusiyyətlər görünməni artıra və istifadəçilərə birbaşa nəticələrdə şirkətiniz haqqında daha çox məlumat verə bilər.

Xülasə, SEO vahid marketinq ekosisteminin əsasını təşkil edir. Veb saytınızın istifadəçilərinin nə istədiyini başa düşdükdə, bu biliyi kampaniyalarınızda, veb saytınızda, sosial media xüsusiyyətlərinizdə və s. tətbiq edə bilərsiniz.

Brendinq nədir və biznes üçün niyə vacibdir?

“Cambridge Dictionary” brendinqi “şirkətə məhsul və xidmətlərini reklam etmək üçün müəyyən dizayn və ya simvol vermək aktı” kimi tərif edir.

Bir çoxları üçün brendinq sadəcə vizual şəxsiyyətlə bağlıdır – ad, loqo, dizayn, qablaşdırma və s. Bundan əlavə, brendinq anlayışı və onun başa düşülməsi illər ərzində hədsiz dərəcədə inkişaf edib.

“Brendlər mahiyyətcə insanların şüurunda mövcud olan tanışlıq, məna, sevgi və əminlik nümunələridir.” – Tom Qudvin

Brendləşmə vacibdir, çünki istehlakçılarda yaddaqalan təəssürat yaratmaqla yanaşı, müştərilərinizə şirkətinizdən nə gözlədiklərini bilməyə imkan verir. Bu, özünüzü rəqiblərdən fərqləndirməyin və sizə nə təklif etdiyinizi aydınlaşdırmağın bir yoludur. Brendiniz biznes olaraq kim olduğunuzun və necə qəbul olunmaq istədiyinizin əsl təmsilçisi olmaq üçün qurulub.

Reklam, müştəri xidməti, sosial məsuliyyət, reputasiya və vizual görüntülər daxil olmaqla bir markanı inkişaf etdirmək üçün istifadə olunan bir çox sahələr var. Bütün bu elementlər (və daha çoxu) unikal və diqqəti cəlb edən bir profil yaratmaq üçün birlikdə işləyir.

Brendinq nədir?

Brendləşdirmənin izahı sadə olsaydı, konsepsiya ilə bağlı bu qədər qeyri-müəyyənlik və dissonans olmazdı. Yenə də, əksər hallarda, brendinqin güclü anlaşılması biznes və marketinq əsaslarını layiqincə başa düşməyi tələb edir. Brendinq o qədər geniş anlayışdır ki, onun təmsil etdiyi hər şeyi həqiqətən əhatə edən düzgün tərif özlüyündə mövzuya çox aydınlıq gətirməz. Lakin brendinq haqqında köhnəlmiş, yanlış və natamam məlumatların yayılmasını azaltmaq üçün daha dolğun bir tərif təklif edirik:

Brendinq maraqlı tərəflərin şüurunda brend qavrayışını formalaşdıran məcmu aktivlərin və hərəkətlərin müəyyən edilməsi, yaradılması və idarə olunmasının daimi prosesidir.

Bu tərifi rəsmi Kembric tərifi ilə müqayisə etsəniz, aydın görə bilərsiniz ki, sonuncu (Cambridge) daha çox səthi səviyyəli məlumat təklif edir, oxucuya yanlış anlama hissi verir. Bu, insanların çoxunun tərifin düzgün olduğunu düşünməsinin və bu tərifi mövzu ilə bağlı biliklərinin təməli kimi seçməsinin səbəblərindən biri ola bilər.

Brendinq zamanı nələr edilməlidir?

1. Davamlı proses

Brendləşmə əbədi bir prosesdir, çünki o, heç vaxt dayanmır. İnsanlar, bazarlar və müəssisələr daim dəyişir və marka ayaqlaşmaq üçün inkişaf etməlidir.

2. Müəyyən etmək, yaratmaq, idarə etmək

Brendləşmənin strukturlaşdırılmış bir prosesi var, burada ilk növbədə maraqlı tərəflər üçün kim/nə olmaq istədiyinizi müəyyən etməli, özünüzü buna uyğun yerləşdirmək üçün brend strategiyanızı yaratmalı və sonra mövqeləşdirmənizə təsir edən hər şeyi daim idarə etməlisiniz.

3. Aktivlər və hərəkətlər

Mövqeləşdirməniz yavaş-yavaş bu qavrayışı inkişaf etdirərək maraqlı tərəflərinizin şüuruna proyeksiya edən aktivlərə (məsələn, vizual şəxsiyyət, məzmun, məhsullar, reklamlar) və fəaliyyətlərə (məsələn, xidmətlər, müştəri dəstəyi, insan münasibətləri, təcrübələr) çevrilməlidir.

4. Brendin qavranılması

Bu proses reputasiya kimi də tanınır. Bu, fərdin (müştəri və ya olmayan) brendinizlə bağlı ağlında olan birlikdir. Bu qavrayış brendinq prosesinin nəticəsidir (və ya onun olmamasının).

5. Maraqlı tərəflər

Müştərilər öz zehnində brendiniz haqqında təsəvvür yaradan yeganə şəxslər deyil. Maraqlı tərəflərə mümkün müştərilər, mövcud müştərilər, işçilər, səhmdarlar və biznes tərəfdaşları daxildir. Hər biri öz qavrayışını qurur və buna uyğun olaraq marka ilə qarşılıqlı əlaqə qurur.

Brendləşmə niyə vacibdir?

Brendinq şirkətinizə verdiyi ümumi təsirə görə bir iş üçün tamamilə vacibdir. Brendinq insanların brendinizi necə qavradığını dəyişə bilər, yeni qazanc gətirə bilər və brendin dəyərini artıra bilər – lakin səhv və ya ümumiyyətlə edilmədikdə əksini də etməsi mümkündür.

“Brend strategiyasının yaxşı tərifi şirkətin xidmət etdiyi insanların və ətrafındakı icmaların həyatında oynamaq istədiyi müsbət rol üçün nəzərdə tutulan niyyətdir.” – Neil Parker

Brendinqin bir məhsul üçün nə qədər önəmli olduğunun fərqinə vardınızsa, bizə müraciət edərək peşəkar brendinq üçün ilk addımı ata bilərsiniz.

“Growth Hacking” nədir? Necə işləyir?

“Growth Hacking” nədir? “Growth Hacking” yalnız böyüməyə yönəlmiş strategiyalar üçün ümumi termindir. Bu metod adətən kiçik büdcələrlə qısa müddətdə kütləvi

“Growth Hacking” nədir?

“Growth Hacking” yalnız böyüməyə yönəlmiş strategiyalar üçün ümumi termindir. Bu metod adətən kiçik büdcələrlə qısa müddətdə kütləvi böyüməyə ehtiyacı olan startaplarla bağlı istifadə olunur. “Growth Hacking” strategiyalarının məqsədi ən az xərclə ən çox istifadəçi və ya müştəri əldə etməkdir. Eyni adlı termini 2010-cu ildə “Growth Hackers”ın təsisçisi və baş direktoru “Sean Ellis” tərəfindən istifadə edilmişdir.

