Qavrayış haqqında anlayış

Bu bilirik informasiya qavrayış növ.

Qavrayış və forma təqdim məlumatların növləri

Information – bu, çox mürəkkəb şəxsdir. və qətiyyətlə ilə bağlı Birlik nail olmaq üçün uğursuz oldu. Amma biz bu deyil. onların bir aydın müəyyən olmayan müddət istifadə edərkən Bu yəqin ki, elm neçə dəfə biridir. informatika iş mövzu – maraqlı şey məlumat edir. Bu aydın müəyyən deyil niyə Yəqin ki. Still, daha aydın üçün anlaşma ki, müddət öz şərh edək.

İnformasiya anlayışı

ən azı bir bu müddətdə doğru yola əgər növləri və biz qeyri-mümkün hesab hadisələrin xassələri həyata etmək. Belə ki, informasiya nədir? Bu yaşayış kompleksi hadisələri bizim ağıl müəyyən bir əks almış olan və gələcək fəaliyyətində istifadə edilə bilər. məlumat həyatımızın mümkün sahələrdə bir çox istifadə edilə bilər. Bundan başqa – bu istifadə olunur. son vaxtlar görünen informasiya istifadə edərək müxtəlif yeni üsulları. A günah məlumat istifadə edilə bilər ki, insan həyatının sahəsində hesab deyil.

Niyə biz bunu lazımdır?

Həqiqətən, bizə bilmədən nə mənası var? Bu, bizim fəaliyyət göstərir və bu dünyada yaşamaq üçün imkan verir. çox fakt sağ yerdə bir insan ayaq addımlar göstərdi. biz özünü burada baxaq, və yaşamaq və ya irəliləyiş üçün ehtiyac (bu ikinci vəzifə məlumat) var.

1. Basic lazımdır.
2. Təhlükəsizlik.
3. Communication.
4. Şəxsi inkişaf.
5. Təhsil.
6. Təhsil.

Aydındır ki, bu informasiya istifadə edə bilər insan həyatının mümkün sahələrdə yalnız kiçik bir hissəsidir. Biz onu müxtəlif yollarla əldə edə bilərsiniz. Baxmayaraq ki, biz informasiya almaq harada haqqında danışmaq, sonra bu fenomen xarakterizə müxtəlif təsnifatlar üzrə hərəkət.

məlumat almaq üçün üsulları

İndi biz mövzu birbaşa hərəkətə başlamaq “İnformasiya əsas növləri”. Biz mümkün təsviri ilə bu fenomen təhlili başlamaq informasiya mənbələri. Onlar inanılmaz məbləği nə çıxır. Biz hesab edirik ki və dərk edə bilər, əgər faktiki olaraq hər hansı bir obyekt, bizim üçün əhəmiyyət kəsb dərəcə müxtəlif informasiya daşıyıcısı ola bilər. Burada bir misal var medianın :

1. Internet.
2. Kitablar.
3. TV.
4. Soba.
5. Başqa bir şəxs.
6. Apple.

Və sonra bəzi. Yəqin ki, bəzi şeylər sizə heyran olub. Məsələn, alma ola bilər informasiya daşıyıcısı? Bu barədə düşünmək əgər Lakin, həqiqətən. bir soba ilə eyni şey.

məlumat növləri: mümkün təsnifat

İndi baxımından bir elmi cəhətdən bu anlayış hesab keçin. təsnifatların üç növü var. Bu maddə yalnız iki onlara çıxış edəcək. Amma qısa bu bölmədə bu təsnifatları sadalamaq. Bu bütün məlumat axını sistemləşdirmək üçün çalışır nədir?

1. qavrayış prosesində əsasən məlumatların növləri.
2. təqdim forması haqqında məlumat.
3. ictimai dəyər.

