Macarıstan tarixi
Macarıstana səfəri barədə danışan Sədr bildirib ki, bu ölkə ilə Azərbaycan arasında münasibətlər strateji tərəfdaşlıq xarakteri daşıyır: “Bu əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinə hər iki tərəfdən böyük diqqət göstərilir. Türk Şurasının qarşıya qoyduğu əsas vəzifələrdən biri də beynəlxalq terrorizmə qarşı mübarizədir. Macarıstanda keçirdiyimiz hər bir görüşdə belə bir fikir ana xətt kimi keçib: Ermənistan 30 il ərzində Azərbaycan torpaqlarını işğal altında saxlayıb. BMT-nin 4 qətnaməsi kağız üzərində qalıb. Nəhayət, ötən il Azərbaycan bu sənədləri təmin edib və ərazi bütövlüyünə nail olub. Eyni zamanda bir daha beynəlxalq ictimaiyyəti Ermənistanı minalanmış ərazilərin xəritələrini verməyə məcbur etməyə çağırdım. Ermənistan sərhədlərin delimitasiya məsələsində də qeyri-konstruktiv mövqe sərgiləyir”.
Macarıstan tarixi
Macarıstan tarixi—Macarıstanın keçmişi.
Mündəricat
- 1 Qədim tarix
- 2 IX-X əsr Macarıstan tarixi
- 3 Macar krallığının çiçəklənməsi
- 4 Osmanlı imperiyasının tərkibində
- 5 Avstriya imperiyasının tərkibində
- 6 Macarıstan və xalqlar
- 7 Yeni tarix
- 8 İstinadlar
Qədim tarix
Bizim eramızdan əvvəlki dövrlərdə müasir Macarıstan ərazisində qədim illiriyalılar və frakiyalılar yaşayırdılar. E.ə. IV əsrdə bura kelt tayfaları köç etməyə başlayıblar. Antik dövrün sonunda bu ərazilər Roma İmperiyasının əsarəti altında idilər və elə bu dövrdə buraya İran köçəri tayfaları olan – sarmatların köçü baş vermişdi. Bizim eranın V və VIII əsrlərində bura hunlar, german tayfaları və avarların axını baş vermişdir. VI əsrdən sonra isə bu ərazilərə slavyan tayfaları da köç etməyə başlamışlar.
IX-X əsr Macarıstan tarixi
X əsrdə macarların Avropaya gəlişi, qırmızı işarə macarların ərazisidir.
IX əsrin sonunda bu ərazi köçəri Uqor tayfaları olan madyarlar tərəfindən işğal olunmuşdur.
Macarların böyük bir qismi Fin-Uqor tayfalarınin Uqor qolundandır. Bu Uqor tayfalarının ana yurdu olan Ural dağları ilə Volga çayı dolaylarıydı.
Fin-Uqor tayfalarının şərqdəki qolu olan Uqorlar daha sonra cənuba enərək Onogurlarla qarışdılar. Daha sonra qərbə köç eden hunlarla qarışdılar. Bu üç boyun qarışmasıyla Volga bölgəsində “Macar” tayfası meydana gəldi.
Sabirlərin təzyiqi ilə yurdlarından ayrılaraq Kuban çayı dolaylarına yerləşdilər. Daha sonra xəzər hakimiyətini kqəbul etdilər (460). Xəzərlərin bir boyu olan və Türki dil danışan Kavarlar da Macarlara qarışdı. Arpadın macarlara daha sonra qarışan bu üç Kavar tayfasından gəldiyi iddia edilməkdədir. Amma Arpad sülaləsində idarədə ən təsirli boylar Kavar boylarıydı.
Yəni müasir macarları dörd tayfanın birləşməsindən törəmişdir: Uqorlar, Onoqurlar və Hunlar. Daha sonra da üç xəzər boyu Kavarlar.
Bu tayfalar türk kökənli idi: Onoqurlar, Hunlar və Xəzər kavarları.
Macar krallığının çiçəklənməsi
Əsas məqalə: Arpad sülaləsi
Əsas məqalə: Macarıstan krallığı
Şahzadə Arpad və ordusu Karpat dağlarını keçərkən. Macarların ölkələrinin torpaqlarını fəth edişinin 1000-ci ildönümü xatirəsinə hazırlanmış 8.000 m²’lik bezdən çalışma.