“Growth Hacking” necə işləyir ?

Bu metodun işləmə mexanizmi yəqin ki, çoxumuz üçün maraqlıdır. Metodun tətbiqi zamanı müxtəlif strategiyalar və üsullar olsa da, ümumi məqsəd hər zaman eyni olur: Şirkət böyüməsi. Əsas olan hər bir şirkət üçün niyə böyüdüyünüzü anlamaq və bunu məqsədyönlü şəkildə həyata keçirməyin yollarını axtarmaqdan ibarətdir.

Bir çox startap inkişaf üçün bir resept kimi “Dave McClure”nin “pirate funnel”indən istifadə edir. Buraya əldə etmə, aktivləşdirmə, saxlama, yönləndirmə və gəlir hissələri aiddir.

Əsas məqsəd həmişə trafik və ziyarətçiləri əldə etmək, ziyarətçiləri istifadəçilərə çevirmək və həmin istifadəçiləri xoşbəxt müştərilər kimi saxlamaqdır.

“Growth Hacking”ə necə başlamaq olar?

İlk olaraq məhsulunuzu yaradın və insanların onu istədiklərinə və bunun üçün pul ödəməyə hazır olduqlarına inandırmağa çalışın. Bu, əsas alıcı şəxsiyyətlərinizi başa düşməyinizə və yeni strategiyalar üçün məlumat toplamağınıza kömək edəcək.

Məhsulunuzu müntəzəm olaraq yeniləyin və müştəri rəylərini almağa davam edin ki, həmişə düzgün yolda olduğunuzu biləsiniz. Eyni zamanda, davamlı artımı dəstəkləmək üçün məhsulunuzu bazara çıxarın və nəticələrin uğurunu izləyin. A/B testi və digər optimallaşdırma üsulları böyümənin effektivliyi üçün çox vacibdir.

“Growth Hacking” strategiyaları əksəriyyəti üç əsas sahəyə bölünür:

İstifadə olunan taktikalardan asılı olaraq məzmun marketinqi məhsulunuzun danışılması üçün uğurlu bir yol ola bilər. Tipik məzmun marketinqi fəaliyyətlərinə aşağıdakılar daxildir:

-Bloqa başlamaq və dəyərli, paylaşıla bilən məzmun yaratma

-Sosial media məzmununun yaradılması

-Elektron kitabların və sənədlərin yazılması

-Müsabiqələr və hədiyyələr

-Məhsulunuzu nəzərdən keçirmək üçün blogerləri cəlb etmə

-Müvafiq forumlara, qruplara qoşulma

-İstifadəçilərlə daha güclü əlaqə yaratmaq üçün imeyl marketinqindən istifadə etmə

-SEO ilə məzmunun görünməsini yaxşılaşdırma

-“Product Hunt” kimi müvafiq bazarlarda və saytlarda siyahıya düşmə

Məhsul marketinqinə məhsulunuzu daha cəlbedici etmək və istifadəçi bazasını yaratmaq üsulları daxildir. Buraya aiddir:

-Yalnız dəvət üçün qeydiyyat sistemindən istifadə edərək “əldən düşmə” qorxusundan (FOMO) yararlanma

-İstifadəçinin işə qəbul prosesini daha dadlı etmək üçün oyunlaşdırma və mükafatlar təklif etmə

-Həm istinad edənə, həm də yeni istifadəçiyə fayda verən referallar üçün stimullar

-Məzmun marketinqinin böyüməsi taktikalarından da istifadə edəcək ortaq marketinq

Böyümə hakerləri öz bizneslərini tanıtmaq üçün sosial reklamdan və klik başına ödəmə (PPC) reklamından da istifadə edə bilərlər.

Uğurlu “Growth Hacking” nümunəsi

Uğurlu “Growth Hacking” nümunələrindən biri “Dropbox” şirkəti ilə bağlıdır. Belə ki, mövcud istifadəçilərə yeni istifadəçilər dəvət etdikləri üçün əlavə yaddaşla mükafatlandırır. Beləliklə, şirkətin istifadəçi sayı və tanınırlıq dərəcəsi kəskin şəkildə artır. Digər uğurlu nümunə isə Airbnb şirkətidir. Şirkət ucuz yaşayış yeri axtaran insanları tapmaq və bazara çıxarmaq üçün Craigslist-dən istifadə etməyə başlayır. Bu kiçik dəyişiklik şirkətin həm müştəri bazasını, həm də xidmət keyfiyyətini artırır.

“Growth Hacker” necə olmaq olar?

Böyümə hakerləri adətən yaradıcı və kəşfiyyatçı olurlar, böyümə imkanlarını axtarır və yeni fərziyyələr təklif edirlər. Onlar həmçinin çevik və analitikdirlər, məlumat vasitəsilə öz effektivliyini sınaqdan keçirir və sübut edirlər.

Texniki və konseptual marketinq biliklərinə əlavə olaraq, böyümə hakeri aşağıdakıları yaxşı başa düşməlidir:

-texnologiya və inkişaf

İnsanların satınalma səyahəti boyunca necə düşündüklərini, necə reaksiya verdiklərini və onları nəyin motivasiya etdiyini bilmək böyümə hakeri üçün vacibdir. Bunu başa düşdükdən sonra, mütəxəssislər mümkün artım tetikleyicilerini tapmaq üçün marketinq biliklərindən istifadə edir və fərziyyələrini sübut etmək üçün metodik olaraq təcrübələr aparırlar. Əgər sübut olunarsa, onlar təkrarlana bilən və genişləndirilə bilən hala gəlir və şirkətə bu işə daha az vaxt və pul sərf etməyə imkan verir.

Brendləşdirmə

Brendləşdirmə – brend obrazının yaradılması və irəlilədirilməsi

Brendləşdirmənin məqsədi – brendin aydın imicinin və kommunikasiya istiqamətini dəqiq şəkildə formalaşdırmaqdır. Brendləşdirmə – bazarın tədqiqatı, məhsulun yerləşdirilməsi, markanın adı, şüarı, ticarət nişanı və s., həmçinin, məhsulu fərqləndirmək yolu və onun bazarda irəlilədilməsi üsullarını əhatə edir.

Brendləşdirmənin vəzifəsi – yalnız özünü istehlakçılara elan etmək deyil, həm də onların məhsula aşiq olmasını təmin etməkdir. Marketinq kommunikasiya kompleksi vasitəsilə brend istehlakçıların şüuruna yeridilərək, ona qarşı xüsusi dəyər hissi oyadır. Bu zaman istehlakçının şüuraltına təsir edərək, onda müəyyən emosiya yaratmaq vacibdir.

