Press "Enter" to skip to content

Bir mikroprosessor nədir? mikroprosessorlar növləri

Nə mikroprosessorlar və onların əməliyyat qəlbində yerləşir – biz tanış olmuşlar. Əlbəttə ki, bu cihazların bütün nüanslar anlamaq üçün, siz çox vaxt sərf etmək lazımdır və bir kitab və mühazirələr toplusu ilə tanış deyil. Amma əsas artıq var.

Mikroprosessorlu sistemlər (Microprocessor based systems)

Ümumi halda mikroprosessor,mikrokontroller və PLİC üzərində qurulmuş müasir rəqəmli elektron sistemləri mikroprosessor əsaslı sistemlər (MPƏS) adlanır. MPƏS –lərin əsas tətbiq sahələri aşağıdakılardır:

  • Hesablama maşınları,kompleksləri,şəbəkələri.
  • Avtomatik idarəetmə qurğuları,sistemləri;
  • Nəzarət-ölçmə aparatları;
  • Rabitə texnikasının qurğuları;
  • Məişət və ticarət aparatları;
  • Nəqliyyatın idarəsi;
  • Hərbi texniki vasitələr;
  • Qoruyucu sistemlər;
    • Obyektə quraşdırılmış(inteqrə edilmiş) nəzarət və idarə sistemləri;
    • Məlumatın toplanması və emalının lokal sistemləri;
    • Mürəkkəb obyektlərin idarə edilməsinin paylanmış sistemləri;
    • Paralel hesablamalar üçün yüksək məhsuldarlıqlı paylanmış sistemlər(transpüterlər,neyron şəbəkələri).
        • Universal Mikroprosessor(MP)
        • Mikrokontroller(MK)
        • Proqramlaşdırılan məntiqi inteqral sxem (PMİS( PLİC))
            • Ünvan şini-ÜŞ(Address Bus-AB)
            • Verilənlər şini-VŞ(Data Bus-DB)
            • İdarə şini-İŞ(Contril Bus-CB)
            • Qida şini-QŞ(Power Bus-PW)

            Məlumatlarin(verilənlər) bloklar arasında ötürülməsi üsuluna görə MPƏS-nin aşağıdakı iş rejimləri vardır :

                  • Proqramlı məlumat mübadiləsi
                  • Kəsilmə ilə məlumat mübadiləsi
                  • Yaddaşa birbaşa müraciətli məlumat mübadiləsi(DMA)

                  Prosessorların sayına görə MPƏS-lər aşagidakı tiplərə ayrılır:

                            • Ana kart üzərində tək processorlu
                            • Ana kart üzərində çox processorlu
                                    • Aparıcı və asılı rejimlərdə işləyən bir neçə prosessorların ümumi şinlə birləşməsi
                                    • ixtisaslaşmış prosessorların ulduzvarı əlaqəsi (Bir neçə sinifdən olan obyektlərin idarəsi sistemi)
                                    • prosessor elementlərinin matrisli əlaqəsi (Transpüter sistemləri)
                                    • Tam əlaqəli (hər biri hər biri ilə) prosessor elementlərindən ibarət struktur- Neyron Şəbəkələri (süni intelekt sistemləri,neyrokompüterlər)

                                    İxtisaslaşmış prosessorlar üzərində qurulan MPƏS-nin ulduzvarı strukturu şək.1.9-da göstərilir.Prosessor elementlərinin neyron şəbəkəsində və matris strukturunda birləşməsi sxemləri şək.1.10 və 1.11- də verilir.

                                    Şək.1.12-də müasir universal MP təməlində qurulmuş MPƏS-lərin sadələşdirilmiş strukturu nəzərdən keçirilir.Burada proqram əmrlərinin yerinə yetirilməsi mərkəzi emal blokunda(CPU),məlumat mübadiləsi ,kəsilmə və periferiya interfeysləri üçün kontrollerlər isə sistemli kart üəzrindəki digər mikrosxemlərdə gerçəkləşdirilir. CPU –nın bu mikrosxemlər ilə və sistemli yaddaş,giriş-çıxış arasındakı əlaqəsi sistemli şin vasitəsilə olur.

