İnformasiya terrorizmi beynəlxalq terrorizmin forması kimi

Perm-də X-nin Rusiyanın Qış kənd idman oyunlarının rəqabət hissəsi sona çatdı. Çempionatın nəticələrinə görə, fırtına komandası komanda yarışında qalib.

İnformasiya təhlükəsizliyinin məqsədləri

İnformasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi hər hansı bir dövlət təşkilatının və ya özəl bir şirkətin əsas vəzifələrindən biridir. Effektiv və etibarlı kiberSecurity sistemi yaratmaq, informasiya texnologiyalarının və iqtisadiyyatın kompüterləşdirilməsinin davamlı inkişaf fonunda son dərəcə vacib bir prosesdir. İnformasiya təhlükəsizliyinin məqsədləri müəyyən bir təşkilatın kiberecurity sisteminin qarşısında qoyulan tapşırıqlar əsasında formalaşır.

İnformasiya təhlükəsizliyi, etibarlı məlumatların istifadəsi, saxlanması, saxlanması, saxlanması, ötürülməsi, ötürülməsi, saxlanması, texniki və proqram vasitələri ilə təmin olunan məlumat, texniki və proqram vasitələri təqdim edən fəaliyyətlər toplusu kimi başa düşülür.

İnformasiya təhlükəsizliyinin əsas məqsədi məxfi məlumatların yüksək keyfiyyətli və yüksək səmərəli qorunması, informasiya və ya xüsusi müdaxilənin yüksək keyfiyyətli və yüksək səmərəli qorunması, potensial olaraq məlumatlara, digər təsirlərə və digər təsir növlərinə səbəb ola biləcək şərtlərdir. Ticarət sənayesində informasiya təhlükəsizliyinin vacib məqsədi iş proseslərinin axınının davamlılığını təmin etməkdir.

İnformasiya təhlükəsizliyi prinsipləri

• Mövcudluğu. Hüquq və səlahiyyətləri olan bütün şəxslər üçün qorunan məlumatlar mövcud olmalıdır. Şəbəkə mühiti təşkil edərkən, səlahiyyətli olduqda məlumat əldə etmək üçün əlçatmaz və asan bir yol təqdim etməyə imkan verən şərtlər yaratmaq tələb olunur.
• Dürüstlük. İnformasiya bütövlüyünə qənaət ən vacib informasiya məqsədlərindən biridir. Buna görə də demək olar ki, həmişə kiberlik sistemlərində, geniş istifadəçilərə qorunan məlumatları görmək imkanı verilir, lakin onların dəyişiklikləri, kopyalama, çıxarılması və s.
• Məxfilik. Gizli məlumatlar yalnız müvafiq səlahiyyətlərə sahib olan üzlərə giriş imkanı verir. Üçüncü tərəflər qorunan məlumatlara səlahiyyətli giriş ala bilmirlər.

İnformasiya təhlükəsizliyi nəzarəti

Müəyyən bir mövzu ilə təmin olunan informasiya təhlükəsizliyinin əsas məqsədlərinə nail olmaq üçün yaradılan və işlədilən kiber təhlükəsizlik sistemlərinin tam nəzarətini təmin etmək lazımdır. Bu gün üç əsas nəzarət növünü ayırmaq adətdir:

• Fiziki. Fiziki nəzarət çərçivəsində işçilərin monitorinqi, hesablama avadanlığı, məişət avadanlığı (şərti və istilik sistemləri, yanğın və tüstü siqnallar, video nəzarət, qıfıllar, qapılar və s.)
• Məntiqi. Məntiqi nəzarət göstərərkən, informasiya sistemlərinə girişi qorumaq üçün şərait yaradan texniki nəzarətdən istifadə etmək ehtimalı var. Məntiqi Nəzarət komponentlərin çoxluğu daxildir: İnformasiya sistemlərinin, şifrələrin, firewallların və s. Müdafiəsi üçün proqram təminatı.
• İnzibati. İnformasiya təhlükəsizliyinə inzibati nəzarəti altında müəssisə, standartlar, standartlar, prosedurlar, müəssisədə həyata keçirilən və həyata keçirilən qaydalar dəsti kimi başa düşülür. Onların icrası təşkilatın tələb etdiyi informasiya təhlükəsizliyinə nail olmağa imkan verir. Onların köməyi ilə işçilərin işi və idarə edilməsi çərçivəsində müəyyən sərhədlər meydana gəlir. “İnformasiya təhlükəsizliyinə inzibati nəzarət” kateqoriyası, dövlət, tənzimləyicilər tərəfindən qəbul edilən qanunvericilik və tənzimləmə aktlarını da qəbul edir.