Mövcud rəqabəti nəzərə alaraq, brendləşmə daim inkişaf etməlidir. Peşəkar brendləşdirmə istehlakçıya kommunikativ təsir üçün marketinq vasitələrinin bütün arsenalından da istifadə edir.

Mükəmməl peşəkar brendinq sizə imkan verir:

Planlaşdırılan satış həcmini konkret bazarda qorumaq və istehlakçıların şüurunda məhsulun obrazını yaratmaq və möhkəmləndirmək üçün uzunmüddətli bir proqram həyata keçirməyə;
Məhsul assortimentini və onların ümumi unikal xassələri haqqında bilikləri genişləndirərək, gəlirin artmasını təmin etməyə (kollektiv obraz vasitəsilə təlqin edilir);
İstehlakçıların tələblərini nəzərə alaraq, reklam materiallarında və kampaniyalarda məhsulun hazırlandığı ölkənin, bölgənin, şəhərin mədəniyyətini əks etdirməyə;

Brendləşdirmənin effektiv həyata keçirilməsi asan məsələ deyil; onun effektivliyi yalnız reklamçının peşəkar bilik və sahibkarlıq mədəniyyətindən, əməkdaşlıq etdiyi reklam agentliyindən deyil, həmçinin, onların intellektual mülkiyyət, ticarət nişanları, dizayn və mətnlərlə işləmək qabiliyyətindən asılıdır.

Agentliyimiz brendlərin yaradılmasına peşəkarcasına yanaşır.

Brendləşdirmənin əsas mərhələləri:

Bazar vəziyyətinin və hədəf auditoriyasının təhlili (və ya brend statusu, artıq yaradılmışdırsa);
Brendin məğzinin formalaşdırılması, yerləşdirilməsi, brendin idarə strategiyasının hazırlanması;
vizual və verbal identifikasiya (fərqləndirmə) sisteminin yaradılması, brend imicinin inkişaf etdirilməsi, bir sıra brendin komplekt sənədlərinin yaradılması;
Brendin irəlilədilməsi (istehlakçılar və brend arasında güclü əlaqə yaratmaq üçün inteqrasiya edilmiş marketinq kommunikasiyaları istifadə etməklə);
Brendin monitorinqi və effektivliyinin qiymətləndirilməsi.

Yerli brendlərin yaradılması, inkişaf etdirilməsi və hədəf bazarlarda dəstəklənməsi

özünəməxsus xüsusiyyətlərini, tarixi və mədəni köklərini özündə cəmləşdirir.

Brendləşmə (brendinq) – vahid ideyalı vizual görünüş, qablaşdırma, reklam, keyfiyyət

standartları, emosiyalar vasitəsilə istehlakçının şüuruna təsir edərək məhsula (xidmətə)

uzunmüddətli seçim üstünlüyünün qazandırılması üzrə marketinq araşdırmasının

Yerli brendin yaradılması və ona müsbət imicin qazandırılması ölkə məhsullarının

cəlbediciliyinin yüksəldilməsinin ən güclü alətlərindən hesab edilir. Belə ki, brend

yüksək gəlirin əldə edilməsinə səbəb olur və ölkənin uzunmüddətli inkişafını təmin edir.

Brendin əsas xüsusiyyətlərindən biri də davamlı müvcud olan böyük miqdarda sadiq

istehlakçıların olmasıdır. Bunun nəticəsidir ki, brendləri olan ölkələr nəinki xarici

turistləri cəlb edir, həmçinin onun məhsulları rəqabət mübarizəsində güclü dəstək əldə

etmiş olur. Eyni zamanda, ölkənin brendləşməsi xarici investisiyaların cəlb edilməsinə

və daxili bazarın stimullaşdırılmasına, ixrac həcminin artmasına, valyutanın

möhkəmlənməsinə, yüksək ixtisaslı və istedadlı işçilərin ölkəyə axınına şərait yaradır.

Düzgün brendin qurulması və brendləşmə siyasətinin həyata keçirilməsi üçün

növbəti prinsip və qaydalara əməl olunması vacibdir:

– Əhatə qanunu: brendin gücü onun əhatə dairəsi ilə tərs mütənasibdir.

İstehlakçının brend haqqında təsəvvürü nə qədər genişdirsə, o qədər onun yaddaşında az

yer tutur və o məhsul daha az uğur qazanır.

– Şöhrət qanunu: Brendin yaranması hədəf auditoriyasında maraq yaratdığı andan

başlayır. Bunun ən yaxşı üsulu yeni məhsul yaratmaq yox, yeni məhsul kateqoriyası

– Reklam qanunu: ilk dəfə yaranan brendin yaşaması üçün reklama ehtiyac vardır.

Belə ki, brendin yenilikləri bitdikdə, qazandığı mövqeni saxlamaq və genişləndirmək

üçün reklama müraciət olunur.

– Vəd qanunu: brend verdiyi vədi tutmalı, istehlakçıların şüurunda tutduğu yeri

qorumalıdır. Məhz bu vəd onu digərlərindən fərqləndirərək mahiyyətini təşkil edir.

– İnam qanunu: istənilən uğur qazanmaq istəyən brendin bəyanatları həqiqəti əks

etdirməli, istehlakçıların inamını qazanmalıdır.

– Keyfiyyət qanunu: keyfiyyət vacibdir, amma brend həmişə eyni keyfiyyətdə qala

bilmir. Uğurlu brendin yaradılması üçün istehlakçıların şüurunda keyfiyyət

təsəvvürünün yaradılması vacibdir.

– Kateqoriya qanunu: lider brend təkcə özünü deyil, mənsub olduğu bütün

kateqoriyanı irəli çəkməlidir. Bütünlükdə məhsul kateqoriyasını inkişaf etdirərək, lider

brend bazar payını artırmış olur.

– Ad qanunu: son nəticədə brend addan başqa bir məfhum deyil. Brendinqdə qəbul

olunan ən mühüm qərar məhsul və ya xidmətin adlandırılmasıdır.

– Yoldaşlıq qanunu: məhsul kateqoriyasının yaradılması üçün brend digər

brendləri də bazara cəlb etməlidir. Bazarda rəqib brendlərin olması lider-brendin

mövqeyini möhkəmləndirir ki, bu da istehlakçı seçimlərini daha mənalı edir.

– Şirkət qanunu: Brendin adı ilə onu istehsal edən şirkətin adı eyni ola bilər, amma

bu vəziyyət heç də hər zaman brendin xeyrinə olmur.

– Daimilik qanunu: Uğurlu brend illərlə yox, onilliklərlə yaradılır. Bazar dəyişsə

də, brend mənasının mahiyyəti dəyişməməlidir.

– Subbrend qanunu: brendin qazandıqlarını subbrend məhv edə bilər. Məhsulların

daha kütləvi və ucuz növlərinin – subbrendlərin yaradılması brend haqqında

istehlakçıların şüurunda formalaşmış dayanıqlı təsəvvürü dağıda bilər.