                                    Mikrokontroller(MK) arxitexturlu prosessorun daxili strukturu şək.1.13-də göstərilıir.Universal təyinatlı MP-dan fərqli olaraq MK daxilində proqram və verilənlər üçün kiçik həcmli yaddaş(SRAM,FLASH,EEPROM),çoxsaylı və çoxfunksiyalı taymerlər,analoq-rəqəm çeviriciləri,müxtəlif interfeys blokları və s. gerçəkləşdirilə bilər.Rəqəmli və analoq siqnallarının daxil edilib çıxarılması üçün xüsusi portlar nəzərdə tutulur.MK-nin daxili yaddaşının enerjidən asılı olmaması xüsusiyyəti proqramların dəyişdirilməsinə və yenidən yazılmasına imkan verir. MK-nin nüvəsində gerçəkləşdirilən CPU, adətən RİSC arxitekturlu olub idarə alqoritmlərinin real zaman miqyasında icrasını təmin edir. Hazırda 8/16/32 bitli müüxtəlif CPU nüvələrindən istifadə etməklə qurulan MK arxitekturlarında geniş periferiya imkanları gerçəkləşdirilmişdir.

                                    Konstruktiv həllinə görə MK təməlində qurulan MPƏS-lər obyektə inteqrə edilmiş ,yaxud modul tipli ola bilər. Obyektə inteqrə edilmiş MPƏS-lər müxtəlif məişət qurğularında,ölçmə və nəzarət cihazlarında istifadə edilir. Analoq siqnalların və digər məlumatların ixtisaslaşmış emalını yerinə yetirən müxtəlif modullar isə fərdi kompüterlərdə və məlumatın emalının digər sistemlərində tətbiq edilir.

                                    Daxili strukturuna geniş çeşidli periferiya bloklarının inteqrə edildiyi MK üzərində qurulmuş MPƏS strukturu şək.1.14-də verilir.Müxtəlif tipli xarici yaddaş (SRAM,EEPROM,DRAM) mikrosxemləri çoxfunksiyalı giriş-çıxış portları ilə sistemə qoşula bilər. MPƏS-nin fərdi kompüterlə (FK) statik və dinamik rejimlərdə əlaqəsi MK-nın daxilinə inteqrə edildiyi müxtəlif interfeys kontrolllerləri vasitəsilə mümkündür.Statik rejimdə SPİ,USART kimi interfeys portları MPƏS-ni FK-ə qoşulmasını təmin edir. Dinamik rejimdə isə MPƏS idarə etdiyi obyektdən ayrılmadan İSP (sistem daxili proqramlaşdırma) texnologiyasını gerçəkləşdirən JTAG portu vasitəsilə FK ilə əlaqələndirilə bilər.Analoq siqnallarının rəqəmli emalı və daxil edilib çıxarılması MK-ə inteqrə edilmiş ADC,DAC blokları və xüsusi analoq portları vasitəsiləyerinə yetirilir. Paylanmış strukturlu MPƏS-lər halında isə uzaq məsafədə yerləşən blokların əlaqələndirilməsi üçün CAN interfeysi istifadə edilə bilər.

                                    PLİC təməlində qurulmuş MPƏS-lərin müxtəlif strukturları şək.1.15-də göstərilir.Burada çap lövhəsi üzərində 8/16 bitli Universal MP ilə yanaşı yerləşdirilmiş PLİC mikrosxemi məlumatın ixtisaslaşdırılmış emalını real zaman miqyasında yerinə yetirir və sistemdəki ümumi yaddaşdan və şindən istifadə edir(şək.1.15a). Şək.1.15b-dəki sxemdə isə CPU və PLİC nüvələri eyni bir prosessor gövdəsində gerçəkləşdirilir. Hazırda proqramlaşdırılan məntiqi matrislər (PLM)-dən başlayaraq mürəkkəb proqramlaşdırılan məntiqi qurğunun (PLD) PLİC arxitekturunda gerçəkləşdirildiyi variantlar mövcuddur(şək.1.16).PLD arxitekturları audio-video məlumatlarının sürətli emalı üçün ,süni intellekt qurğularının və mobil telefon operatorlarının müxtəlif qurğularının layihələndidilməsində geniş tətbiq edilir.