Bu təsnifat Bu dərslər ikinci dərəcəli uşaqlar xidmət ki, sadədir. İndi bu maddənin mövzu birbaşa davam etdirilir.

məlumat təsnifat metodu qavrayış

qavrayış üsulu – bir şəxs udur və prosesləri necə bu. o, bir neçə akademik fənlər tədris Bu təsnifat, uşaqlıqdan bizə tanış edir. məlumat alan üsulu ilə bu növ ayrılması:

1. Visual. Bu, bizim gözü ilə dərk məlumatdır. Belə məlumatların nümunəsi çox boşqab və ya bir alma ola bilər. Biz onların görünüşü qiymətləndiririk. Bu işləri əleyhinə işıqlar cür lövhəsinin yandırılır nə əsasında, biz görə bilərsiniz. Bu məlumatlar əsasında, bu üçün izləmək üçün lazım olub-olmadığını müəyyən etmək üçün. Bunu bilerek, biz yaşamaq lazımdır. Maraqlı, deyilmi?
2. Eşitmə. Bu, bizim qulaqları ilə qəbul edilir məlumatlar növüdür. Onun nümunələr çox sadədir – avtomobil, insanların səsləri, Bells səs-küy. biz eşitmək ki, bütün – bu, onun eşitmə formada məlumat. nəhəng insan yaşamaq üçün onun əhəmiyyəti. bütün audialnyaa məlumat sonra, görmək toxunmaq və ya dad bilməz mühitin hissəsini qiymətləndirmək üçün imkan verir.
3. Toxunma. məlumat bu növü birbaşa dəri ilə bağlıdır. yaşamaq üçün qavrayış bu tip funksiyası da çox vacibdir – şəxs, məsələn, üz olan obyekt və faktura temperatur hiss edə bilər. Bu dəfə bizi xilas deyil – həvəskarları əl ilə boşqab yemək zona temperatur cəhd razı olacaq.
4. Olfaktör. Bu odors səltənətində edir. Onlar bizə çürük qida iy hiss, və ya oda çıxmaq lazımdır ki, müəyyən etmək üçün kömək edir. Əslində, iy yalnız zəhər kömək edəcək, həm də qida qida dəyəri anlamaq üçün çox əhəmiyyətli bir xüsusiyyət var.
5. Taste. bir olfaktör ilə qoşalaşmış informasiya bu növü qida müəyyən hesab edir. bədən məntiqinə görə, bu sadə. qida dadlı – bu yeyilmiş bilər.

Bu, çox sadə. Bunlar bizim məktəbdə bildirib beş duyğu var. Burada yenə biz onları yadda qalıb. , Qavrayış prosesində əsasən məlumat növləri var nə Anlaşma Bu mümkün olan ən səmərəli insan-kompüter qarşılıqlı təmin etmək üçün kompüter data istifadə edir. Bu əhəmiyyətli gələcəkdə həyatımızın keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması bilər.

təqdimat forması haqqında məlumat növləri

Biz artıq məlumat mənbələri nə gördük. qavrayış prosesində əsasən informasiya növləri də baş yatırılır. formada təqdim – və indi öz növbəsində ayrı-seçkilik etmədən başqa təsnifat idi. bütün haqqında nə edir? Əslində, bu məlumat bizim əldə edilə bilər olan mənbələri elmi şəkil var. biz əvvəllər təsvir sisteminin bir növ. Belə ki, təqdimat şəklində informasiya müxtəlif növ hansılardır?

1. Text. Bu İnternet eyni kitab və ya site.
2. Elektron. rəqəmlər tez-tez söz daha demək çox var.
3. Graphics. A şəkil? o gözəl və sirlərini bir çox varsa, niyə divar bir sadə şəkil bir şəxs üçün faydalı ola bilər?
4. Musiqi. burada hər halda, və bu kimi yaxşı musiqi kimi. Bəli, fikir fərqlidir. Amma hər halda, musiqi – ki, gözəl var.
5. Birləşdirilmiş. Məsələn, bir musiqi video.

Bu bilirik informasiya qavrayış növ.

nəticələr

müddət ərzində siz bir çox şey öyrəndim bu oxumaq. qavrayış və forma təqdim prosesində informasiya bu cür. növ haqqında məlumat bütün axını bölmək – biznes olsun Grateful? Bu özünüz üçün təşəkkür qərar. Hər bir şəxs öz fikirlərini olmalıdır. dəqiq bir şey tanınan – heç bir məlumat həyatımızın qeyri-mümkün olardı. Və bütün aydındır.