– Forma qanunu: Brendin loqotipi gözə xoş görünməli, oxunaqlı və dinamik

– Ölüm qanunu: Heç bir brend daima mövcud olmur. Yeni bazarların yaranması

ilə modernləşdirilmiş köhnə markalar deyil, yeni brendlər qalib gəlir. Bu halda köhnə

brendin ömrünü uzatmaqdansa, yeni brendin yaradılması daha məqsədəuyğundur.

Brendlərin yaradılması və pozisiyalaşdırılması (mövqeləndirilməsi) brendləşmə

fəaliyyətinin əsas məqsədini təşkil edir. Brendin mövqeləndirilməsi onun alıcılar

şüurlarda necə əks olunmasının

müəyyənləşdirilməsidir. Mövqeləndirilmənin əsas vəzifəsi istehlakçıya müəyyən

rasional (məhsulun mahiyyəti, qiyməti) və emosional (dəyərlər, həyat tərzi, imic, status,

mentalitet və s.) üstünlüklərin ötürülməsi və marketinq kommunikasiya vasitələrinin

qurulmasıdır. Bu strategiya müxtəlif istiqamətlərdə, o cümlədən istehlakçı stereotipləri,

emosional dəyərlər, rasional dəyərlər, zəmanə, istehsal ölkəsi, hədəf auditoriyası

Uğurlu brendin yaradılması ətraflı bazar araşdırması, yeni ideya və məhsulların

üzə çıxarılması, tələbatın öyrənilməsi, düzgün sloqan və loqotipin seçilməsi, yüksək

reputasiyanın təmin olunmasını tələb edir. Brendlərin yaradılması mexanizmi növbəti

Bu mərhələ bir sıra submərhələlərdən ibarətdirki, bunlara da aiddir: ölkənin

inkişaf strategiyasının təhlili; regionun strateji məqsəd və vəzifələrinin

müəyyənləşdirilməsi; brendin gözlənilən vəziyyətinin müəyyənləşməsi; brendin

qiymətləndirmə parametrlərinin işlənməsi. Bu mərhələ nəticəsində ərazinin strateji

məqsəd və vəzifələri, gözlənilən brend dəyərləri və üstünlükləri, brend səmərəliliyinin

əsas göstəriciləri, monitorinqin nəticələrini nəzərdə tutan təsviri sənəd hazırlanır.

nümayəndələrinin seqmentasiyası; keyfiyyət araşdırmasının aparılması; KİV-nin aktual

reytinqinin ölçülməsi, çoxsaylı tədqiqatlarla fərziyyə testinin aparılması; yerli KİV-nin

monitorinqi; əldə olunan məlumatların təhlili, texniki tapşırığa uyğun hesabatın

hazırlanması. Tədqiqat nəticəsində əldə olunan məlumatlar brendin inkişaf səviyyəsini,

qrupları, onların motiv və gözləntilərini, yerli KİV-in reytinqini

müəyyənləşdirməyə imkan verəcək.

▪ Brend platformasının hazırlanması

Bu mərhələnin submərhələlərinə aiddir: brendin real qavrayışının təhlil olunması,

brendə xas atributların, dəyərlərin, şəxsiyyətlərin təsbit olunması; brendin real

vəziyyətinin planlanan vəziyyətinə uyğunluğunun təhlili; brendin mahiyyətinin

formalaşdırılması; brendin atributları, faydaları, dəyərləri, şəxsiyyətləri və

mahiyyətindən ibarət kombinasiyanın təsvir olunması. Göstərilənlərin nəticəsində

brendin hədəf audoriyasının kim olduğu, onun marağını cəlb etməyin üsulları, hansı

təəssüratı yaratmaq lazım olduğunu nəzərdə tutan təsviri sənəd hazırlanacaqdır.

▪ Brend fərdiyyətinin (identikliyinin) yaradılması

Dördüncü mərhələ loqotipin hazırlanması, brend identlikliyinin elementlərinin

yaradılması, vizual kommunikasiya vasitələrinin monitorinqi və yerləşdirilməsinin əsas

qaydalarının hazırlanmasından ibarətdir. Bu mərhələnin nəticəsində brendin

mahiyyətini, onun dəyərlərini və üstünlüklərini əks etdirən vizual obrazı yaradılır.

Həmçinin, bu mərhələ nəticəsində brend identikliyinin əsas elementləri və loqotipin

istifadə qaydaları da işlənib hazırlanırki, bunun sayəsində brendin dəyərləri və əsas

idayası hədəf audoriyasına uğurla çatdırılır.

▪ Kreativ brend strategiyasının işlənib hazırlanması

Adıçəkilən mərhələ növbəti submərhələlərdən ibarətdir: kreativ strategiya

sayəsində nail olunacaq məqsədlərin müəyyənləşdirilməsi; brendin təşviqində mövcud

olan maneələrin təhlilini nəzərə alaraq kreativ strategiyanın işlənməsi üçün texniki

tapşırıqların hazırlanması; əsas təşviqat ideyalarının yaradılması; kommunikativ mesajın

hazırlanması; əsas vizual obrazın yaradılması. Beşinci mərhələnin nəticəsində brendin

strateji məqsədlərinə nail olmaq üçün kommunikasiya vasitəsilə hansı ideyaların və

hansı ardıcıllıqda istehlakçılara çatdırılması suallarına cavab verən təsviri sənəd

hazırlanır. Məhz bu mərhələdə brendin gələcəkdə müxtəlif media kanallar vasitəsilə

təbliğ olunacaq yekun obrazı əldə olunur.

▪ Media strategiyanın tərtib olunması

Altıncı mərhlədə növbəti vəzifələrin icrası həyata keçirilir: əsas hədəf qruplarla

kommunikasiyanın ilkin planının işlənməsi; kommunikativ aktivliyin reallaşdırılmasının

müvafiq maliyyə planının tərtib olunması; büdcənin nəzərə alınması ilə xüsusi qruplar

üçün daha səmərəli media daşıyıcılarının müəyyənləşdirilməsi; yekun media planın

formalaşdırılması; marketinq tədbirlərinin səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi və brend

monitorinqi üzrə prosedurların işlənib hazırlanması. Bu mərhələ nəticəsində əhatə

olunacaq auditoriyanın zəruri həcmi, medianın seçilməsi, reklam kampaniyasının

keçirilmə müddəti, reklam mesajlarının formatı kimi məlumatları ehtiva edən media

▪ Brend təşviqi və monitorinqi

Son mərhələ növbəti submərhələrdən ibarətdir: brendin təşviqat planının həyata

keçirilməsi üçün əsas vizual obrazın adaptasiyası; reklam məhsullarının və

materiallarının hazırlanması; brendin müəyyən olunmuş qiymətləndirmə parametrlərinin

monitorinqi; brendin cari vəziyyətinin gözlənilən vəziyyətlə müqayisəsi. Bu mərhələdə

əvvəlcə planlaşdırılan bütün fəaliyyətlər həyata keçirilir. Bu mərhələnin nəticəsində

media-strategiyaya uyğun olan reklam hazırlanaraq yerləşdirilir. Bununla da brendin

seçilmiş bazarda təşviqatı başlanılır.