                                    PLİC-lərin AND və OR matrislərindən ibarət olan daxili strukturlarının müxtəlif variantda proqramlanma imkanları şək.1.17-da PROM (proqramlanan ROM), PLM(proqramlanan məntiqi matris) ,PAL(proqramlanan məntiqi massiv) kimi verilir. AND matrisinin girişinə a,b,c məntiqi dəyişənləri daxil olur,OR matrisinin sütunları isə W(a,b,c),X(a,b,c),Y(a,b,c) kimi funksiyalar ilə seçilir. Şək.1.17a)-c)-dəki sxemlərdə AND və OR matrislərindən birinin,yaxud hər ikisinin istifadəçi tərəfindən proqramlanması mümkündür.

                                    MP və PLİC-nin eyni bir prosessor gövdəsinə inteqrə edilməsinin müxtəlif variantları şək.1.18(a-c-)dəki sxemlərdə göstərilir.Bir və ya bir neçə MP kristalları PLİC-nin əsas işçi sahəsinə (proqramlana bilən ) inteqrə edilir(şək.1.18b-c),yaxud PLİC-nin əlavə sahəsində yerləşdirilir(şək.1.18a).

                                    Proqramlanan mürəkkəb qurğuların( PLD) vahid MPƏS-də proqramlanan komutator və MUX vasitəsilə əlaqələndirilməsi sxemi şək.1.19-də verilir. Proqramlanan komutator və MUX sxemləri də PLİC texnologiyasından istifadə edilməklə gerçəkləşdirilə bilər.

                                    Bir mikroprosessor nədir? mikroprosessorlar növləri

                                    Kompüter texnologiyası bizə böyük səmərə ilə işləməyə imkan verir. Lakin onlar bütün iş? Bu müxtəlif cihazlar və sistemlər bir sıra edir. Onlardan biri mikroprosessor edir. Bu nədir? onun funksiyaları hansılardır? Bu cihazın xüsusiyyətləri hansılardır? bir mikroprosessor memarlıq nədir? Nə parametrləri asılıdır?

                                    bir mikroprosessor nədir?

                                    Belə ki, proqram tərəfindən nəzarət olunur bir cihaz var. Onun vəzifəsi – digital informasiya və bu prosesin idarə emal. Mikroprosessor nəzarət kiçik, lakin eyni zamanda funksional olmalıdır. Bu baxımdan indi izah ediləcək xassələri bir sıra gəlir. böyük bir mikroprosessor (artıq) üzrə həyata keçirilən inteqral sxemlər neçə ədəd ola bilər ((C) BIS). onlara xüsusi:

                                    1. Aşağı qiyməti (kütləvi istehsala aiddir).
                                    2. istehsal sadəlik (bir texnologiya);
                                    3. Bu az yer (bir neçə kvadrat santimetr və ya hətta millimetr) tutur.
                                    4. Yüksək etibarlılıq.
                                    5. az enerji istehlak.

                                    mikroprosessor cihaz əhəmiyyətli dərəcədə memarlıq tikintisi asılıdır. Next, bu təmin olunacaq və bu maddə ilə üç növ nəzərdən keçiriləcək.

                                    funksiyaları

                                    Bu, onlar təmin nə edir. Belə ki, mikroprosessor funksiyaları:

                                    1. Oxuyun və əsas yaddaş gəlir əmrləri decrypt.
                                    2. Alır və xarici qurğular (qullar) xidmət haqqında adapter sorğu emal edir.
                                    3. yaddaş və TR qeydiyyat data oxumaq.
                                    4. digər qovşaqlarının və blokları fərdi kompüter vasitəsilə run nəzarət siqnalları yaradın.
                                    5. data emal və onların əsas yaddaş giriş, eləcə də xarici cihazların qeydiyyat olun.