Konseptual və qavrayış arasındakı fərq

Konseptual və Algısal iki termin bilişsel proseslərə aid olsa da, aralarında bir sıra fərqlər var. Cəmiyyətin və dünyanın fərqli hadisələrini anlamaq üçün hər iki prosesdən istifadə olunur. Algılama anlayışı qavrayışdan gəlir. Bir insanın hissləri vasitəsilə ətrafını bilmək qabiliyyətini əhatə edir. Digər tərəfdən, konseptual anlayışlardan və ya başqa mücərrəd fikirlərdən qaynaqlanır. Konseptual bilikləri başa düşmək çətindir, çünki çox sadə olan qavrayış biliklərindən fərqli olaraq daha çox mücərrəd fikirləri ehtiva edir. Həm konseptual, həm də qavrayış idrakının tərəfdarları olsa da, konseptual düşüncəyə keçməzdən əvvəl hər şeyi gözlərimizlə qəbul etdiyimizi söyləyən mütəfəkkirlərin böyük əksəriyyəti var. Bu, iki proses arasındakı əsas fərqlərin hisslərimizə əsaslanan qavrayış biliklərindən qaynaqlandığını, konseptual biliklərin əvvəlki öyrənməyimizə söykəndiyini göstərir. Bu məqalə, hər bir termin haqqında bir anlayış verməyə çalışır və ikisi arasındakı fərqləri vurğulayır.

Konseptual nədir?

Böyüdükcə öyrənməklə yeni anlayışlar və mücərrəd fikirlər əldə edirik. Bu həm təbii, həm də məktəbdə və sonra öyrədilənlər ola bilər. Bu mücərrəd fikirlərin və anlayışlar arasındakı əlaqələrin öyrənilməsi konseptual idrakın yaranmasına səbəb olur. Bu fərdin öyrənməsi ilə stimullaşdırıldığı üçün qavrayış biliklərindən daha yüksək bir səviyyə əldə edir. Məsələn, Günəş sistemi anlayışını götürək. Algılama vasitəsi ilə yalnız müəyyən bir həddə qədər gedə bilərik. Bunun səbəbi, hisslərin vəziyyəti var. Lakin, konseptual biliklərdə, öyrənmə fərdin bundan çox irəli getməsinə kömək edir. Başqa bir nümunə götürək. Qaranlıq bir otaqda olan bir uşaq, yetkin olanda qorxmur. Bu, qaranlıq və bir çox pis şeylər arasında öyrənməyimizdən və əlaqəmizdən qaynaqlanır. Xəyallar kimi anlayışların hamısı rəsmi və qeyri -rəsmi öyrənmələrimiz vasitəsi ilə içimizdə canlandırılır. Beləliklə, müəyyən bir hadisəni əvvəllər əldə etdiyimiz biliklərlə əlaqələndiririk. Psixologiyada buna ‘priming’ deyilir. Uşaq yalnız bilikləri hələ özündə birləşdirmədiyi üçün dərk edir. Açıq qavrayış biliklərindən başqa uşağın qorxmağa heç bir səbəbi yoxdur. Digər tərəfdən, yetkin bir insan həm xəyali canlıları qəbul edir, həm də təsəvvür edir. Bununla birlikdə, qavrayış və anlayış arasındakı fərqlər göründüyü qədər asan və yaxşı izah edilməmişdir və hər zaman hiss və konseptualizasiya arasında qarışıqlıqlar var.

Algısal nədir?