İnformasiya təhlükəsizliyi təhdidləri

İnformasiya təhlükəsizliyinin vacib məqsədlərindən biri də təhdidlərin aradan qaldırılmasıdır. İnformasiya təhlükəsizliyi təhdidləri bir neçə ayrı qrupa bölmək olar:

• Texnogen. Texniki dəstək və qorunma məhsullarının problemləri üzündən yaranan və yaranan təhdidlər səbəb olur. Onların proqnozu son dərəcə problemli və çətindir.
• Antropogen. İnsan səhvlərindən irəli gələn təhdidlər. Bu kateqoriyaya həm insan tərəfindən qəbul edilmiş həm qəsdən, həm də gözlənilməz səhvləri daxildir. Təsadüfən təsadüfi səhvləri daxil edin – məsələn, cəhalət üçün antivirus proqramlarını deaktiv etmək. Antropogen problemləri proqnozlaşdırıla bilər. Nəticələrin səbəb olduğu onları tez bir zamanda aradan qaldırmaq mümkündür. Təqdim olunan səhvlər informasiya cinayətləridir.
• Təbii. Təbii mənbələrdən yaranan təhdidlər, proqnozlaşdırma ehtimalı azdır, çünki onların qarşısının alınması qeyri-mümkün (yanğınlar, zəlzələlər, daşqınlar, təbii fəlakətlər səbəbindən elektrik enerjisini söndürür və s.).

Bu baxımdan, demək olar ki, kibermə sistemlərinin demək olar ki, bütün əməliyyatları, xarici medianın və işçilərin təhlükəsizliyini təmin edən etibarlı rabitə kanallarının, serverin qorunmasının formalaşmasına qədər azaldılır.

Cisoclub.ru-da daha maraqlı material. Bizə abunə olun: Facebook | Vk | Twitter | İnstaqram | Telegram | Zen | Messenger | ICQ Yeni | YouTube | Nəbz.

Daha çox oxu

Investing.com – Oyun bitməyib – Təqdimatlar – Wall Street üçün söhbətlər: Gamestop (Nyse: GME), AMC əyləncə (NYSE: AMC) və digərləri, brokerlərin.

Kişilər və qadınlar haqqında bir çox stereotiplər həyatda bizə kömək etmir və hətta zərərlidir, blogger və mədənioloq Ella Rossman inandırır. Ancaq bir.

Birinci instansiyada Aivars Lembergs-in qondarma cinayət işinə baxılması bu ay başa çatdırıla bilər. Təqsirləndirilən Ansess Sormulis, 3 Fevral, 3.

Qırmızı balığın çipi evdə heç bir problem olmadan edilə bilər. Bu olduqca sadə bir prosesdir, lakin uğurlu bir tamamlama üçün bəzi nüanslar məlum olmalıdır.

Kanalda sizə salamlar! Vaxt itirməyəcək! Qısqanclıq asan, triad və çox xüsusi bir hiss deyil: rüsvayçı, ağrılı və sübut etmək çətindir. Bu hissi.

Axşamınız xeyir, oxucum. Həmişə gözəl bir yaxşı saxlanan bir bağın gözlərindən məmnundur. Alaq otları, hamar istixanalar və gözəl yollar olmadan səliqəli.

İdrak faktları

Hər şeyi bilmək istəyənlər üçün onlayn jurnal. Qeyri-adi fərziyyə, bilişsel faktlar, maraqlı hekayələr.

Yanvarın onuncu hissəsi “Mamu” – ADAMI Media Mükafatının beynəlxalq müsabiqəsinin qalibi Gagauz qısa filminin premyerası nümayişi olacaq. Göstərmədən əvvəl.