                                    mikroprosessor əsas xüsusiyyətləri

                                    1. Bit.
                                    2. Performance.
                                    3. komanda sistemi.
                                    4. addressable yaddaş həcmi.

                                    mikroprosessorlar qrup

                                    1. CISC. əmrləri tam dəsti var.
                                    2. RISC. aşağı təlimat set var.
                                    3. MISC. əmrləri minimum set lakin cihazların bu sinfi üçün çox yüksək sürətlə var.

                                    Belə CISC kimi Mikroprosessorlar

                                    Onlar kompüter şəbəkəsinin bir hissəsi kimi işləyə bilər. Həmçinin çoklu və yaddaş qorunması imkanı var. real və mühafizə Bu tipli mikroprosessorlar iki rejimdə fəaliyyət göstərə bilər. ilk multi-tasking, və uzun yaddaş birbaşa imkan verir. Bundan əlavə, icazəsiz icazə qorunur. real rejimində mikroprosessor 8086 emulation edir və bir-proses iş var.

                                    Mikroprosessorlar RISC növü

                                    Onlar sadəcə ən çox istifadə əmrləri. Lazım gələrsə, “montaj” Lazım funksionallığı istehsal bir şey kompleksi həyata keçirir. əmri səbəbiylə paralel icra və onların tətbiqi üçün yalnız bir maşın dövrü keçirdi. Müqayisə üçün, kiçik də CISC kimi çox dörd gedin.

                                    bir mikroprosessor nədir?

                                    Bu iki hissədən müəyyən:

                                    1. Fəaliyyət göstərir. Bu kontrol, hesab məntiq və mikroprosessor yaddaş ibarətdir.
                                    2. Interface. Bu ünvan qeydə, port və avtobus nəzarət circuit, və blok əmrləri ibarətdir.

                                    onun xüsusiyyətləri, xüsusiyyətləri və bu cihaz əsasında hesablama sistemi imkanlarını müəyyən bir mikroprosessor, məntiqi təşkilat – Mühüm memarlıq edir. CISC, RISC və misc (biz universal cihazlar haqqında danışmaq əgər bu) üç əsas növü var. Belə ki, onlar əvvəlcədən dərəcə müxtəlif ilə fəaliyyət qeydiyyat bir neçə qrupları var. Bu sözün “Boru” əməliyyatları yerinə yetirmək üçün imkan verir. Bu effektiv icrası müsbət təsir göstərir. Məsələn, bir klaviatura – PC mikroprosessor adətən yalnız bir vahid xidmət edir.

                                    Architecture CISC

                                    Complex Instruction Set Kompüter – Kompüter üçün tam təlimat. memarlıq ilə mikroprosessor Ətraflı müəyyən edilir:

                                    1. Onlar funksionallığı, uzunluğu və format ilə fərqlənir əmrləri, bir çox var.
                                    2. Müxtəlif müraciət sistemi.
                                    3. Hazırda kompleks kodlaşdırma komanda.

                                    Bu memarlıq mikroprosessorlar nədir? Bu funksionallığı əsas diqqət olan kompleks cihazlar var.

                                    RISC memarlıq

                                    HE Instrucktion Set Kompüter – Kompüter üçün vahid təlimat. memarlıq ilə mikroprosessor Ətraflı müəyyən edilir:

                                    1. sistem əmrləri sadələşdirilmiş növü istifadə edir: onlar bütün bir sadə xarakteri ilə eyni format var. mikroprosessor və vitse bir reyestrinə daxil RAM data versa loading təlimatları köçürülüb.
                                    2. Yüksək sürətlə baxmayaraq data mikroprosessorlar nisbətən aşağı saat dərəcəsi və VLSI dövrə inteqrasiya aşağı dərəcəsi ola bilər.
                                    3. Əmrləri RAM az stress istehsal edir.
                                    4. Amma RISC haqqında debug iş proqramları daha mürəkkəb CISC daha var.
                                    5. Bu CISC eyni proqramı istifadə etmək mümkün deyil.

