İqtisadi bloq

“Bakı Telefon Rabitəsi” MMC-nin Beynəlxalq maliyyə hesabatı standartlarına uyğun konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatları və müstəqil auditorun 2017-ci il üzrə hesabatı

Maliyy hesabatları drs vsaiti 2018

“Bakı Telefon Rabitəsi” MMC-nin konsolidasiya edilmiş maliyyə vəziyyəti haqqında 2015 və 2016-cı illər üzrə hesabatı

“Bakı Telefon Rabitəsi” MMC-nin Beynəlxalq maliyyə hesabatı standartlarına uyğun konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatları və müstəqil auditorun 2017-ci il üzrə hesabatı

“Bakı Telefon Rabitəsi” MMC-nin İllik Maliyyə Fəaliyyəti haqqında 2018-ci il üzrə hesabatı

“Bakı Telefon Rabitəsi” MMC-nin Beynəlxalq maliyyə hesabatı standartlarına uyğun konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatları və müstəqil auditorun 2018-ci il üzrə hesabatı

“Bakı Telefon Rabitəsi” MMC-nin 2019-cu il üzrə İllik Maliyyə Fəaliyyəti haqqında hesabatı

“Azərrabitəlayihə” MMC-nin 2019-cu il üzrə İllik Maliyyə Fəaliyyəti haqqında hesabatı

“Bakı Telefon Rabitəsi” MMC-nin Beynəlxalq maliyyə hesabatı standartlarına uyğun konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatları və müstəqil auditorun 2019-cu il üzrə hesabatı

“Bakı Telefon Rabitəsi” MMC-nin 2020-ci il audit edilmiş maliyyə hesabatlarının qısa icmalı

“Bakı Telefon Rabitəsi” MMC-nin 2021-ci il audit edilmiş maliyyə hesabatlarının qısa icmalı

Əlaqə

• Ünvan: Bakı şəhəri, Tbilisi prospekti 107

–>

İqtisadi bloq

Bir şirkətin nə qədər səmərəli fəaliyyət göstərdiyini və maliyyə cəhətdən nə qədər yaxşı vəziyyətdə olduğunu öyrənmək üçün – onun maliyyə hesabatlarına baxmaq lazımdır. Maliyyə hesabatlarının analiz edilməsi ayrı bir mövzudur. Bu yazıda maliyyə hesabatlarının ümumiyyətlə nə olduğu barədə danışılacaq.

Beləliklə, 4 əsas maliyyə hesabatı mövcuddur.
– Nağd vəsaitin hərəkəti
Bunların biri olan nağd vəsait hesabatı haqqında daha ətraflı aşağıda:

Nağd vəsaitin hərəkəti haqqında hesabatı.

İngilis dilində “Cash Flow Statement” adlanır.

Bu hesabat müəyyən dövr ərzində şirkətin əlinə gələn və gedən nağd vəsaiti göstərir. Mənfəət-zərər hesabatından fərqi isə bundadır ki, mənfəət-zərər hesabatı nisyə satılmış malı artıq gəlir bölməsinə yazır, halbuki nağd vəsait hesabatı həmin məbləği yalnız həqiqi pul alınan zaman göstərir.

Bu misala baxın:
“A” şirkəti avqust ayında 3,000 manatlıq mali nisyə satır. Həmin ayın mənfəət-zərər hesabatında 3,000 manatlıq gəlir göstərilir. Həmin ayın nağd vəsait hesabatında isə heç nə göstərilmir.
Növbəti ay, yəni sentyabrda, “A” şirkəti avqustda nisyə satdığı malın tam ödənişini, yəni 3,000 manatı, alır. Bu ayın mənfəət-zərər hesabatında heç nə göstərilmir (çünki bu 3,000 manatlıq gəlir artıq avqust ayı üçün göstərilib). Nağd vəsait hesabatında isə bu ay üçün 3,000 manatlıq mədaxil göstərilir.

Nağd vəsaitin hərəkəti haqqında hesabat üç hissədən ibarətdir:

– Əməliyyat fəaliyyətindən yaranan nağd vəsait hərəkəti (Cash Flow From Operating Activities).

Şirkətinin bilavasitə fəaliyyətindən irəli gələn nağd vəsait axını buraya daxil edilir. Şirkətin fəaliyyəti dedikdə istehsal etdiyi və satdığı məhsula görə (və ya göstərilən xidmətlərə görə) alınan nağd pul, xammala xərclənən nağd pul və s. bura daxil edilir.