XI əsrin əvvələrində ilkin Macar feodal dövləti yarandıqdan sonra, özündən əvvəl gələn millətlərlə qarışan madyar tayfaları əsasında macar etnosu formalaşmışdır. XII əsrdən başlayaraq burada valaxlar, almanlar, vallonlar, fransızlar, italyanlar, peçeneqlər, oğuzlar, volqa bolqarları, alanlar (yaslar) və qaraçılar da məskən salmışlar. Bu millətlərin çox böyük bir hissəsi macarlarla qarışdığından, macar millətinin çoxlu sayda etnoqrafik qruplara vardır.
Osmanlı imperiyasının tərkibində
XVI əsrin birinci yarısında Macarıstanın cənub və şərq hissələri Osmanlı İmperiyası tərəfindən işğal olunmuşdu.
Macar kralı Sigizmund fransız, ingilis, alman və çex cəngavərlərinin iştirakı ilə türklərə qarşı səlib yürüşü təşkil etsə də, 1396-cı il sentyabrın 25-də Bolqarıstan ərazisində, Niqbolu (Nikopol) şəhəri yaxınlığında məğlubiyyətə düçar oldu. Niqbolu döyüşü ilə bütün Bolqarıstanın işğalı başa çatdırıldı.
1520-1566-cı illərdə hakimiyyətdə olmuş Əzəmətli Sultan Süleyman Qanuni yeddi dəfə Macarıstana yürüş edib.Bu yürüşlərin nəticəsi olaraq Macarıstanın şərq hissəsi Osmanlı imperiyasının tərkibinə daxil edilib(ölkənin qərb hissəsi isə Habsburqlar sülaləsinin əlində qalıb).Əlbəttə, macarlar Sultan Süleymanı gül-çiçəklə qarşılamamışdılar və onun hərbi səfərləri bəzən ciddi müqavimətlə də üzləşmişdi.Bu baxımdan türk ordusunun məşhur Moxaç döyüşündə (1526-cı il) macar ordusunu darmadağın etməsini və Buda şəhərini tutmasını xatırlatmaq yetərli olardı.
Əzəmətli Sultan Süleyman Qanuni Macarıstana yeddinci hərbi səfəri gedişində vəfat etmiş və daxili orqanları çıxarılaraq orada basdırılmışdı [1] Cəsədi isə balzamlanaraq İstanbula gətirilmiş və öz vəsiyyətinə əsasən Süleymaniyə məsçidi yaxınlığındakı türbədə dəfn olunmuşdu.
Avstriya imperiyasının tərkibində
Əsas məqalə: Habsburqlar sülaləsi
Əsas məqalə: Avstriya-Macarıstan
Macarıstanın qərb hissəsini isə Avstriya Habsburqları işğal etmişdilər. XVII əsrin sonlarında türklər buradan çıxarılır və ölkənin bütün hissəsi Avstriya Habsbuqları tərəfindən işğal olunur. Uzunmüddətli Osmanlı və Avstriya əsarəti macarların mədəniyyətinə və dilinə öz təsirini göstərmişdir.
Macarıstan və xalqlar
Əsas məqalə: macarlar
Macarların tərkibində bir neçə öz mədəniyyətlərinin bəzi xüsusiyyətlərini indiyədək saxlamış etnoqrafik qrup mövcuddur. Budapeştin şərqində və cənub-şərqində Yasşaq, Kişkunşaq və Nadkunşaq kimi tarixi ərazilərdə kuman və yaslar kimi etnoqrafik qruplar yaşayırlar. Kumanlar – monqolların əsarətindən canlarını qurtararaq XIII əsrdə Macarıstana pənah gətirmişlər. Onlarla birlikdə Macarıstana osetinlərə yaxın millət olan yaslar da köçüb gəlmişlər.
Digər etnoqrafik qrup isə hayduklardırlar. Bu ad altında Habsburqlarla müharibə aparmaq üçün feodallar tərəfindən toplanmış müxtəli əhali qrupları nəzərdə tutulur. Həyat tərzlərinə görə hayduklar rus kazaklarını xatırladırdılar.