Tokayev Amnistiya tərəfindən təxminən 4 min adamın yanında ola bilərAstana. 30 yanvar. Kaztag – Təxminən 4 min nəfər Kasym-Zhomart Tokayevin Amnistiya.

Uşağın öz başınıza yatmağı öyrənmək qərarına gəlməzdən əvvəl, uşağın buna hazır olduğunu bilməlisiniz. Bir çox cəhətdən, müstəqil əhaliyə hazırlıq uşağın.

Haas F1-də bu il iki gənc sürücek, bu il də yolda öyrənməli olacaq, Formula 2 Mick Schumacher və Nikita Mazepine sürəti, qələbə və digər zəruri keyfiyyətlərə.

Çoxdan, İnstaqram olmadıqda və hətta qədim “sinif yoldaşları”, insanlar artıq xatirələr və statuslar, həqiqətlər və kəlamlar ilə mübadilə edildi. O vaxtdan.

Polinanı yaxşı gülür . Kiçik uşaq və yemək – əksər valideynlərin izah edəcəyi bir şey var. Körpələrin anaları və atalarını yaşayan duyğuları yaşayan.

Daşınmaz əmlak alışı əməliyyatları haqqında VTB-dən elektron qeydiyyat daha ucuz oldu. İndi VTB-dən elektron qeydiyyatın dəyəri budur: Fiziki şəxslər.

Tarix Şortfaris: Qrup haqqında . Şortfaris, pop-pop-pop və təcrübi janrlara yönəlmiş Sankt-Peterburqdan ibarət bir qrupdur . Qısayaşlı iştirakçıların.

Bon Jovi Group haqqında ən yaxşı maraqlı faktlar! Bon Jovi, bütün dövrlərin ən çox satılan rok qruplarından biridir! Dünyada 20 milyondan çox nüsxənin.

Perm-də X-nin Rusiyanın Qış kənd idman oyunlarının rəqabət hissəsi sona çatdı. Çempionatın nəticələrinə görə, fırtına komandası komanda yarışında qalib.

İlahi möcüzə, külək və ağacların əlaqəni tapdığı dünya, heç bir insanın olmadığı dünya . İskəndər Makedoniya küçəsi və Marafon prospekti ikinci və.

Defolt smartfonda mühüm rol oynayan və bütün proqramların düzgün işləməsinə icazə verən bir neçə yüz sistem tətbiqetməsinə malikdir. Bu yardım proqramlarının.

© 2020 – 2023 «İdrak faktları»
Hər şeyi bilmək istəyənlər üçün onlayn jurnal. Qeyri-adi fərziyyə, bilişsel faktlar, maraqlı hekayələr.

İnformasiya terrorizmi beynəlxalq terrorizmin forması kimi

Müasir sivilizasiya çoxlu sayda qlobal problemlərlə xarakterizə olunur – ekoloji təhlükələr, iqtisadi problemlər, nüvə müharibəsi təhlükəsi və s. Onların arasında ilk sıralarda duran ən mühüm problem isə, məhz beynəlxalq terrorizmdir. Bu problem, əslində, özü ilə böyük təhlükələr gətirir və qlobal əhəmiyyətə malikdir. Əgər əvvəllər terrorizm ictimai-siyasi bir fenomen olaraq, əsasən, milli sərhədlər ilə əlaqələndirilirdisə, bu gün beynəlxalq münasibətlərin bütün iştirakçılarının qarşılaşdığı qlobal xarakterli problem kimi xarakterizə olunur.

Hazırda terror təşkilatlarının fəaliyyətinin transsərhəd bir xarakter daşıması təkcə müəyyən bir şəxs və ya ölkə üçün təhlükə deyil, bütün sivilizasiyanın qlobal problemidir. Terror təşkilatları üçün terror artıq bir həyat tərzi kimi formalaşmışdır. Məhz bu səbəbdən, ona qarşı mübarizə çoxtərəfli xarakter almalıdır.