İşçilərə ödənilən maaş da buraya xərc kimi qeyd edilir.

Şirkətin uğurlu fəaliyyət göstərib-göstərməməsi məhz buradakı pul axınlarından bilinir.

– İnvestisiya fəaliyyətindən yaranan nağd vəsait hərəkəti (Cash Flow From Investing Activities).

İstehsal (və ya xidmət) üçün zəruri olan avadanlığın, alətlərin, nəqliyyatın, binanın və s. alınmasına və ya icarəyə götürülməsinə xərclənən nağd pul buraya daxil edir. Həmin aktivlər satıldığı zaman əldə edilən nağd pul da həmçinin buraya daxil edilir.

– Maliyyə fəaliyyətindən yaranan nağd vəsait hərəkəti (Cash Flow From Financing Activities).

Şirkətin maliyyələşməsi üçün alınan və xərclənən pullar buraya qeyd edilir. Yəni, şirkət sahibləri şirkətin dövriyyəsinə əlavə pul qoyduqda həmin pullar bu kateqoriyada göstərilir. Bankdan alınan kredit, ödənilən faizlər, ödənilən dividendlər və s. – bunların hamısı öz əksini burada tapır.

Gəlin bunların hamısını “A” şirkətinin misalında göstərək.

2012-ci ildə “A” şirkətinin əməliyyatlardakı nağd vəsaitinin hərəkəti aşağıdakı kimi olub:

Diqqət yetirin ki, “A” şirkəti 2011-ci ildə nisyə satdığı 20,000 manatlıq malın ödənişini yalnız 2012-ci ildə alıb. Buna görə də, həmin məbləği nağd vəsait hesabatında 2012-ci ilə aid edirik (mənfəət-zərər hesabatında isə 20,000 manatlıq gəlir mal satılan dövrə, yəni 2011-ci ilə aid edilir).

Həmçinin, “A” şirkəti 2011-ci ilin sonunda 10,000 manatlıq xammalı nisyə almışdır ki, bunun pulunu yalnız 2012-ci ilin əvvəlində ödəmişdir. Buna görə də həmin xammal xərci 2012-ci ilin xərclərinə daxil edilir.

Beləliklə, “A” şirkəti 2012-ci il üzrə əməliyyat fəaliyyətindən 75,000 AZN nağd vəsait əldə etmişdir.

Bundan əlavə, “A” şirkəti 2012-ci ildə nağd pulla 11,000 manatlıq yeni istehsal avadanlığı və 3,000 manatlıq yeni ofis mebeli almışdır. Ofis ləvazimatlarına isə il boyunca 300 manat sərf edilmişdir.

İstehsal avadanlığı, mebel və ofis ləvazimatlarına xərclənən pullar investisiya fəaliyyəti təsnifatı altında yer alır. Bu rəqəmləri hesabata daxil edirik:

Beləliklə, “A” şirkəti 2012-ci ildə investisiya fəaliyyətindən 14,300 AZN xərc çəkmişdir.

Şirkətin dövriyyəsini daha da artırmaq üçün “A” şirkətinin sahibi Məmməd kişi 2012-ci ildə şirkətin dövriyyəsinə əlavə 2,000 AZN pul yatırmışdır.

Bundan əlavə, Məmməd kişi “A” şirkətinin adından 2012-ci ilin yanvarında bankdan 10,000 AZN kredit götürmüşdür və növbəti 11 ay ərzində kreditin əsas məbləğindən 2,450 AZN geri ödəmişdir. Faiz xərcləri isə 1,750 AZN təşkil etmişdir.

Bu rəqəmlər şirkətin maliyyələşməsi ilə bağlı olduğu üçün maliyyə fəaliyyəti təsnifatı altında yer alır. Bu rəqəmlərin hamısını hesabata daxil edirik:

Beləliklə, “A” şirkəti 2012-ci ildə maliyyə fəaliyyətindən 7,800 AZN nağd vəsait əldə etmişdir.

Bütün nağd axınlarını ayrılıqda hesabladıqdan sonra onları cəmləmək lazımdır:

75,000 – 14,300 + 7,800 = 68,500
Demək, “A” şirkətinin 2012-ci il üzrə xalis nağd hərəkəti müsbət rəqəmdir və 68,500 AZN-dır.
Müsbət rəqəm dedikdə, “A” şirkətinin xərclədiyindən daha çox nağd qazandığını nəzərdə tuturam.