Brendin yaradılması və üzə çıxarılması üzrə bütün proqram həyata keçirildikdən

sonra brendin vəziyyətinin təhlil olunması və nəticələrə uğun olaraq brendin inkişaf

taktikası və strategiyasına lazımi düzəlişlərin edilməsi tələb olunur.

II. Brendləşmə sahəsində dünya təcrübəsi

Güclü brend uzunmüddətli tarixi, mədəni, siyasi və iqtisadi inkişafın nəticəsidir.

Məhsulların brendləşməsi siyasəti, istehlakçı seçimlərinin təmin olunmasının səmərəli

mexanizmi kimi xarici şirkətlər tərəfindən uzun illərdir ki aparılır.

Hazırda uğurlu brendlərin böyük hissəsi bir neçə meqabrend ölkələrdən, o

cümlədən ABŞ, Almaniya, Yaponiya, İsveçrə, Böyük Britaniya, Fransa, İtaliyadan

bazara daxil olur. Artıq istehlakçılar bu ölkələrdə istehsal olunan məhsullardan müəyyən

səviyyədə keyfiyyət gözləyir və bunun müqabilində istənilən məbləği verməyə hazırdır.

Güclü brendləri ilə dünyada müsbət imic yaradan bu ölkələrin adları artıq bir sıra

xüsusiyyətlərlə assosiasiya olunur. Belə ki, Fransa şık və yüksək həyat tərzi, İtaliya stil

və cazibədarlıq, Almaniya əzəmətli maşınqayırma və avadanlıq istehsalı, İsveçrə yüksək

nüfuz, dəbdəbə, zənginlik, dəqiqlik, Yaponiya yüksək texnologiyalar, əyləncə, dizayn

kimi xüsusiyyətləri xatırladır.

Beynəlxalq konsaltinq qrupu Interbrand və BusinessWeek jurnalının birlikdə

hazırladığı ən yaxşı qlobal brendlər 2014 (Best Global Brands 2014) reytinqinə əsasən

dünyanın 100 ən yaxşı brendi təqdim olunmuşdur. Reytinqə əsasən, “Apple” brendi

118,8 mlrd dollar məbləğində dəyəri ilə ilk pillədə qərarlaşıb. Reytinq siyahısında ikinci

yerdə brendi 107,4 mlrd. dollar məbləğində qiymətləndirilən “Google” şirkətidir. 81,6

milyard dollar göstəriciyə malik “Coca-Cola” brendi üçüncü, “IBM” (72,2 mlrd $)

dördüncü, “Microsoft” (61,2 mlrd.$) isə beşinci yerdədir. Ən yaxşı brendlərin ilk

onluğunu “General Electric” (45,5 mlrd.$), “Samsung” (45,4 mlrd.$), “Toyota” (42,4

mlrd.$), “McDonalds” (42,2 mlrd.$) və “Mercedes-Benz” (34,3 mlrd.$) kimi şirkətlər

Brendlərin qiymətləndirilməsi üzrə İnterbrand metodikası brend dəyərləndirilməsi

üzrə beynəlxalq İSO 10668 standartının tələblərinə uyğun aparılır və maliyyə nəticələri,

tələb/bazar təhlili və brendin gücü göstəriciləri daxil olmaqla üç qrup göstəricidən

istifadə edir. Bu göstəricilər müvafiq olaraq, iqtisadi mənfəətin, Brendin Rolu İndeksinin

(Brand Role İndex-RBİ) və Brend Gücü İndeksinin (Brand Strength Index-BSI)

ölçülməsi vasitəsilə hesablanır. Həmçinin, bu metodologiya ilə qiymətləndirilən

brendlərin məhsul satışından gələn gəlirinin ən azı 30%-i xarici ölkələrin, xüsusilə də

Asiya, Avropa, Şimali Amerika materiklərində yerləşən ölkələrin payına düşməli,

müsbət ictimai profili olmalı, maliyyə vəziyyəti ictimaiyyətə açıq olmalıdır.

Eyni zamanda, beynəlxalq məsləhət şirkəti Future Brand dünyanın 118 ölkəsinin

istehlakçıları ilə apardığı sorğu nəticəsində brendləri unikallıq, keyfiyyətlilik, daimilik,

innovasiyaya yönümlülük və digər göstəricilərə görə təhlil edərək Ölkə Brendi İndeksi

(Country Brand İndex) hesablayır və nəticələrə dair illik reytinq siyahısı tərtib edir.

Şirkətin 2014-2015-ci il hesabatına əsasən, Yaponiya “Toyota”, “Toshiba”, “Sony”,

“Panasonic”, “Honda”, “Hitachi”, “Nintendo” brendləri ilə birinci yerdə, İsveçrə

“Rolex”, “Nestle”, “Tissot”, “Toblerone”, “Lindt”, “Swatch”, “Patek Philippe

Geneve”, “Tag Heuer” brendləri ilə ikinci yerdə, Almaniya “Audı”, “Porsche”,

“Mersedes-Benz”, “Siemens”, “Adidas”, “BMW”, “Bayer”, “Wolksvagen”,

“Lufthansa” brendləri ilə üçüncü yerdə, İsveç “Ikea”, “H&M”, “Scania”, “Volvo”,

“Electrolux”, “SAAB”, “Absolut Vodka” brendləri ilə dördüncü yerdə, Kanada isə

“BlackBerry”, “RBC”, “Scotiabank”, “CanadaDry”, “AirCanada”, “Canadian Club”

brendləri ilə beşinci yerdə qərarlaşıb. Siyahını Norveç, ABŞ, Avstraliya, Danimarka,

Avstriya, Yeni Zelandiya, İngiltərə, Finlandiya, Sinqapur, İslandiya, Niderland, Fransa,

İtaliya və digər ölkələr davam etdirir. Future Brand hesabatında o da qeyd edilir ki, son

illərdə işgüzar potensialını fasiləsiz olaraq artırdığından Çin, BƏƏ, Cənubi Koreya,

İsrail, Qatar brendləri də yaxın beş ildə bu siyahıya daxil olacaqdır.