                                    Architecture MISC

                                    Çox Instruction Set Computer – bir kompüter nəzarət üçün çox təlimat. CISC və RISC üstünlükləri birləşdirmək cəhdidir. Burada element bazası (tez-tez bir mənzil birləşdirilmiş) fərdi hissələri yığılır:

                                    1. əsas hissəsidir. Risklərin memarlıq əsaslanır.
                                    2. genişlənən hissəsidir. Bu bağlı ROM firmware idarə edir.

                                    Sistem CISC xüsusiyyətləri əldə edir. Belə ki, əsas əmrləri Risklərin tərəfindən təmin əsasında idarə olunur. Eyni zamanda, firmware “yaradır” uzadılması var. Basis RISC bir dövründə bütün əmrləri həyata keçirir. Və məsləhət əmrləri kompleks sıra istifadə edir. ROM olması yüksək səviyyəli dil əməliyyat kodu tərtib edilir RISC maşın əlverişsiz, aradan qaldırır səbəbiylə, artıq deşifr və proqramçı üçün açıqdır. Bu mikroprosessorlar və xüsusiyyətləri onların tikintisi memarlıq baxımından olmalıdır nə var.

                                    nəticə

                                    Nə mikroprosessorlar və onların əməliyyat qəlbində yerləşir – biz tanış olmuşlar. Əlbəttə ki, bu cihazların bütün nüanslar anlamaq üçün, siz çox vaxt sərf etmək lazımdır və bir kitab və mühazirələr toplusu ilə tanış deyil. Amma əsas artıq var.

                                    Mikroprosessor

                                    Mikroprosessor (CPU) (Central Processing Unit) — fərdi kompüterlərin düşünən beyni olub ana plata üzərində yerləşir, ədədlər üzərində hesab-məntiq əməllərini və idarəni həyata keçirir. Mikroprosessor hesab-məntiq və idarə qurğusunu özündə birləşdirir.Ayrıca qurğu şəklində düzəldilən mərkəzi prosessor. Ölçüləri təqribən 2.52.5 sm olan çağdaş mikroprosessorun inteqral sxemində 1 milyondan artıq tranzistor olur. Mikroprosessor fərdi kompüterlərin hamısının əsasıdır, çünki yaddaş və qida mənbəyi əlavə etməklə praktiki olaraq hazır kompüter almaq olar (əlbəttə, periferiya qurğularını çıxmaqla). Bu günə olan ən geniş yayılmış mikroprosessorlar bunlardır: Apple Macintosh kompüterlərinin əsasında olan Motorola firmasının 680×0 mikroprosessorları və bütün IBM PS/2 və PC-uyumlu kompüterlərin əsasında olan Intel firmasının 80×86 ailəsi

                                    Mikroprosessor

                                    Mikroprosessorları əsasən Intel, AMD və Cyrix firmaları istehsal edir. Intel firması öz mikroprosessorlarını əsasən Pentium markası ilə istehsal edir. Bu cür mikrosxem özündə təqribən 3,1 milyon tranzistoru birləşdirir. Pentium tipli mikroprosessorun arxitekturası özündə iki hesab-məntiq qurğusunu birləşdirir. Bu da bir taktda iki əmrin yerinə yetirilməsinə imkan verir. 75 Mhs tezlikli Pentium prosessorunun hesablama məhzuldarlığı saniyədə 112 milyon əməliyyatdır. Pentium tipli mikroprosessorlar işləmə (takt) tezliyinə görə aşağıdakı siniflərə bölünür.