Nağd hərəkətlərinin cəmini hesabladıqdan sonra isə həmin nağd vəsaiti hesabat dövrünün əvvəlindəki (yəni 2012-ci ilin əvvəlindəki) nağd vəsaitin üstünə gəlmək lazımdır.

Tutaq ki, ilin əvvəlində “A” şirkətinin xəzinəsində (kassasında) 20,000 AZN var idi. Həmin məbləğin üstünə 68,500 AZN nağd gəldikdən sonra “A” şirkətinin kassasında 88,500 AZN olduğunu görürük. Bununla biz hesabat dövrünün (yəni 2012-ci ilin) sonunda “A” şirkətinin nə qədər nağd vəsaitə malik olduğunu öyrənmiş oluruq.

Nağd vəsait hesabatında bu hesablamalar aşağıdakı kimi görükür:

Beləliklə, 2012-ci ilin sonunda “A” şirkətinin kassasında 88,500 AZN vardır. Şirkətin sahibi həmin nağd vəsaiti yenidən şirkətin dövriyyəsinə buraxa, borclarını ödəyə, və ya öz cibinə qoya bilər.

*Qeyd.
Bu misalda ilin sonunda “A” şirkətinin kassasında qalan nağd vəsait onun satış gəlirlərinin təxminən yarısı qədərdir. Adətən şirkətlərin kassasında bu qədər nağd vəsait qalmır. Adətən şirkət hər ay artıq qalan nağd vəsaiti ya yenidən dövriyyəyə buraxır, ya da öz səhmdarları arasında bölüşdürür. Şirkətin kassasında bu qədər çox nağd vəsaitin işsiz qalması da düzgün deyil, çünki dövriyyəyə buraxılmayan pul ucuzlaşdığı üçün xərcə çevrilir. Sadəcə olaraq bu yazıdakı misalın mümkün qədər sadə olması üçün hesablamalar sadələşdirilmişdir.


Əlavə olaraq bunu da qeyd etmək lazımdır ki, bir çox şirkətin fəaliyyəti 1 yanvar – 31 dekabr tarixlərində xüsusilə gərgin olduğu üçün (məsələn, yeni il endirim kampaniyaları keçirən şirkətlər) həmin şirkətlər öz nağd vəsait hesabatlarını başqa dövrlərlə ölçür. Bu şirkətlər özləri üçün xüsusi dövr seçir (məsələn, 25 yanvar 2012 – 24 yanvar 2013). Bu cür dövrlərə Azərbaycan dilində “hesabat ili”, ingilis dilində isə “fiscal year” deyilir.

Bu yazı 4 hissəli “Maliyyə Hesabatları” adlı bloq paylaşımlarının bir hissəsidir.

Yeni yazılar haqqında xəbər almanız üçün sağdakı “e-poçtla abunə ol” bölməsinə email-ınızı daxil edin, ya da bloqun Facebook səhifəsini “like” edib yeni paylaşımlardan bildiriş almağı seçin.

5 причин использовать VMware DRS в режиме Fully Automated

Совсем недавно в Сан-Франциско прошла ежегодная конференция VMworld 2019, на которой, в числе прочего, была анонсирована версия планировщика ресурсов VMware Distributed Resource Scheduler (DRS) 2.0. Поскольку вторая версия инструмента содержит несколько фундаментальных нововведений, мы решили выпустить подробную обзорную статью о VMware DRS и рассказать о принципах его работы, которые могут быть неизвестны многим читателям. Но для начала повторим основную теорию.

Как работает VMware DRS

VMware DRS (Distributed Resource Scheduler) используется для балансировки рабочей нагрузки в виртуальной среде. Задача этого механизма — определить оптимальный хост для миграции функционирующей виртуальной машины или запуска новой. Основная цель DRS — выровнять нагрузку на хостах, находящихся внутри DRS-кластера, так, чтобы виртуальные машины и их приложения всегда получали вычислительные ресурсы и работали с максимальной эффективностью. Все виртуальные машины обеспечиваются ресурсами вскоре после включения, а ресурсы в рамках кластера утилизируются равномерно. При использовании режима fully automated процесс балансировки происходит автоматически и может регулироваться несколькими правилами, задаваемыми администратором. К работе с правилами мы еще вернемся чуть ниже. Время от времени рабочие нагрузки виртуальных машин могут меняться, что может вызвать в кластере «перекос» и, соответственно, ухудшить производительность. DRS решает эти проблемы: раз в 5 минут определяет сбалансированность кластера и в случае дисбаланса производит необходимые миграции или дает рекомендации относительно необходимых перемещений в зависимости от выбранного уровня автоматизации. Далее мы подробнее рассмотрим, как именно DRS определяет, чего не хватает виртуальным машинам для «полного счастья».