Dövlətin uğurlu qlobal brendinin mövcudluğu ölkənin tanınması və iqtisadi

inkişafına böyük töhfələr verdiyindən bir çox dövlətlər brendlərin inkişafına dəstək

verərək onların maraqlarını qoruyurlar. Bu səbəbdən dövlətlər ilk növbədə müxtəlif

devizlər altında təşviqat kampaniyaları başlayaraq beynəlxalq aləmdə ölkənin imicini

yüksəltmə tədbirləri keçirirlər. Belə ki, Almaniya “İdeyalar ölkəsi” (Germany: Land of

Ideas), İngiltərə “Elit Britaniya” (The Cool Britannia), Fransa “İnnovasiyalar ölkəsi”

(France: Land of innovation), ABŞ “Brend Amerika” (Brand America), İtaliya “İtalyan

mükəmməlliyi” (Italian excellence), Hindistan “İnanılmaz Hindistan” (Incredible India),

Estoniya “Estoniya brendi: Müsbətə dəyişərək” (Brand Estonia – Positively

Transforming) təşviqat kompaniyaları ilə məhsullarını tanıdaraq ölkənin turistik

imkanlarını genişləndirməyə çalışırlar.

Eyni zamanda, Avropanın 21 ölkəsindən 1800 üzv şirkəti birləşdirən Avropa

Brendlər Assosiasiyası (European Brands Association) fəaliyyət göstərir ki, onun da

əsas məqsədi brendlər üçün ədalətli və rəqabət mühitinin yaradılması, innovasiyanın

dəstəklənməsi, istehlakçılar və gələcək nəsillər üçün yüksək dəyərlərin təmin

olunmasıdır. Assosiasiyanın prioritet istiqamətlərinə ədalətli və səmərəli bazarın

yaradılması, istehlakçı kommunikasiyalarının yaxşılaşdırılması, Vahid Avropa Bazarının

yaradılması, innovasiya və intlektual mülkiyyətin dəstəklənməsi, elektron satış bazarına

etimadın yüksəldilməsi və brendlərin fasiləsiz inkişafının təmin olunması aiddir.

Hazırda Yaponiya məişət elektrotexnikası, informasiya texnologiyaları, avtomobil

sektorunda dünyanın ən məşhur brendlərini istehsal edir. Yaponiyanın ən yaxşı Qlobal

Brendləri 2015 (Interbrand) reytinqinə əsasən, ilk onluqda Toyota (42,4 mlrd.$), Honda

(21,7 mlrd.$), Canon (11,7 mlrd.$), Sony (8,1 mlrd.$), Nissan (7,6 mlrd.$), Panasonic

(6,3 mlrd.$), UNİQLO (4,8 mlrd.$), Nintendo (4,1 mlrd.$), Lexus (3,3 mlrd.$), Toshiba

(2,5 mlrd.$) brendləri qərarlaşıb. Siyahını Bridgestone, Komatsu, Subaru, Suzuki,

Shiseido, Nikon, Mazda, Hitachi, Ricoh, Unicharm, Shimano, Epson, Fujitsu, Yamaha

kimi brendlər davam etdirir.

Yaponiyanın dünyada imicinin yüksəldilməsi və yerli brendlərin dəstəklənməsi

fəaliyyətlərinə bir sıra nazirliklər və dövlət orqanları, diplomatik nümayəndəliklər, eləcə

də dövlət tərəfindən maliyyələşən qeyri-hökumət təşkilatları cəlb olunublar. Yaponiya

dövlətinin qarşısına qoyulmuş vəzifələrdən biri ölkənin yüksək mədəni potensialından

istifadə etməklə yerli brendlərin cəlbediciliyini artırmaqdır. Bu məqsədlə həyata

keçirilən “Yaponiya brendi” (Japan Brand) və “Yaponiyanı səyahət et” (Visit Japan)

dövlət proqramları büdcə vəsaitləri hesabına maliyyələşir.

“Japan Brand” yardım proqramının reallaşdırılması 2004-cü ildən etibarən

Yaponiyanın İqtisadiyyat, Əmək və Sənaye Nazirliyi tərəfindən başladılmışdır. Proqram

çərçivəsində Yaponiya Xarici Ticarət Təşkilatı (JETRO) vasitəsilə şirkətlərin sərgi-

yarmarka, tanıtım fəaliyyətlərinin, marketinq araşdırmalarının aparılmasına maliyyə

yardımı göstərilir. Eyni zamanda, proqramın davamı olaraq yaradılmış Yapon brendləri

üzrə İşçi Qrupunun (The Japan Brand Working Group) əsas məqsədləri milli

mədəniyyəti təbliğ etmək, çeşidli və dayanıqlı yerli brendlərin yaranmasını dəstəkləmək

və qlobal brend kimi Yapon Dəbi (Japanese Fashion) yaratmaqdan ibarətdir.

Yaponiyanın Dövlət Torpaqları, İnfrastruktur və Nəqliyyat Nazirliyi tərəfindən

2003-ci ildən etibarən həyata keçiriən “Visit Japan” proqramı çərçivəsində yapon

xalqının həyatı, mədəniyyəti, mətbəxi, məhsulları geniş təbliğ olunaraq ölkəyə gələn

xarici turistlərin cəlb olunması təmin edilir.

Hazırda İsveçrə bir sıra məhsul və xidmətlər üzrə – qol saatı, zinət əşyaları,

şokalad, əczaçılıq məhsulları, bank – dünyanın ən yaxşı brendlərinin ixracatçısı kimi

tanınır. İsveçrənin ən yaxşı Qlobal Brendləri 2015 (Interbrand) reytinqinə əsasən, ilk

onluqda Nescafe (10,6 mlrd.₣), Roche (8,5 mlrd.₣), Nestle (7,5 mlrd.₣), Rolex (7,2

mlrd.₣), Novartis (6,8 mlrd.₣), Swisscom (5,1 mlrd.₣), ABB (4,9 mlrd.₣), Credit Suisse

(3,6 mlrd.₣), UBS (3,6 mlrd.₣), Zurich (3,5 mlrd.₣) brendləri qərarlaşıb. Siyahını

Omega, Nespresso, Lindt, Schindler, Patek Philippe, Syngenta, Geberit, Holcim,

Chopard, Tissot, PostFinance, TagHeuer, Swatch, IWS, Phonak, Hublot, Logitech kimi

brendlər davam etdirir.

İsveçrədə yerli brendlərə dövlət dəstəyi qanunvericilik vasitəsilə həyata keçirilir.

Belə ki, “Əmtəə nişanlarının və coğrafi göstəricilərin qorunması haqqında” Federal

Qanun və saatlara, yeyinti məhsullarına “İsveçrə” adının verilməsinin tənzimlənməsi,

məhsulların üzərində İsveçrə gerbinin istifadəsinin tənzimlənməsi haqqında Qərarlarla

bir sıra minimal standartlar müəyyənləşdirilir.