Macarıstanın etnik qrupları arasında həmçinin palotsları, matyoları və rabakezləri qeyd etmək olar.
Yeni tarix
İstinadlar
- ↑ Lord Kinross.Osmanlı imperiyasının çiçəklənməsi və tənəzzülü.Moskva, 1999-cu il, səhifə 274, rus dilində
September 28, 2021
Ən son məqalələr
Carex appropinquata
Carex aquatilis
Carex arcta
Carex atherodes
Carex athrostachya
Carex aurea
Carex azuayae
Carex barbarae
Carex buxbaumii
Carex geyeri
Ən çox oxunan
Australian Ten Cents
Austria-map-cia-wfb
Austria Bundesadler
Austria location map
Autumn Red peaches
macarıstan, tarixi, macarıstanın, keçmişi, mündəricat, qədim, tarix, əsr, macar, krallığının, çiçəklənməsi, osmanlı, imperiyasının, tərkibində, avstriya, imperiyasının, tərkibində, macarıstan, xalqlar, yeni, tarix, istinadlarqədim, tarix, redaktəbizim, eramızd. Macaristan tarixi Macaristanin kecmisi Mundericat 1 Qedim tarix 2 IX X esr Macaristan tarixi 3 Macar kralliginin ciceklenmesi 4 Osmanli imperiyasinin terkibinde 5 Avstriya imperiyasinin terkibinde 6 Macaristan ve xalqlar 7 Yeni tarix 8 IstinadlarQedim tarix RedakteBizim eramizdan evvelki dovrlerde muasir Macaristan erazisinde qedim illiriyalilar ve frakiyalilar yasayirdilar E e IV esrde bura kelt tayfalari koc etmeye baslayiblar Antik dovrun sonunda bu eraziler Roma Imperiyasinin esareti altinda idiler ve ele bu dovrde buraya Iran koceri tayfalari olan sarmatlarin kocu bas vermisdi Bizim eranin V ve VIII esrlerinde bura hunlar german tayfalari ve avarlarin axini bas vermisdir VI esrden sonra ise bu erazilere slavyan tayfalari da koc etmeye baslamislar IX X esr Macaristan tarixi Redakte X esrde macarlarin Avropaya gelisi qirmizi isare macarlarin erazisidir IX esrin sonunda bu erazi koceri Uqor tayfalari olan madyarlar terefinden isgal olunmusdur Macarlarin boyuk bir qismi Fin Uqor tayfalarinin Uqor qolundandir Bu Uqor tayfalarinin ana yurdu olan Ural daglari ile Volga cayi dolaylariydi Fin Uqor tayfalarinin serqdeki qolu olan Uqorlar daha sonra cenuba enerek Onogurlarla qarisdilar Daha sonra qerbe koc eden hunlarla qarisdilar Bu uc boyun qarismasiyla Volga bolgesinde Macar tayfasi meydana geldi Sabirlerin tezyiqi ile yurdlarindan ayrilaraq Kuban cayi dolaylarina yerlesdiler Daha sonra xezer hakimiyetini kqebul etdiler 460 Xezerlerin bir boyu olan ve Turki dil danisan Kavarlar da Macarlara qarisdi Arpadin macarlara daha sonra qarisan bu uc Kavar tayfasindan geldiyi iddia edilmekdedir Amma Arpad sulalesinde idarede en tesirli boylar Kavar boylariydi Yeni muasir macarlari dord tayfanin birlesmesinden toremisdir Uqorlar Onoqurlar ve Hunlar Daha sonra da uc xezer boyu Kavarlar Bu tayfalar turk kokenli idi Onoqurlar Hunlar ve Xezer kavarlari Macar kralliginin ciceklenmesi RedakteEsas meqale Arpad sulalesi Esas meqale Macaristan kralligi Sahzade Arpad ve ordusu Karpat daglarini kecerken Macarlarin olkelerinin torpaqlarini feth edisinin 1000 ci ildonumu xatiresine hazirlanmis 8 000 m lik bezden calisma XI esrin evvelerinde ilkin Macar feodal dovleti yarandiqdan sonra ozunden evvel gelen milletlerle qarisan madyar tayfalari esasinda macar etnosu formalasmisdir XII esrden baslayaraq burada valaxlar