Размещение виртуальных машин

Как только в кластере DRS запускается новая виртуальная машина, DRS с помощью специального алгоритма определяет наиболее подходящий для нее ESXi-хост. Это решение принимается на основании ожидаемых изменений в распределении ресурсов на хосте. Вновь запущенная машина должна на старте получить все требуемые ресурсы. К примеру, чтобы определить необходимое количество RAM для машины, применяется следующая формула: Требуемое значение RAM для ВМ = Function (Active memory used, Swapped, Shared) + 25% (RAM, потребляемая в простое) Хорошо сбалансированным считается кластер, в котором ресурсы хоста используются более-менее равномерно. Для принятия решений о распределении нагрузки DRS использует метрику сбалансированности кластера. Показатель баланса рассчитывается из стандартного отклонения данных об использовании ресурсов из хостов в кластере. Раз в 5 минут запускается процесс оценки дисбаланса. Если необходимо изменить расположение виртуальных машин, DRS использует vMotion для их миграции с одного ESXi-хоста на другой.

Уровни автоматизации DRS

Во время первоначального размещения и балансировки нагрузки DRS генерирует рекомендации по размещению и миграции машин. Этот процесс можно полностью автоматизировать, выбрав режим Fully automated, или превратить в ручной труд администратора. Всего же DRS имеет три уровня автоматизации:

Уровни агрессивности DRS (миграционный порог)

Изменение агрессивности DRS позволяет установить уровень допустимого дисбаланса в кластере. Всего доступно 5 уровней агрессии. Минимальный (консервативный) допускает больший дисбаланс, максимальный (агрессивный) инициирует больше миграций, но позволяет добиться наиболее равномерного распределения нагрузки. Средний (3) уровень агрессивности, установленный по умолчанию, в большинстве случаев является оптимальным. На минимальном уровне (1) DRS будет применять только те рекомендации, которые необходимы для соблюдения жестких ограничений — правил привязки или развязки (affinity/antiaffinity rules), а также сможет эвакуировать виртуальные машины с хоста, входящего в режимы обслуживания или ожидания.

Индивидуальные настройки и правила

Несмотря на всю внешнюю простоту работы утилиты и малое количество настроек, имеющиеся опции позволяют гибко регулировать распределение виртуальных машин по хостам или группам. В идеале расположение каждой машины в кластере контролируется DRS (режим Fully automated). Тем не менее иногда вам может понадобиться запускать некоторые ВМ только на определенных хостах или держать группу ВМ всегда вместе. Чаще всего это требуется для соблюдений правил лицензирования, когда виртуальные машины должны работать исключительно на определенных физических серверах, или в тех случаях, когда следует жестко определить совместное или раздельное нахождение виртуальных машин на хостах. Что же касается возможных ошибок — у DRS не так много настроек, это простой инструмент, работа которого регулируется режимами, уровнем агрессивности и набором правил. При этом глобальных настроек нет, ошибки могут возникать именно в резервации ресурсов для машин. Ошибочная резервация ресурсов может привести к проблемам при миграции: например, если выделить для машины оперативной памяти больше, чем в принципе бывает свободно на хосте, DRS не сможет мигрировать эту машину и сбалансировать нагрузку.