Müasir dövrdə beynəlxalq terrorizm – müəyyən bir regionun sosial-iqtisadi şəraitindən, siyasi, dini və digər vəziyyətindən asılı olaraq, davamlı şəkildə dəyişməyə meyilli çoxşaxəli bir fenomendir. Bu səbəbdən də, terrorizmə qarşı mübarizə metodlarının araşdırılması və beynəlxalq təhlükəsizlik problemlərinin həlli günümüzdə beynəlxalq siyasətin ən vacib məsələlərindəndir. Təəssüf ki, dünya ictimaiyyəti üçün olduqca çətin və son dərəcə kəskin problem olan bu məsələlərə birmənalı cavablar, hələlik, yoxdur. Tam aydındır ki, müasir terrorizm üzərində qələbənin əldə olunmasına dünyanın heç bir qüdrətli dövlətinin nə maddi resursları, nə də inkişaf etmiş texnologiyaları təminat verə bilməz.

Ümumiyyətlə, “terrorizm – ictimai şəkildə həyata keçirilən və ya həyata keçirilməsi ilə hədələnən, əhaliyə və sosial qruplara qarşı yönəlmiş və hər hansı bir qərarın qəbul olunmasına və ya olmamasına birbaşa və ya dolayı yolla terrorçuların maraqlarından irəli gələn qeyri-qanuni yollarla formasıdır”.

18 iyun 1999-cu il tarixli “Terrorçuluğa qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda terrorizmin belə tərifi verilmişdir: “Terrorçuluq – ictimai təhlükəsizliyi pozmaq, əhali arasında vahimə yaratmaq, yaxud dövlət hakimiyyət orqanları və ya beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən qərar qəbul edilməsinə təsir göstərmək məqsədilə insanların həlak olması, onların sağlamlığına zərər vurulması, əhəmiyyətli əmlak ziyanının vurulması və ya başqa ictimai təhlükəli nəticələrin baş verməsi təhlükəsi yaradan partlayış, yanğın və ya digər hərəkətlər törətmə, habelə, həmin məqsədlə bu cür hərəkətlərin törədiləcəyi ilə hədələmədir.”
Dünyada artan qloballaşma prosesləri və informasiya cəmiyyətinin formalaşması şəraitində terrorizm ölkələrin dövlət quruculuğu və bütövlüyünə, beynəlxalq sabitliyə təhlükə yaradan müstəqil bir amil kimi çıxış etməyə başladı. Hazırda müasir terrorizmin təsirlilik dərəcəsi təkcə ayrı-ayrı dövlətlərin daxili siyasətində deyil, həmçinin, beynəlxalq təhlükəsizlikdə də artmaqdadır.

XXI əsrin əvvəllərində terrorizm ən təhlükəli və çətin proqnozlaşdırılan bir məfhuma çevrildi ki, hazırda onun müxtəlif növləri mövcuddur. Terrorizmin bəşəriyyət üçün ən təhlükəli növləri kimi kimyəvi, bioloji, nüvə və s. terrorizmləri hesab olunsa da, siyasi, iqtisadi, ideoloji, etnik və ya milli terrorizm də dövlətlər üçün aktual problemlərdən biridir. Heç şübhəsiz, müasir dövrün tələblərindən irəli gələrək, bütün zamanlarda, istər müharibə, istərsə də dinc dövrdə yaşanan terrorizm kimi əhəmiyyətliliyinə görə ilk sırada duran və hər bir dövlətin siyasətinin prioritet sahələrindən olan informasiya terrorizmidir.

Bu gün informasiya hər birimizin həyatında çox böyük rol oynayır, bu isə, onunla əlaqədardır ki, biz informasiya cəmiyyətində yaşayırıq. İnformasiyadan istifadə edərək, çoxlu sayda yaxşı və pis işlər görülə bilər. Hal-hazırda, hər kəsə tanış “İnformasiyaya malik olan kəs dünyaya sahibdir”, “İnformasiya müharibəsində, bir qayda olaraq, hücum edən və davamlı şəkildə təzyiqini gücləndirən qalib gəlir . “, “Bu gün informasiya müharibəsi sivilizasiyaların müharibəsidir, bu fərqli məqsədlər, biliklər, nəzəriyyələr arasında qarşıdurmadır” ifadələri çox aktualdır.