almanlar vallonlar fransizlar italyanlar peceneqler oguzlar volqa bolqarlari alanlar yaslar ve qaracilar da mesken salmislar Bu milletlerin cox boyuk bir hissesi macarlarla qarisdigindan macar milletinin coxlu sayda etnoqrafik qruplara vardir Osmanli imperiyasinin terkibinde RedakteXVI esrin birinci yarisinda Macaristanin cenub ve serq hisseleri Osmanli Imperiyasi terefinden isgal olunmusdu Macar krali Sigizmund fransiz ingilis alman ve cex cengaverlerinin istiraki ile turklere qarsi selib yurusu teskil etse de 1396 ci il sentyabrin 25 de Bolqaristan erazisinde Niqbolu Nikopol seheri yaxinliginda meglubiyyete ducar oldu Niqbolu doyusu ile butun Bolqaristanin isgali basa catdirildi 1520 1566 ci illerde hakimiyyetde olmus Ezemetli Sultan Suleyman Qanuni yeddi defe Macaristana yurus edib Bu yuruslerin neticesi olaraq Macaristanin serq hissesi Osmanli imperiyasinin terkibine daxil edilib olkenin qerb hissesi ise Habsburqlar sulalesinin elinde qalib Elbette macarlar Sultan Suleymani gul cicekle qarsilamamisdilar ve onun herbi seferleri bezen ciddi muqavimetle de uzlesmisdi Bu baximdan turk ordusunun meshur Moxac doyusunde 1526 ci il macar ordusunu darmadagin etmesini ve Buda seherini tutmasini xatirlatmaq yeterli olardi Ezemetli Sultan Suleyman Qanuni Macaristana yeddinci herbi seferi gedisinde vefat etmis ve daxili orqanlari cixarilaraq orada basdirilmisdi 1 Cesedi ise balzamlanaraq Istanbula getirilmis ve oz vesiyyetine esasen Suleymaniye mescidi yaxinligindaki turbede defn olunmusdu Avstriya imperiyasinin terkibinde RedakteEsas meqale Habsburqlar sulalesi Esas meqale Avstriya MacaristanMacaristanin qerb hissesini ise Avstriya Habsburqlari isgal etmisdiler XVII esrin sonlarinda turkler buradan cixarilir ve olkenin butun hissesi Avstriya Habsbuqlari terefinden isgal olunur Uzunmuddetli Osmanli ve Avstriya esareti macarlarin medeniyyetine ve diline oz tesirini gostermisdir Macaristan ve xalqlar RedakteEsas meqale macarlarMacarlarin terkibinde bir nece oz medeniyyetlerinin bezi xususiyyetlerini indiyedek saxlamis etnoqrafik qrup movcuddur Budapestin serqinde ve cenub serqinde Yassaq Kiskunsaq ve Nadkunsaq kimi tarixi erazilerde kuman ve yaslar kimi etnoqrafik qruplar yasayirlar Kumanlar monqollarin esaretinden canlarini qurtararaq XIII esrde Macaristana penah getirmisler Onlarla birlikde Macaristana osetinlere yaxin millet olan yaslar da kocub gelmisler Diger etnoqrafik qrup ise hayduklardirlar Bu ad altinda Habsburqlarla muharibe aparmaq ucun feodallar terefinden toplanmis muxteli ehali qruplari nezerde tutulur Heyat terzlerine gore hayduklar rus kazaklarini xatirladirdilar Macaristanin etnik qruplari arasinda hemcinin palotslari matyolari ve rabakezleri qeyd etmek olar Yeni tarix RedakteIstinadlar Redakte Macaristan portali Lord Kinross Osmanli imperiyasinin ciceklenmesi ve tenezzulu Moskva 1999 cu il sehife 274 rus dilindeMenbe https az wikipedia org w index php title Macaristan tarixi amp oldid 6104390, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
Macarıstan tarixi
Macarıstan tarixi köklərinə əsaslanaraq türkdilli ölkələrlə əlaqələrinin inkişafına xüsusi önəm verir.