                                    • Pentium I – 75 MHs ё 300 MHs
                                    • Pentium II – 300 MHs ё 600 MHs
                                    • Pentium III – 600 MHs ё 1100 MHs
                                    • Pentium IV – 1100 MHs(1,1GHs) ё 4000 MHs(4 GHs)

                                    Intel firmasının mikroprosessorları aşağıdakılardır:

                                    1. Intel – 4040; 500-740KHs
                                    2. Intel – 8008; 500-800KHs
                                    3. Intel – 8080; 2-4MHs
                                    4. Intel – 8085; 2-6MHs
                                    5. Intel – 8086; 4-10MHs
                                    6. Intel – 8088; 5-10MHs
                                    7. Intel – 80186; 6-25MHs
                                    8. Intel – 80188; 6-20MHs
                                    9. Intel – 80286; 6-20MHs
                                    10. Intel – 80386 (SX və DX modifikasiyaları);
                                    11. Intel – 80486 (SX. SX2. DX. DX2 və DX4 modifikasiyaları);

                                    Bu mikroprosessorlar onların işləmə imkanına uyğun artım sırası boyunca düzülmüşdür. Bu mikroprosessorların iş imkanları arasındak fərq çox böyükdür. Belə ki, ən yeni Pentium Pro mikroprosessorru ilə IVM RS və IBM RS XT kompyuterlərinin əsasını təşkil etmiş Intel- 8088 mikroprosessoru arasındakı fərq bir neçə min dəfədir.

                                    Hazırda istehsal olunan kompyuterlərin çoxu Pentium mikroprosessorlarına əsaslanır, ən güclü kompyuterlər isə Pentium Pro mikroprosessorları ilə təchiz olunur. DOS əməliyyat sisteminin proqramları, Intel-80386 və hətta Intel-80286 mikroprosessorlu kompyuterlərdə kifayət qədər sürətlə işləyir. Windows 3.1 və ya Windows for Work Groups əməliyyat sistemlərindən istifadə edərkən, Intel-80386 əsaslı kompyuterlər aşağı sürətlə işləyir, lazımi sürəti isə Intel – 80486 DX2 və ya DX4 mikroprosessorlu kompyuterlər təmin edir. Müasir Windows 95, Windows NT, OS/2 Warp və s. əməliyyat sistemlərində iş üçün Intel-80486 DX2 və ya DX4 əsaslı kompyuterlərin sürəti kifayət olmur, bu sistemlərdə iş üçün lazımi sürəti Pentium mikroprosessor əsaslı kompyuterlərdə almaq olur.

                                    Mikroprosessorların eyni bir modeli müxtəlif takt tezliyinə malik ola bilər, belə ki, bu tezlik yüksək olduqca, mikprosessorun iş gücü də bir o qədər yüksək olar. Takt tezlyi meqaherts (Mqs) ilə ölçülür. Məsələn, Pentium mikroprosessorların takt tezliyi 75 Mqs-dən 200mqs qədər dəyişir, yəni onların iş gücü bir-birindən 2.5 dəfə fərqlənir. Çox vaxt mikroprosseorun takt tezliyi, onun modelindən sonra verilir. Məsələn, Pentium / 75 Mqs. takt tezliyi sürətini bildirir. Mikroprosessorların müxtəlif modelləri eyni bir əməliyyatı (məsələn, toplama və ya vurma) müxtəlif sayda takt yerinə yetirir. Mikroprosessorun modeli nə qədər güclü olarsa, eyni bir əmrləri yerinə yetirmək üçün ona bir qədər az sayda takt tələb olunur.

                                    Kompyüterdə, həddindən çox sayda riyazi hesablamalar aparmaq lazım olduqda (mühəndis hesablamalarında, riyazi məsələlərdə və s.) həqiqi ədədlər üzərindəki riyazi əməllərin bilavasitə mikroprosessorun köməyi ilə aparılması tələb olunur. Lakin Intel-8088, 80286, 80386 və 80486 SX mikroprosessorları bu əməlləri təkbaşına yerinə yetirmək iqtidarında deyillər. Buna görə də həqiqi ədədlər üzərində riyazi əməllər aparmaqda kömək üçün mikroprosessorlara uyğun olaraq Intel-8087, 80287, 80387 və 80487 SX riyazi soprosessorları qoşulur. Intel firmasının ən yeni mikroprosessorları (80486DX, Pentium Pro) və digər firmaların onlara uyğun mikroprosessorları həqiqi ədədlər üzərində riyazi əməlləri sərbəst yerinə yetirə bilir və onlara soprosessorun qoşulmasına ehtiyac yoxdur.