Dövlət tərəfindən yerli məhsulların keyfiyyət və standartlara uyğunluğuna ciddi

nəzarətinin nəticəsidir ki, hazırda məhsulun “Swiss” markası ilə satılması qiyməti 20%-

50% daha yüksək müəyyən etməyə imkan verir. İsveçrə qanunvericiliyi ilə tənzimlənən

“Swissness” konsepsiyasına əsasən, yeyinti məhsullarının xammalının minimum 80%-i

(süd məhsulları üçün 100%) yerli məhsullar olduqda, sənaye məhsullarının istehsal

xərclərinin dəyərinin minimum 60 %-nin İsveçrədə yarandığı təqdirdə İsveçrə brendi

kimi satıla bilər. İsveçrə brendi ilə xidmət göstərmək istəyən şirkətlərin qarşısına

qoyulan əsas tələb isə qərargahın və əsas inzibati ofisin İsveçrədə yerləşməsinin

Türkiyə hazırda aktiv brendləşmə siyasəti aparan ölkələr sırasındadır və tekstil,

qida, inşaat, turizm, xidmət sahələrində bir çox məşhur brendləri ilə fərqlənir.

Türkiyənin ən dəyərli Markaları 2013 reytinqinə əsasən, ilk onluqda qərarlaşan

brendlərə TürkTelekom (2,4 mlrd.$), AkBank (2,1 mlrd. $), İş Bankası (2,01mlrd.$),

Türk Hava Yolları (1,8 mlrd.$), Garanti Bankası (1,6 mrd. $), Türkcell (1,5 mlrd.$),

Arçelik (1,4 mlrd. $), BİM (1,3 mlrd. $), Anadolu (1,2 mlrd. $), YapıKredi Bankası (1,1

mlrd. $) aiddir. Siyahını VakıfBank, Migros, Opet, Ülker Bisküvi, Vestel, Aygaz, Sütaş,

Teknosa, Pınar Süt, Kent Gida, Otokar, Tofaş kimi brendlər davam etdirir.

Türkiyədə ixracın simullaşdırılması və yerli brendlərin xarici bazarlarda rəqabət

gücünün artırılması məqsədilə dövlət tərəfindən bir sıra dəstək tədbirləri həyata keçirilir.

Belə ki, Türkiyənin İqtisadiyyat Nazirliyi, İnkişaf Nazirliyi və Türkiyə İxracatçılar

Məclisinin (TİM) birgə əməkdaşlığı ilə reallaşdırılan “Türkiyə İxracat Strategiyası

2023” Fəaliyyət Planına əsasən, hədəf bazarlara yönəlmiş ticari proqramların həyata

keçirilməsi, yerli şirkətlərin xarici sərgilərdə iştirakının dəstəklənməsi, şirkətlərin xarici

bazarlara giriş prosedurlarına köməyin göstərilməsi, türk malı imicinin yaxşılaşdırılması,

yüksək dizaynlı brendlərin ixrac imkanlarının artırılması, İstanbulun beynəlxalq alış-

veriş, dəb, sərgi mərkəzinə çevrilməsi, ixracatçıların ətraf mühit standartlarına riayət

etməsi və eko-etiketləmə mövzusunda maarifləndirilməsi kimi tədbirlər əsas məqsədlər

kimi qarşıya qoyulmuşdur.

Həmçinin, Türkiyənin İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən yerli brendlərin

gücləndirilməsi və təbliği məqsədilə bir sıra dəstək tədbirləri həyata keçirilirki, bunlara

Brendləşmə və Turquality Dəstəyi (Markalaşma və Turquality Desteği):

Türkiyənin İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən 2004-cü ildən başlanan “Turquality”

layihəsinin əsas məqsədlərinə şirkətlərin brend gücünü və korporativ strukturunu

gücləndirmək, ölkə daxilində brend şüurunun yaradılması, brend potensialı olan

şirkətlərin qlobal brendə çevrilməsi üçün maliyyə yardımının və məsləhət xidmətlərinin

göstərilməsi, yerli şirkətlərin brend məlumatlılığının artırılması, ölkə xaricində müsbət

Türk malı imicinin formalaşdırılması və digərləri aiddir. Layihə çərçivəsində həyata

keçirilən patent, faydalı model qeydiyyatı, tanıtım, reklam, marketinq, ofis, depo, kirayə

mağaza, sertifikatlaşdırma kimi dəstəklərə maksimum 50% maliyyələşdirmə ilə illik

100.000-600.000 ABŞ dolları məbəğində maliyyə yardımları edilir.

Ölkə xaricində Bölmə, Brend və Reklam Dəstəyi (Yurtdışı Birim, Marka və

Dəstək çərçivəsində şirkətlərin ölkə xaricində bölməsinin açılması, brend qeydiyyatı,

reklamı və marketinq xərclərinin ödənməsinə maksimum 4 il müddətinə maliyyə

yardımı göstərilir. Belə ki, şirkətin açılacağı bölmə mağaza olduğu halda illik

maksimum 120.000 ABŞ dolları olmaqla xərclərin 60 %-i, ofis, showroom, depo olduğu

halda maksimum 100.000 ABŞ dolları olmaqla xərclərin 60 %-i ödənilir. Eyni zamanda,

brendin xaricdə reklam, tanıtım və marketinq xərclərinin maks. 150.000 ABŞ dolları

olmaqla 60 %-i, brendin xaricdə qeydiyyatı və qorunması xərclərinin maks. 50.000 ABŞ

dolları olmaqla 50 %-i ödənilir.

Sərgilərdə iştirak Dəstəyi (Fuar Katılım Desteği):

Bu dəstək çərçivəsində ölkə xaricində keçirilən Türk ixrac malları sərgilərində iştirak

üçün maksimum 10.000 ABŞ dolları, sektoral xarakterli beynəlxalq sərgilərdə iştirak

üçün isə maksimum 15.000 ABŞ dolları olmaqla xərcin 50 %-i həcmində maliyyə

III. Azərbaycanda brendləşmə sahəsində ümumi vəziyyət

Uğurlu yerli brendin yaradılması və inkişaf etdirilməsi yolu ilə dövlətin müsbət

imicinin formalaşdırılması konseptual yanaşma, yüksək koordinasiya və monitorinq

tələb edən uzunmüddətli, sistemli fəaliyyətin nəticəsidir.

Qanunvericilik bazası: Hazırda Azərbaycanda əmtəə nişanları, onların hüquqi

təminatı, keyfiyyət standartlarına uyğunluğu, reklamı, ixracı bir sıra qanunvericilik

aktları ilə, o cümlədən “Əmtəə nişanları və coğrafi göstəricilər haqqında”, “Patent

haqqında”, “Standartlaşdırma haqqında”, “Reklam haqqında”, “İxrac nəzarəti haqqında”

Azərbaycan Respublikasının qanunları ilə tənzimlənir.