“Ölkə.Az” xəbər veror ki, bunu Milli Məclisin bu gün keçirilən iclasında parlamentin sədri Sahibə Qafarova deyil.
Macarıstana səfəri barədə danışan Sədr bildirib ki, bu ölkə ilə Azərbaycan arasında münasibətlər strateji tərəfdaşlıq xarakteri daşıyır: “Bu əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinə hər iki tərəfdən böyük diqqət göstərilir. Türk Şurasının qarşıya qoyduğu əsas vəzifələrdən biri də beynəlxalq terrorizmə qarşı mübarizədir. Macarıstanda keçirdiyimiz hər bir görüşdə belə bir fikir ana xətt kimi keçib: Ermənistan 30 il ərzində Azərbaycan torpaqlarını işğal altında saxlayıb. BMT-nin 4 qətnaməsi kağız üzərində qalıb. Nəhayət, ötən il Azərbaycan bu sənədləri təmin edib və ərazi bütövlüyünə nail olub. Eyni zamanda bir daha beynəlxalq ictimaiyyəti Ermənistanı minalanmış ərazilərin xəritələrini verməyə məcbur etməyə çağırdım. Ermənistan sərhədlərin delimitasiya məsələsində də qeyri-konstruktiv mövqe sərgiləyir”.
Mürtəza
Ölkə.Az
Macaristan – Wikipedia
Macarıstan (mac. Magyarország ) — Mərkəzi Avropada dövlət. [6] Ortadunay düzənliyində yerləşən bu ölkə şimaldan Slovakiya, şimal-şərqdən Ukrayna, şimal-qərbdən Avstriya, şərqdən Rumıniya, cənubdan Serbiya, cənub-qərbdən Xorvatiya və qərbdən Sloveniya ilə həmsərhəddir. [7] Təqribən 10 milyon nəfər əhalisi ilə Avropa İttifaqının üzvü olan orta ölçülü dövlətdir. [8] Ölkənin rəsmi dili Ural dilləri ailəsinə aid olan macar dilidir. [9] Macarıstanın paytaxtı və ən böyük şəhəri Budapeştdir. Digər böyük şəhərlərə Debreçen, Seqed, Mişkolç, Peç və Dyor daxildir.
Macarıstan
mac. Magyarország
• Üçüncü respublika
• Aİ-yə qəbul
• 2015 təxmini
• 2011 siyahıya alma
• Adam başına
• Adam başına
Macarıstan
Macarıstan
Müasir Macarıstan ərazisi uzun əsrlər boyunca müxtəlif xalqlar tərəfindən məskunlaşmış ərazi hesab olunur. Belə ki, bu ərazidə müxtəlif vaxtlarda keltlər, qədim romalılar, qədim germanlar, hunlar, slavyanlar və avarlar məskunlaşmışdır. Eramızın doqquzuncu əsrində macar knyazı Arpad öz qoşunları ilə Karpat düzənliyini işğal etdi və nəticədə həmin ərazidə macar dövlətinin əsası qoyuldu. [10] [11] 12-ci əsrə qədər regional güc olaraq öz mövqeyini qoruyan Macarıstan 15-ci əsrdə özünün mədəni və siyasi yüksəliş dövrünü yaşadı. 1526-cı ildə baş vermiş Mohaç döyüşü nəticəsində Macarıstanın bir hissəsi Osmanlı İmperiyası tərəfindən işğal olundu. Macarıstan 18-ci əsrin əvvəllərində Habsburqlar sülaləsinin idarəçiliyi altına keçsə də, sonradan Avstriya ilə birləşərək Avropanın əsas gücü hesab olunan Avstriya-Macarıstan İmperiyasını formalaşdırmışdır. [12] Birinci dünya müharibəsi başa çatdıqdan sonra Avstriya-Macarıstan İmperiyası da digər məğlub dövlətlər kimi parçalandı. 4 iyun 1920-ci ildə imzalanmış Trianon sülh müqaviləsi nəticəsində Macarıstanın indiki sərhədləri müəyyənləşdirildi. Beləliklə, bu sülh müqaviləsi ilə birlikdə ölkə ərazisinin 71%-ni, əhalisinin 58%-ni itirdi və etnik macarların 32%-i buranı tərk etdi. [13] [14] [15] İkinci dünya müharibəsi zamanı Berlin-Roma-Tokio oxuna qoşulan Macarıstan çox böyük itkilər verdi, ölkədə dağıntılar baş verdi. Müharibədən sonra Macarıstan Sovet İttifaqının peyk dövlətinə çevrildi və nəticədə, ölkə ərazisində 40 ilə yaxın davam edən sosialist hakimiyyətinin əsası qoyuldu. Ölkə 1956-cı ildə baş vermiş Macar inqilabı sayəsində beynəlxalq diqqəti özünə cəlb etməyi bacardı. 