İndi algısal ifadəsinə diqqət yetirək. Algılama sözü qavrayışdan gəlir və dünyanı ətrafımızda gördüklərimizlə dərk edirik. Bunu sadəcə hisslərimiz vasitəsilə ətrafımızdakı dünyanı mənalandırmaq kimi başa düşmək olar. Bu, görmə, eşitmə, qoxu, dad və hətta toxunuşumuza səbəb olur. Uşaq əvvəlcə qavrayış bilikləri ilə dünya haqqında anlayış qazanır. Məsələn, bir ağac, bir it, bir adam görərək, uşaq hər birini müəyyən etməyə və kateqoriyalara ayırmağa başlayır. Konseptual öyrənmədən fərqli olaraq, bu, formal və qeyri -rəsmi öyrənmənin əldə edilməsinə deyil, yalnız insanın məlumatlılığına əsaslanır. Beynimizə həm qavrayış, həm də konseptual proseslərin getdiyini inkar etmək olmaz. Beynimizin necə işlədiyinə dair biliklərimizdəki irəliləyişlərlə, artıq konseptual və algısal yaddaş proseslərinin fərqli beyin hissələri tərəfindən həyata keçirildiyini bilirik. Biz insanların düşüncə qabiliyyətinə malik yaxşı inkişaf etmiş bir beynimiz olması, bütün qavrayışımızın şərh tələb etməsi deməkdir. Bunun səbəbi, gördüklərimizin bizim üçün heç bir mənası yoxdursa, çaşqın və tamamilə qarışıq hiss edə bilərik. Normalda qəbul etdiklərimizlə konsepsiyalaşdırdığımız şeyləri etdiyimiz cavablarla fərqləndiririk. Yalnız insanlara konseptual olmaq mübarəkdir, aşağı orqanizmlər isə yalnız hiss edə bilərlər.

Konseptual və Algısal arasındakı fərq nədir?

• Algısal və konseptual, idrak proseslərimizə aiddir.
• Qavrayış, qavrayış və ya hisslər əsasında etdiyimiz bütün cavablara aiddir.
• Konseptualizasiya yalnız insanların bizə bəxş etdiyi bir xüsusiyyətdir.
• Fərqli hissələr olsa da, konseptual və qavrayış prosesləri beynimizin daxilində eyni vaxtda davam edir.

1. The_new_Solar_System, Beynəlxalq Astronomiya Birliyi/Martin Kornmesser [ CC BY-SA 3.0 ], Wikimedia Commons vasitəsilə

2.800px-Bright_green_tree _-_ Waikato, Kembricdən, Yeni Zelandiyadan Floyd Wilde (00027) [ CC BY-SA 2.0 ], Wikimedia Commons vasitəsilə

Duyğular və qavrayışlar

Sensor -perseptiv proseslər
1. Duyğular haqqında ümumi məlumat.
2. Duyğuların növləri və onların xarakteristikası.
3. Duyğuların ümumi qanunauyğunluqları.
4. Qavrayış haqqında ümumi məlumat.
5. Qavrayışın xüsusiyyətləri.
6. Qavrayışın növləri.
1-ci sual. Duyğular fəlsəfə, təbiət elmləri, psixologiya və digər elmlərin ümumi problemidir. Duyğular haqqında ilk təlimlər fəlsəfi biliklər çərçivəsində olmuşdur. İnsan duyğularının qanunauyğunluqları və mənbələrinin öyrənilməsi ilkin olaraq təbiət elmlərinin, astronomiya və fizikanın tərkibində olmuşdur. XIX əsrin əvvəllərindən etibarən isə duyğuların elmi tədqiqi fizikadan fiziologiyaya və psixologiyaya keçir.
Duyğular bizim ətraf mühit və öz daxili mühitimiz, bədənimiz haqqında olan bütün biliklərimizin əsas mənbəyini təşkil edir. Ətraf aləmin bütün təzahürlərini, rəngləri, səsləri, dadı və s. biz duyğular vasitəsilə əks etdiririk. Bu yeganə kanaldır ki, buradan ətraf aləmdəki təzahürlər və orqanizmin daxili vəziyyəti haqqında informasiyalar beyinə gedib çatır və insana ətraf aləmdə bələdləşməyə şərait yaradır. İnsan üçün ətraf aləm haqqında daima məlumat almaq zəruridir.