İlk növbədə, qeyd etmək lazımdır ki, informasiya terrorizmi müasir texnologiyaların sürətli inkişafı nəticəsində yaradılmışdır. İnformasiya terrorizmini düşmənə fiziki təsir vasitələrindən istifadə etmədən və yalnız informasiyanın təsirinə hesablanan bir psixoloji təzyiq və təsir kimi qəbul etmək olar ki, burada əsas məqsəd qorxu yaratmaq, əhalini vahimə içərisində saxlamaqdır. Tanınmış ingilis-irland mənşəli amerikan dövlət xadimi, sosioloq Edmund Börke qorxu hissi haqqında belə demişdir: “Qorxu qədər insan ağlını bütün fəaliyyət və düşünmək gücündən məhrum edən başqa bir hissiyyat yoxdur”. Həmçinin, qeyd edək ki, “terror” sözü latın dilindən götürülmüş və etimoloji mənası “qorxutmaq” deməkdir.

İnformasiya terrorizmi siyasi, fəlsəfi, hüquqi, estetik, dini və digər baxış və düşüncələri özündə birləşdirən mənəvi sahədə baş verir ki, burada, məhz ideyaların mübarizəsi gedir. İnformasiya texnologiyalarının mövcudluğu və sərbəst istifadəsi bu cür terrorizmin riskini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Belə ki, cəmiyyət nə qədər çox informasiyalaşarsa, bir o qədər də kütləvi psixoloji terrorun təsirlərinə qarşı daha çox həssas olacaqdır. Lakin bu, o demək deyil ki, cəmiyyətin tamamilə informasiyalaşması dövlət və insanlar üçün ciddi problemlər yaradır. Hər bir inkişaf etmiş və ya inkişaf etməkdə olan dövlətin qloballaşan dünyaya inteqrasiyası, cəmiyyətin demokratikləşməsi, vətəndaşlara xidmətin yüksək səviyyədə təşkil edilməsi üçün müasir informasiya texnologiyalarından geniş istifadə edilməsi vacib şərtlərdəndir. Bütün bunların fonunda isə insanın şüuruna və ruhuna yönəldilən psixoloji-informasiya təsirlərindən danışmaq üçün bir əsas yaranır. Bu təsirin əsas obyekti qismində isə ayrı-ayrı fərdlər, qruplar, həmçinin, dövlətlər çıxış edir.

Psixoloji təsir, bir qayda olaraq, media vasitəsi ilə həyata keçirilir və belə təsirin tətbiqi üçün asanlıqla mənimsənilə bilən məlumatlardan istifadə olunur. Bu məqsədlər üçün xüsusi hazırlanmış proqramlar insana istənilən bir informasiyanı rahatlıqla mənimsəməyi və düşünmədən ona inanmağı aşılayır.

Kompleks şəkildə toplanmış informasiyalar ictimai rəyin, insanların şüurunun manipulyasiyası üçün nəzərdə tutulmuşdur ki, onun mənimsənilməsində də fizioloji və psixoloji qanunlardan istifadə olunur. Bu məqsədlə xüsusi hazırlanmış mətn, dilin spesifik templəri və modulasiyası istifadə olunur. Şüurun manipulyasiyası, insanları dünyanın, əslində, mövcud olmayan görünüşünü yaradan müəyyən bir idarə olunan informasiya sahəsinə qərq etməklə həyata keçirilir. Belə ifadə etmək mümkün olarsa, virtual informasiya sahəsinin formalaşması üçün əsas kimi yalan (həqiqətə uyğun olmayan məlumatlar) çıxış edir.

Ümumiyyətlə, şüurun manipulyasiya olunması məsələsi son dövrlərdə elmi-nəzəri ədəbiyyatlarda sosioloq, psixoloq və politoloqların diqqət mərkəzindədir. Müasir dövrdə bir sıra tədqiqatçılar bu psixolinqvistik hadisəni əsas tədqiqat obyekti kimi elmi araşdırmaya cəlb etmiş və manipulyasiyanı “insanı düşünmədən və ya öz istəyinə qarşı olaraq nə isə etməyə (məlumat vermək, hər hansı bir hərəkəti yerinə yetirmək, öz davranışını dəyişmək) təhrik etmək” kimi qiymətləndirmişlər.