1989-cu ildə Avstriya ilə sərhədin açılması hadisəsi Şərq blokunun dağılması prosesinə təkan verdi. [16] [17] Macarıstan 23 oktyabr 1989-cu ildə demokratik parlamentli respublika elan olundu. [18] 21-ci əsrdə Macarıstan orta güc hesab edilir. Belə ki, Beynəlxalq Valyuta Fondunun hesablamalarına görə Macarıstan 191 ölkə arasında ÜDM-nin həcminə görə 57-ci, adambaşına düşən ÜDM həcminə görə isə 58-ci pillədə qərarlaşmışdır. Sənaye və texnologiya sektorları sürətlə inkişaf edən bu ölkə dünyanın 35-ci ən böyük ixracatçısı və 34-cü ən böyük idxalatçısı hesab olunur. Çox yüksək həyat standartları olan Macarıstan İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatına üzv olan ölkələr arasında yüksək gəlirli iqtisadiyyata sahib olması ilə seçilir. [19] [20] Macarıstan 2004-cü ildə Avropa İttifaqına üzv olmuş və 2007-ci ildən etibarən Şengen zonasına daxil olmuşdur. [21] Macarıstan hal-hazırda BMT, NATO, Dünya Ticarət Təşkilatı, Dünya Bankı, Asiya İnfrastruktur İnvestisiya Bankı, Avropa Şurası və başqa bir çox təşkilatın üzvüdür. Zəngin mədəni tarixə sahib olan Macarıstanda incəsənət, musiqi, ədəbiyyat, idman, elm və texnologiya sahələri yaxşı inkişaf etmişdir. [22] [23] Macarıstan Avropanın 11-ci ən çox turist qəbul edən ölkəsi hesab olunur. 2015-ci il ərzində buraya müxtəlif ölkələrdən 14.3 milyon nəfər turist səyahət etmişdir. [24] Macarıstan dünyada ən böyük termal su mağarasına və ikinci ən böyük termal gölə ev sahibliyi edir. Mərkəzi Avropa regionunda yerləşən ən böyük göl olan Balaton gölü də buradadır. [25] [26]
Mündəricat
- 1 Tarixi
- 1.1 Macarıstan XX əsrdə
- 7.1 Azərbaycanlıların Macarıstanda təhsili
Əsas məqalə: Macarıstan tarixi
Macarıstan XX əsrdə
Macarıstan 1918-ci ilə qədər Avstriya-Macarıstan İmperiyasının tərkibində idi. O, əsasən aqrar ölkə idi. 1918-ci il noyabrın 16-da Macarıstan respublika elan olundu. Habsburqlar ın 400 illik hakimiyyətinə son qoyuldu. Kommunistlərlə sosial-demokratların birləşmiş qüvvələri 1919-cu il martın 21-də inqilab edərək Macarıstan Sovet Respublikasının (MSR) yarandığını elan etdilər. Lakin həmin ilin avqustun 1-də MSR süqut etdi. Sovet hökuməti devrildikdən sonra ölkədə naiblik (regent) sistemi yaradıldı. Naib vəzifəsini kontr-admiral Mikloş Xorti tutdu. O, Trianon sülh müqaviləsini tanıdığını bildirdi. Bu sülhə əsasən Macarıstan öz ərazisinin 2/3-ni, əhalisinin isə 1/3-ni və dənizə çıxış yolunu itirdi. Lakin sonralar Macarıstanda qraf Betlenin hökuməti dövründə Slovakiya, Cənubi Karpat Ukraynası və Transilvaniya torpaqlarında macar hökmranlığı yenidən bərpa olundu. 1929–1933 illər dünya iqtisadi böhranı Macarıstan iqtisadiyyatına ağır təsir göstərdi. 1930–1932-ci illərdə taxıl yığımı 5,5 milyon sentner azaldı. Sənaye istehsalı 1929-cu ilə nisbətən 23,1% aşağı düşdü. İqtisadi böhran daxili vəziyyəti də gərginləşdirdi. 1932-ci ilin payızından etibarən Macarıstanın Almaniyaya meyli gücləndi. Macarıstanda hakimiyyətdə olan Xorti hökuməti Almaniya və İtaliya ilə sıx əməkdaşlıq etməyə başladı. Macarıstan 1939-cu ildə Antikomintern və 1940-cı ildə Berlin paktına qoşuldu.