5 причин установить режим Fully Automated

Можно выделить только один сценарий, при котором необходимо использовать частично автоматизированный (Partially automated) или ручной (Manual) режим работы DRS вместо полной автоматизации. Это рационально, если в кластере существует некий «проблемный» хост и вы не хотите, чтобы виртуальные машины могли переезжать на него. В этом случае DRS будет отслеживать состояние виртуальных машин и хостов и выдавать рекомендации по миграции, которые можно выполнять вручную. Во всех остальных случаях оптимальным будет режим Fully Automated. Давайте рассмотрим 5 ключевых преимуществ его использования. Миграция на основе множества факторов и актуальных данных Ни один, даже самый опытный администратор, физически не сможет отслеживать работу тысяч виртуальных машин и хостов, постоянно просчитывать актуальную и потенциальную нагрузку и производить миграцию с той же скоростью, что и DRS. DRS имеет постоянный доступ к информации о загруженности хостов внутри кластера, о ресурсах, потребляемых виртуальными машинами, и их резервациях. Так что сравнивать производительность DRS с производительностью человека вряд ли имеет смысл. Это всё равно, что соревноваться с микропроцессором в скорости счета. Гибкая настройка правил Если в рамках виртуальной инфраструктуры требуется соблюдение определенных правил относительно совместного или, наоборот, несовместного нахождения виртуальных машин, нет необходимости использовать ручной или полуавтоматизированный режим работы VMware DRS. Гибкие опции позволяют соблюсти необходимые требования и в полностью автоматическом режиме. Повышение утилизации ресурсов Балансировщик следит за ровной нагрузкой на всех хостах, снижая простои и повышая утилизацию имеющихся ресурсов. Грамотное взаимодействие с VMware DRS позволит вам эффективно использовать имеющиеся мощности и задумываться о масштабировании только тогда, когда появится реальная необходимость. Защита от ошибок клиентов Если вы продаете инфраструктуру как решение, а ваши клиенты самостоятельно распределяют нагрузки, размеры виртуальных машин и другие параметры, вы оказываетесь в ситуации, когда уже невозможно отследить взаимодействие клиента с виртуальной инфраструктурой и его возможные ошибки. Например, клиент может создать машину и выделить для нее чрезмерное количество оперативной памяти. DRS отслеживает подобные моменты и балансирует нагрузку. Делегирование задач миграции Использование DRS в автоматическом режиме снимает с администратора задачи по миграции машин в целях балансировки нагрузки. Благодаря этому специалист может посвятить свое время более важным задачам.

Когда можно справиться и без DRS

Ручная балансировка возможна, но исключительно в рамках небольшой и ненагруженной инфраструктуры. Если ВМ при максимальной нагрузке загружают хост на 50%, смысла в DRS нет. Машины чувствуют себя комфортно, в миграции для балансировки просто нет необходимости. Также DRS не обязателен, если вы можете перевести ВМ на другой хост вручную — например, при технических работах на этом хосте. Если вы четко знаете, сколько машины будут потреблять и до какого объема они могут вырасти, DRS не пригодится.

Что появится в DRS 2.0

Теперь, когда стали более-менее понятны задачи, поставленные перед DRS, и способы их решения, пришло время рассмотреть новую версию DRS, анонсированную на VMworld 2019. В первую очередь стоит сказать об изменении самой парадигмы: ранее DRS концентрировался на балансировке ресурсов в рамках кластера. В DRS 2.0 основным элементом дата-центра станет виртуальная машина, которая может мигрировать как между кластерами, так и между разными физическими дата-центрами. Также в новой версии введена новая модель cost-benefit model (затраты — преимущества). Она расширяет понятие «счастья ВМ» и является сложной метрикой, сформированной из нескольких основных показателей виртуальных машин. Среди них: Host CPU Cache Cost, VM CPU Ready Time, VM Memory Swapped и Workload Burstiness. Новая метрика VM Happiness фактически является основным KPI, к которому будет стремиться DRS при миграции машин. Еще одно значительное изменение коснулось времени срабатывания: DRS 2.0 активируется 1 раз в минуту вместо 1 раза в 5 минут. Это нововведение вытекает из предыдущего пункта: если ранее для создания рекомендаций DRS требовалось создавать снапшоты кластера, то теперь есть показатель VM Happiness. Помимо этого, пользователи получат возможность устанавливать интервал опроса «счастья ВМ». В DRS 2.0 также появилась возможность производить сетевую балансировку нагрузки при перемещении машин. Теперь это полноценная метрика, которая позволит DRS принимать решения при балансировке. Другие изменения коснулись механизма установки пороговых значений при миграции. Пока не известно, когда DRS 2.0 станет доступен для всех, однако известно, что он уже почти год работает в облаке VMware Cloud on AWS и пока не вызвал нареканий. Мы обязательно будем следить за развитием событий и держать вас в курсе.