Manipulyasiya sözü, latın mənşəli olub, “manipulus” sözündən götürülmüşdür və iki hərfi mənada işlənir: a) manus-əl + pie-doldurmaq sözlərinin birləşməsindən yaranaraq, “ovuc, əlin iç hissəsi” və b) “kiçik dəstə”, “bir ovuc” mənalarını ifadə edir. Qədim Romada bu söz 120 nəfərdən ibarət hərbi dəstə mənasında da işlənirdi. Oksford izahlı lüğətində isə, “manipulyasiya” (manipulation) ingilis dilində “insan şüurunun müəyyən bir istiqamətdə məqsədyönlü idarə edilməsi” mənasında izah edilir.

Mövzu ilə bağlı tədqiqatlara nəzər salsaq, görərik ki, informasiya terrorunun vahid tərifi yoxdur, fərqli sahələrin elm adamları ona müxtəlif cür yanaşmışlar ki, hər bir baxışın da, özü- özlüyündə, doğru və inandırıcı tərəfləri vardır. İnformasiya terrorizmi hər cür informasiya vasitələrindən istifadə edərək, əsasən, fərdə, cəmiyyətə və dövlətə birbaşa mənfi təsirin bir formasıdır.

Bir sıra tədqiqatçılar informasiya terrorizmini sosial qruplara, dövlət orqanlarına və idarələrinə özündə təcavüz, cinayət xarakterli təhdidləri ehtiva edən məlumatların yayılması ilə əlaqəli təhlükəli informasiya təsiri kimi ifadə edirlər. Onların fikrincə, informasiya terrorizmi dövlətdə böhran vəziyyətlərinin, cəmiyyətdə qorxu və gərginliyin yaranmasına səbəb olan obyektiv məlumatların təhrif edilməsinə gətirib çıxarır.

İnformasiya terrorizmi kompüter və informasiya texnologiyaları sahəsində əldə olunan elm və texnologiyanın son nailiyyətlərinə əsaslanan yeni bir terror fəaliyyəti növüdür. Terror təşkilatları və müxtəlif cinayətkar qruplaşmalar bütün dünyada onlardan müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edirlər. Buna görə də, “informasiya terrorizmi” anlayışının məzmunu çox geniş xarakter daşıyır. Elmi ictimaiyyətdə informasiya terrorizminin daha çox iki növü müəyyən edilir. Onun növlərindən biri kiberterrorizmdir. Kiberterrorizmin əsas məqsədi kompüter şəbəkələrindən mühüm milli infrastrukturların (enerji, nəqliyyat, dövlət) fəaliyyətinin pozulması, hökumətin və mülki əhalinin qorxu içində saxlanması üçün bir vasitə kimi istifadə edilməsidir.

Corctaun Universitetinin professoru, kompüter cinayətkarlığı və informasiya təhlükəsizliyi sahəsinin nüfuzlu ekspertlərindən biri olan Doroti Elizabet Denninq isə “Fəaliyyət, xaktivizm və kiberterrorizm: İnternet xarici siyasətə təsir vasitəsi kimi” adlı əsərində kiberterrorizmi “hökumət orqanlarını özlərinin siyasi və ya sosial məqsədlərini həyata keçirməyə məcbur etmək məqsədilə kompüterlərə, şəbəkələrə qeyri-qanuni həmlə edilməsi və həmlə edilməsinə cəhddir” deyə tərif edir.

İnformasiya terrorizminin başqa bir növü də terrorçu qrupların internetdən istifadə edərək, təkcə terror aktlarının birbaşa həyata keçirilməsi üçün deyil, həmçinin, öz fəaliyyətlərinin maddi, informasiya və digər təminatlarla təchiz edilməsini nəzərdə tutur. Terrorizm sahəsini araşdıran tanınmış tədqiqatçı, professor Qabriel Veyman terrorçular tərəfindən internetdən istifadənin səkkiz üsulunu müəyyən edir: 1) psixoloji müharibənin aparılması; 2) məlumatın axtarışı; 3) terrorçuların təlim keçmələri; 4) pul vəsaitlərinin toplanması; 5) təbliğat; 6) toplaşmaq; 7) şəbəkələrin təşkili; 8) terror hərəkətlərinin planlaşdırılması və əlaqələndirilməsi.
Ümumiyyətlə, artıq terrorizm terrorçuların gizlədildiyi dövlətin ərazisi ilə məhdudlaşmır, terror əməliyyatlarının hazırlanması üçün bazalar, bir qayda olaraq, terrorçuların hədəfləri olan ölkələrdə yerləşdirilmir, terror təşkilatlarının özləri isə şəbəkə strukturu ilə fəaliyyət göstərirlər. Terror qruplaşmalarının müasir informasiya texnologiyaları və qlobal şəbəkə İnternetin imkanlarından öz məqsədləri üçün istifadə etmələrinin bir çox yolları vardır:

– terrorçu hərəkatlar, onların məqsəd və vəzifələri haqqında məlumatların verilməsi, hədəflərin və ideologiyanın böyük kütləyə təbliğ edilməsi, gələcək və artıq planlaşdırılan hərəkətlər barədə məlumatlandırmaq, həmçinin, terror aktlarının həyata keçirilməsinə aşkarcasına məsuliyyətin üzərinə götürülməsinin elan edilməsi;
– psixoloji-informasiya təsirinin göstərilməsi, həmçinin, sosial şəbəkələrin köməyi ilə “psixoloji terrorizm”in başlanğıcı olan bir sıra hərəkətlərin edilməsi: cəmiyyətdə narahatlıq yaradacaq müxtəlif xəbərlərin yayılması, təlaşın yaradılması və s.;
– nəzərdə tutulan məqsədlər, onların yeri və xüsusiyyətləri barədə məlumatların təfsilatla göstərilməsi;
– terrorçu hərəkatların dəstəklənməsi üçün vəsaitin toplanması, eləcə də, qəsb edilməsi;
– partlayıcı maddələr və partlayıcı qurğuların, zəhərlərin, zəhərli qazların, habelə, onların müstəqil şəkildə hazırlanması üçün təlimatların nəşr edilməsi və yayımlanması;
– şifrəli mesajların, həmçinin, xəritələr, hərbi və texniki sənədlər şəklində vizual informasiyanın göndərilməsi üçün elektron poçt və ya elektron elan lövhələrinin imkanlarından istifadə edilməsi;
– yeni üzvlərin terror fəaliyyətinə cəlb edilməsi, o cümlədən, hərəkətlərinin nəticələrinin nə qədər acınacaqlı və dünya üçün təhlükəli olduğunu tam anlamayan xakerlərdən istifadə edilməsi;
– məlumatların mövcud olduğu bazanın sındırılması nəticəsində saytların informasiya məzmununun dəyişdirilməsi, elektron səhifələrin və ya fərdi elementlərin əvəz edilməsi;
– səhifələrə müdaxilə edərək, oradakı baza məlumatlarının sındırılması ilə bağlı heç bir iz qoymadan qəsdən səhv məlumatların yerləşdirilməsi. Bu cür hücumlara, adətən, istifadəçilərin tam inandırıcı məzmuna malik olan ən çox ziyarət edilən informasiya səhifələri məruz qalır;
– informasiya və telekommunikasiya sistemlərinin struktur elementlərinin fəaliyyətinin səmərəliliyinin aradan qaldırılması və ya azaldılması: proqram koduna əsasən, xüsusi hazırlanmış proqram və digər vasitələrin (proqram və hardware nişanları, kompüter virusları, şəbəkə qurdları və s.) istifadə edilməsi; elektron məktubların kütləvi şəkildə göndərilməsi (“virtual blokada”nın formalarından biri hesab olunur).