Bununla yanaşı, əmtəə nişanlarının rəsmiləşdirilməsi prosedurları “Əmtəə

nişanlarının qeydə alınması barədə iddia sənədinin verilməsi və ekspertizası

Qaydaları”nın, “Əmtəə nişanlarına dair müqavilələrin qeydiyyatı Qaydaları”nın, “Əmtəə

nişanlarının Dövlət reyestrinin aparılma Qaydasının və coğrafi göstəricilərin Dövlət

reyestrinin aparılma Qaydası”nın, “Azərbaycan Respublikasında əmtəə nişanlarının

geniş tanınması Qaydaları”nın təsdiq edilməsi haqqında, eləcə də “Əmtəə nişanı

haqqında şəhadətnamə və coğrafi göstərici haqqında Şəhadətnamə formalarının

müəyyən edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin qərarları

Eyni zamanda, dövlət nəzarətində olan bir sıra məhsulların istehsalı, emalı,

istifadəsi, dövriyyəsi, keyfiyyətinin idarə edilməsi məsələləri bir sıra adlı qanunlarla, o

cümlədən “Balıqçılıq haqqında”, “Taxıl haqqında”, “Tütün və tütün məmulatları

haqqında”, “Pambıqçılıq haqqında”, “Üzümçülük və şərabçılıq haqqında”, “Çayçılıq

haqqında”, “Arıçılıq haqqında”, “Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında”,

“Dərman vasitələri haqqında”, “Əczaçılıq fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan

Respublikasının qanunları ilə tənzimlənir.

Məhsulların sertifikatlaşdırılması və standartlara uyğunluğu:

keyfiyyətinin təmin edilməsi sahəsində standartlara və tələblərə əməl olunmasına dövlət

nəzarətini Azərbaycan Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə

Dövlət Komitəsi həyata keçirir. Komitə mövcud qanunvericiliyə uyğun olaraq neft-

kimya, tikinti, aqrar sənaye kompleksində, yüngül, mebel, maşınqayırma,

elektrotexnika, cihazqayırma, energetika, rabitə, metallurgiya, ümumi texnika, nəqliyyat

sənayesi sahələrində standartların tələblərini təmin etmək üçün dövlət nəzarətini həyata

Komitə AZS Milli sertifikatlaşdırma sistemi əsasında fəaliyyət gösətərir və

Uyğunluq sertifikatı, Tanınma sertifikatı, Əmtəə nişanlarının qeydiyyat şəhadətnaməsi,

Sənaye mülkiyyəti obyekti üçün patent kimi icazə sənədlərini verir. AZS Milli

sertifikatlaşdırma sistemi Respublikada istehsal edilən və həmçinin ixrac olunan

məhsulların (proseslərin, xidmətlərin) sertifikatlaşmasının əsasını qoyur və İSO-BEK

sənədlərinə, beynəlxalq İSO 9000 seriyalı standartlara və standartlaşmanın əsasını təşkil

edən hökümətlərarası sənədlərə istinad edərək mövcud olan beynəlxalq norma və

qanunlar əsasında qurulur. Azərbaycan Respublikası dövlət standartlaşdırma sisteminin

əsasını təşkil edən 6 Dövlət standartına – AZS 1.0-96, AZS 1.2-96, AZS 1.3-96, AZS

1.4-96, AZS 1.5-96, AZS 1.6-96 standartları aiddir.

Bundan əlavə, hüquqi və fiziki şəxslər üçün Azərbaycan Respublikasından ixrac

olunan malların mənşəyini təyin edən Mənşə sertifikatının verilməsi və Avropa İttifaqı

ölkələrinə ixrac olunan yeyinti məhsullarının keyfiyyətini və təhlükəsizliyini təsdiq edən

Keyfiyyət sertifikatının verilməsi İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi tərəfindən,

telekommunikasiya vasitə və qurğularının (TVQ) texniki səviyyəsini və keyfiyyət

göstəricilərini təyin edən TVQ Uyğunluq sertifikatının verilməsi Rabitə və Yüksək

texnologiyaları Nazirliyi tərəfindən, daxili istehsal məhsullarına Gigiyenik sertifikatın

verilməsi Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən, bitki və bitkiçilik məhsullarının fitosanitar

vəziyyətini təyin edən Fitosanitar sertifikatının verilməsi isə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi

tərəfindən həyata keçirilir.

Azərbaycan brendləri: Dünya bazarında Azərbaycan məhsulu haqqında

məlumatlılığının artırılması, keyfiyyətli yerli məhsulların ixracının stimullaşdırılması,

yerli brendlərin beynəlxalq standartlara cavab verməsinin təmin olunması bugün

prioritet istiqamətlər sırasındadır.

Hazırda yerli şirkətlərin getdikcə artması onları rəqiblərdən fərqlənmək,

istehlakçıların diqqətini çəkmək və şüurlarında yer qazanmaq üçün çalışmağa vadar edir.

Nəticədə şirkətlər brend siyasəti yürütməklə bazarda daha çox paya sahib olmaq üçün

mübarizə aparırlar. Məhsul istehsalı və xidmət sahəsində uğurlu və uzunmüddətli brend

siyasətini aparan və beləliklə artıq yaddaşlara həkk olunan bir çox Azərbaycan brendləri

formalaşmışdır ki, bunların da sırasında Asan Xidmət, Bakcell, Kapital Bank, Unibank,

İdeal, Romantic, Kontakt Home, Embawood, Azərçay, Bizim Tarla, Fab Boya və

digərlərinin adlarını çəkmək olar.

Eyni zamanda, brendinq həyata keçirilməyən brendlər formalaşmışdır ki, bu

brendlər də milli brendlərin yaradılması zamanı geniş istifadə oluna bilər. Azərbaycanın

brendinqsiz brendləri sırasında “Göyçay narı”, “Masallı mebeli”, “Quba alması”,

“Lənkəran çayı” və digərlərini qeyd etmək olar.

Əsas məqsədi xarici investorlar, yerli istehsalçılar və hökumət arasında körpü

funksiyasını həyata keçirmək olan

Azərbaycanda İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi

Fondu (AZPROMO) 2003-cü ildən bəri yerli şirkətlərin marketinq sahəsində

maariflənməsi, ixracın stimullaşdırılması, eləcə də dünyada Azərbaycan məhsulu

imicinin yüksəldilməsi üçün bir sıra fəaliyyətlər həyata keçirirki, bunlara da aiddir:

Yerli və xarici investorlara müxtəlif xidmətlər

İnvestisiyalar və ixracat imkanları üzrə məlumat bazasının yaradılması

Azərbaycan biznesi üçün regional ticarət (ixrac) imkanlarının araşdırılması

İxraca yönəlmiş şirkətlərə məsləhət xidmətləri

“Azərbaycanda istehsal olunub” (“Made in Azerbaijan”) ticarət nişanının

beynəlxalq səviyyədə təbliği

Azərbaycandan müxtəlif brendlərlə qonşu ölkələrə ixrac olunan məhsulların

tərkibini əsasən, yeyinti, içki və tikinti sənayesi məhsulları təşkil edir. Növbəti cədvəldə

müxtəlif brendlərlə məhsulları ixrac olunan yerli şirkətlərin siyahısı verilmişdir:

Mal ixrac edən hüquqi

İxrac olunan ölkə

İxrac olunan malın adı