İkinci dünya müharibəsindəki məğlubiyyət nəticəsində 1944-cü ildə Macarıstan Sovet ordusunun işğalına məruz qaldı. Nəticədə Macarıstan kommunist hakimiyyəti quruldu. Sovet modelli rejimə qarşı 1956-cı il oktyabrın 23-də Macarıstanda kütləvi nümayişlər başladı. Onlar partiyanın siyasi xəttinin dəyişdirilməsi, İmre Nad başda olmaqla yeni hökumət yaradılması, Macarıstanla SSRİ arasında bərabərhüquqlu münasibətlərin bərqərar olması tələblərini irəli sürürdülər. Hadisələr sürətlə inkişaf edir. Oktyabrın 29-da İmre Nad hökumət başçısı seçildi. Macarıstan Zəhmətkeşlər partiyasının (MZP) buraxılması, birpartiyalı sistemin ləğv edilməsi, əvvəllər mövcud olan siyasi partiyaların fəaliyyətinin bərpa olunması barədə qərar qəbul edildi. Oktyabrın 30-da SSRİ hökuməti hərəkata qarşı bəyanat yaydı. Macarıstanda başlanmış etiraz hərəkatı “əksinqilabi qiyam” kimi dəyərləndirildi. Buna cavab olaraq İmre Nad noyabrın 1-də Macarıstanın Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxdığını elan etdi. Noyabrın 4-də Sovet ordusu Budapeşt şəhərinə daxil oldu. Dörd gün davam edən döyüşlərdən sonra İmre Nad hökuməti devrildi. Yanoş Kadarın başçılıq etdiyi MZP Macarıstan Sosialist Fəhlə Partiyası adı altında yenidən təşkil olundu. İmre Nad dövlətə xəyanətdə ittiham olunaraq edam edildi. 1989-cu ildə Macarıstan Ali məhkəməsi İmre Nada və onunla birlikdə mühakimə edilmiş şəxslərə bəraət verdi. 23 oktyabr Macarıstanda milli bayram, sovet işğal rejiminə qarşı milli üsyan günü kimi qiymətləndirildi. 80-ci illərin ortalarında Macarıstan iqtisadiyyatı ağır vəziyyətə düşdü. Xarici borcların artması vəziyyəti daha da gərginləşdirdi. 1988-ci ilin mayında Macarıstan Sosialist Fəhlə Partiyası konfransında Y. Kadar Karoyu Qrosla əvəz edildi. Lakin Macarıstanda vəziyyət sabitləşmədi. 1989-cu ildə çoxpartiyalı parlament sisteminə əsaslanan quruluşa keçmək qərara alındı. 1990-cı il parlament seçkilərində Macarıstan Demokratik Forumu qələbə çaldı. Onun lideri Yojef Antall Xırda Kənd Sahibkarlar partiyası ilə birlikdə koalisiya hökuməti təşkil etdi. 1990-cı ilin avqustunda keçirilmiş parlament seçkilərində Azad Demokratlar İttifaqının lideri Arpad Gents prezident seçildi. Macar hökumətinin sürətlə özəlləşdirmə siyasəti yeritməsi nəticəsində ölkədə azad rəqabətə əsaslanan sahibkarlıq sistemi formalaşdı. Ölkədə sənaye və ərzaq malları qıtlığı aradan qalxdı. Lakin əhalinin yoxsulluğu 1990-cı illərdə hələ də yüksək olaraq qalmağa davam etdi.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.