                                    Müasir fərdi kompyuterlərin hesablama məhzuladarlığı saniyədə milyard əməliyyata (Gflops) bərabərdir.

                                    • İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
                                    • R.Q.Ələkbərov. “Hesablama maşınları və kompüterlər haqqında ümumi məlumat.

                                    Həmçinin bax

                                    • AMD mikroprosessorlarının siyahısı
                                    • İntel
                                    • Prosessor

                                    Avqust 12, 2021
                                    Ən son məqalələr

                                    Meqapiksel

                                    Meqara

                                    Meqara məktəbi

                                    Meqatron

                                    Meqavirus

                                    Meqhalaya

                                    Meqino-Xanqalas ulusu

                                    Meqiddo döyüşü

                                    Meqqi Cillenhol

                                    Meqrel dili

                                    Ən çox oxunan

                                    Swallow the Sun

                                    Swift

                                    Sword Art Online

                                    Sword Art Online: Ordinal Scale

                                    Sword Art Online II seriyalarının siyahısı

                                    mikroprosessor, central, processing, unit, fərdi, kompüterlərin, düşünən, beyni, olub, plata, üzərində, yerləşir, ədədlər, üzərində, hesab, məntiq, əməllərini, idarəni, həyata, keçirir, hesab, məntiq, idarə, qurğusunu, özündə, birləşdirir, ayrıca, qurğu, şəkli. Mikroprosessor CPU Central Processing Unit ferdi komputerlerin dusunen beyni olub ana plata uzerinde yerlesir ededler uzerinde hesab mentiq emellerini ve idareni heyata kecirir Mikroprosessor hesab mentiq ve idare qurgusunu ozunde birlesdirir Ayrica qurgu seklinde duzeldilen merkezi prosessor Olculeri teqriben 2 5 2 5 sm olan cagdas mikroprosessorun inteqral sxeminde 1 milyondan artiq tranzistor olur Mikroprosessor ferdi komputerlerin hamisinin esasidir cunki yaddas ve qida menbeyi elave etmekle praktiki olaraq hazir komputer almaq olar elbette periferiya qurgularini cixmaqla Bu gune olan en genis yayilmis mikroprosessorlar bunlardir Apple Macintosh komputerlerinin esasinda olan Motorola firmasinin 680×0 mikroprosessorlari ve butun IBM PS 2 ve PC uyumlu komputerlerin esasinda olan Intel firmasinin 80×86 ailesiMikroprosessor Mikroprosessorlari esasen Intel AMD ve Cyrix firmalari istehsal edir Intel firmasi oz mikroprosessorlarini esasen Pentium markasi ile istehsal edir Bu cur mikrosxem ozunde teqriben 3 1 milyon tranzistoru birlesdirir Pentium tipli mikroprosessorun arxitekturasi ozunde iki hesab mentiq qurgusunu birlesdirir Bu da bir taktda iki emrin yerine yetirilmesine imkan verir 75 Mhs tezlikli Pentium prosessorunun hesablama mehzuldarligi saniyede 112 milyon emeliyyatdir Pentium tipli mikroprosessorlar isleme takt tezliyine gore asagidaki siniflere bolunur Pentium I 75 MHs yo 300 MHs Pentium II 300 MHs yo 600 MHs Pentium III 600 MHs yo 1100 MHs Pentium IV 1100 MHs 1 1GHs yo 4000 MHs 4 GHs Intel firmasinin mikroprosessorlari asagidakilardir Intel 4040 500 740KHs