İnformasiya terrorizmi – informasiya texnologiyaları və ya informasiya silahlarının vasitəsi ilə ölüm və ya digər ağır nəticələrə səbəb ola biləcək partlayışların törədilməsi, fiziki şəxslərə qarşı zorakılıqla, cəmiyyətin, dövlətin və ya beynəlxalq təşkilatın fəaliyyətinə zərər vurmaqla bağlı həyata keçirilən məqsədyönlü hərəkətdir.
İnformasiya silahları informasiya müharibəsinin aparılması və ya cəmiyyətdə təhlükəli olan, zərər yetirəcək bir çox hərəkətlərin reallaşdırılması üçün strateji hazırlanmış və ya yaradılmış informasiya resurslarıdır. Ümumiyyətlə, informasiya silahı anlayışına bir sıra tədqiqatçılar bu cür tərif verirlər: “İnformasiya silahı məhv etmək vasitəsidir, informasiya massivlərinin oğurlanması və ya təhrif edilməsi, informasiyadan istifadəni məhdudlaşdırmaq və ya qadağan etmək, texniki vasitələrin dezorqanizə edilməsi, telekommunikasiya vasitələrinin sıradan çıxarılması vasitəsi ilə cəmiyyətin və dövlətin həyat fəaliyyətinin pozulmasıdır”.
İnformasiya silahının spesifikliyi ondan ibarətdir ki, onun tətbiq edilməsi obyekti kimi üç növ informasiya sahəsinin hər hansı birindən istifadə edilə bilər: a) vasitə və kommunikasiya xətləri – dünya informasiya infrastrukturunun maddi əsasları; b) təmiz informasiya və onun axınları; c) şəxsin özü.

İnformasiya silahlarının istifadəsi informasiya sahəsinin maddi obyektlərinə dağıdıcı təsir göstərir; məlumatın məhv edilməsi, təhrif edilməsi və ya dəyişdirilməsinə səbəb olur; insanın sinir sistemini, psixikasını və şüurunu məqsədli şəkildə pozur. Bununla bərabər, qeyd edək ki, bu növ silahların istifadəsi həm silahlı münaqişələr şəraitində, həm də sülh dövründə informasiya qarşıdurması zamanı açıq xarakterli ola bilər.
İnformasiya müharibələrindən fərqli olaraq, terror aktları birdəfəlik ola bilir və məhvedici qüvvəyə malikdir. Belə hallarda terrorçular daha çox yalnız bir məqsəd güdürlər: istədikləri məqsədə mümkün qədər tez çatmaq və ətrafa daha çox səs salmaq.

Yuxarıda qeyd olunanları nəzərə alaraq, informasiya terrorizminin əlamətlərini aşağıdakı kimi ayırmaq mümkündür:
– informasiya terrorizmi mütəşəkkil zorakılığın forması, psixoloji terrorun xüsusi bir növüdür;
– informasiya terrorizmi kütləvi informasiya vasitələri ilə yayılır;
– informasiya terrorizmi zamanı əhalinin böyük kütləsi üzərində psixoloji təsir hökm sürür;
– informasiya terrorizminin taktiki məqsədi yaradılacaq problemə diqqət çəkmək və onun ətrafında böyük səs yaratmaqdır;
– informasiya terrorizminin strateji məqsədi müəyyən bir nəticə əldə etmək üçün insanları qorxutmaq və onlarda mənəvi düşkünlük yaratmaqdır;
– burada gözlənilməzlik təsirinə görə hesablama aparılır;
– informasiya terrorizminin əsas xüsusiyyətlərindən biri hərəkətlərin ictimai və nümayişkar xarakterdə olmasıdır.
Beləliklə, hazırda dünyanı bürüyən terror günümüzün ən aktual problemlərindən biri hesab olunur və ona qarşı mübarizə hər bir dövlətin siyasətində mühüm yer tutur. Son illərdə isə terrorizmin ayrı-ayrı ölkələrin sərhədlərini aşaraq, beynəlxalq müstəviyə yüksəlməsi, artıq bütün bəşəriyyət üçün böyük təhlükə olduğundan xəbər verir. Beynəlxalq terrorizmin yeni forması kimi informasiya terrorizminə qarşı mübarizə də bütün dövlətlərin və beynəlxalq təşkilatların ən çox müzakirə etdikləri məsələlərindən biridir. Bu sahədə istər milli qanunvericilik, milli təhlükəsizlik, informasiya təhlükəsizliyi doktrinaları, istərsə də beynəlxalq normativ-hüquqi aktlar qəbul olunmuşdur. Lakin bununla yanaşı, terrorizmə qarşı müxtəlif sahələrdən olan mütəxəssislərin (sosioloq, psixoloq, politoloq, hüquqşünas, iqtisadçı, dinşünas və s.) birgə fəaliyyəti və mübarizəsi də mühüm əhəmiyyətə malikdir.

Talışınski Elvin,
siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru
[email protected]