Intel 8008 500 800KHs Intel 8080 2 4MHs Intel 8085 2 6MHs Intel 8086 4 10MHs Intel 8088 5 10MHs Intel 80186 6 25MHs Intel 80188 6 20MHs Intel 80286 6 20MHs Intel 80386 SX ve DX modifikasiyalari Intel 80486 SX SX2 DX DX2 ve DX4 modifikasiyalari Bu mikroprosessorlar onlarin isleme imkanina uygun artim sirasi boyunca duzulmusdur Bu mikroprosessorlarin is imkanlari arasindak ferq cox boyukdur Bele ki en yeni Pentium Pro mikroprosessorru ile IVM RS ve IBM RS XT kompyuterlerinin esasini teskil etmis Intel 8088 mikroprosessoru arasindaki ferq bir nece min defedir Hazirda istehsal olunan kompyuterlerin coxu Pentium mikroprosessorlarina esaslanir en guclu kompyuterler ise Pentium Pro mikroprosessorlari ile techiz olunur DOS emeliyyat sisteminin proqramlari Intel 80386 ve hetta Intel 80286 mikroprosessorlu kompyuterlerde kifayet qeder suretle isleyir Windows 3 1 ve ya Windows for Work Groups emeliyyat sistemlerinden istifade ederken Intel 80386 esasli kompyuterler asagi suretle isleyir lazimi sureti ise Intel 80486 DX2 ve ya DX4 mikroprosessorlu kompyuterler temin edir Muasir Windows 95 Windows NT OS 2 Warp ve s emeliyyat sistemlerinde is ucun Intel 80486 DX2 ve ya DX4 esasli kompyuterlerin sureti kifayet olmur bu sistemlerde is ucun lazimi sureti Pentium mikroprosessor esasli kompyuterlerde almaq olur Mikroprosessorlarin eyni bir modeli muxtelif takt tezliyine malik ola biler bele ki bu tezlik yuksek olduqca mikprosessorun is gucu de bir o qeder yuksek olar Takt tezlyi meqaherts Mqs ile olculur Meselen Pentium mikroprosessorlarin takt tezliyi 75 Mqs den 200mqs qeder deyisir yeni onlarin is gucu bir birinden 2 5 defe ferqlenir Cox vaxt mikroprosseorun takt tezliyi onun modelinden sonra verilir Meselen Pentium 75 Mqs takt tezliyi suretini bildirir Mikroprosessorlarin muxtelif modelleri eyni bir emeliyyati meselen toplama ve ya vurma muxtelif sayda takt yerine yetirir Mikroprosessorun modeli ne qeder guclu olarsa eyni bir emrleri yerine yetirmek ucun ona bir qeder az sayda takt teleb olunur Kompyuterde heddinden cox sayda riyazi hesablamalar aparmaq lazim olduqda muhendis hesablamalarinda riyazi meselelerde ve s heqiqi ededler uzerindeki riyazi emellerin bilavasite mikroprosessorun komeyi ile aparilmasi teleb olunur Lakin Intel 8088 80286 80386 ve 80486 SX mikroprosessorlari bu emelleri tekbasina yerine yetirmek iqtidarinda deyiller Buna gore de heqiqi ededler uzerinde riyazi emeller aparmaqda komek ucun mikroprosessorlara uygun olaraq Intel 8087 80287 80387 ve 80487 SX riyazi soprosessorlari qosulur Intel firmasinin en yeni mikroprosessorlari 80486DX Pentium Pro ve diger firmalarin onlara uygun mikroprosessorlari heqiqi ededler uzerinde riyazi emelleri serbest yerine yetire bilir ve onlara soprosessorun qosulmasina ehtiyac yoxdur Muasir ferdi kompyuterlerin hesablama mehzuladarligi saniyede milyard emeliyyata Gflops beraberdir Edebiyyat RedakteIsmayil Calalli Sadiqov Informatika terminlerinin izahli lugeti 2017 Baki nesriyyati 996 s Menbe RedakteR Q Elekberov Hesablama masinlari ve komputerler haqqinda umumi melumat Hemcinin bax RedakteAMD mikroprosessorlarinin siyahisi Intel ProsessorMenbe https az wikipedia org w index php title Mikroprosessor amp oldid 5570536, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

                                    ne axtarsan burda

                                    en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.