Duyğular indiki anda hiss üzvlərimizə təsir edən cisim və hadisələrin ayrı-ayrı keyfiyyət və xassələrinin beyində inikası olan ən sadə psixi prosesdir.
Duyğular adekvat, müvafiq qıcıqlandırıcıların inikas formasıdır. Psixologiyada duyğu dedikdə ən bəsit idrak forması nəzərdə tutulur, insan onun köməyi ilə varlığı əks etdirir, başqa sözlə varlığın dərk olunması duyğulardan başlayır. Olduqca müxtəlif qıcıqlandırıcıların təsirilə hiss üzvlərində əmələ gələn oyanma xüsusi neyronlar silsiləsi vasitəsilə baş-beyin qabığına verilir. İ.P.Pavlov reseptordan başlamış baş-beyin qabığının mürəkkəb hüceyrələr qatına qədər olan və təsir edən qıcıqlandırıcıları bütün incəlikləri ilə təhlil etməyə imkan verən neyronlar silsiləsini analizator adlandırmışdır. Analizator 3 hissədən ibarətdir: xarici qıcığı qəbul edən səth — reseptor; afferent və efferent sinirlər; analizatorun beyin nahiyyəsi.
Duyğular həmişə müəyyən emosional boyaya malik olur. Məsələn, yaşıl rəng insanı sakitləşdirir,qırmızı rəng coşdurur və s. Yaxud iki eyni həcmli yeşiyin biri ağ, digəri qara rənglənmişsə ağ qaraya nisbətən adama daha yüngül gəlir.

• Hər şeydən əvvəl duyğular idrakın əsasını təşkil edir. Gerçək aləm haqqında məlumatı duyğular vasitəsilə əldə edirik. Duyğulardan kənarda heç bir idrak prosesi yoxdur.
• Duyğular təkcə bizim biliklərimizin mənbəyi deyil, həm də hiss və emosiyalarımızın mənbəyidir.

• Anatomik təsnifat (Şerinqton)
• Genetik təsnifat (ingilis nevroloqu Xed).

1. Ekstroreseptiv duyğular.
2. İntroreseptiv duyğular
3. Proprioreseptiv duyğular.

• Görmə duyğusu sayəsində biz cisimlərin forma və rəngini, ölçüsünü, həcmini, məsafəsini dərk edirik. Bu duyğu rənglərin və işığın inikasından ibarətdir. Görmə duyğularının reseptorları gözün torlu qişasında yerləşir. Burada iki cür hüceyrələr: çöpcüklər və kolbacıqlar mövcuddur. Çöpcüklər işığı, kolbacıqlar isə rəngləri duyma orqanıdır. Çöpcüklər pozulduqda toyuq korluğu, kolbacıqlar pozulduqda isə yarasa korluğu baş verir. Görmə duyğularının qıcıqlandırıcısı müəyyən uzunluğa malik elektromaqnit dalğalarıdır. Bu dalğaların uzunluğu 380-dan 790 mmk-a bərabərdir.
• Esitmə duyğularının qıcıqlandırıcısı müxtəlif uzunluğa malik səs dalğalandır. İnsanın eşitmə analizatoru saniyədə 16-dan 20 000 hers (hers səs əmələ gətirən dalğaların tezliyinin fiziki ölçü vahididir) tezliyə malik olan səs dalğalarını əhatə edir. Eşitmə duyğulan səsin hündürlüyünü, gurluğunu və tembrini əks etdirir. İnsanların səsləri tembrinə görə bir-birindən fərqlənir. Bütün eşitmə duyğulan nitqi, musiqi səslərini və səs küylərini əks etdirir. ünların da hüdudu var. Belə ki, çox səs-küy sinir sistemini pozur, insanda əsəbilik və yorğunluq yaradır.
• Dadbilmə duyğusunun qıcıqlandırıcıları orqanizm tərəfindən qəbul edilən qida maddələrinin kimyəvi xassəsidir. Bu mənada dad nəinki iylə əlaqədardır, həmçinin çox vaxt onunla ümumi inikas predmetinə malik olur. Əgər inikas predmetinə görə yəni qida maddələrinin kimyəvi tərkibinə görə daha çox iybilmə ilə əlaqədardırsa, inikasm xüsusiyyətlərinə görə dəri duyğulan ilə, digər tərəfdən isə daxili duyğularla əlaqədardır. Bizim dadbilmə duyğumuz 4 əsas duyğudan: şirin, turş, duzlu və acıdan ibarətdir.
• İybilmə havada həll olmuş kimyəvi maddələri inikas etdirir. İybilmə duyğusunun reseptoru burun boşluğunun yuxarısında yerləşir. Bu hissədə yerləşən hüceyrələr müxtəlif iylərə qarşı çox həssas olur.
• Dəri duyğularıxarici aləm cisimlərinin bir sıra xassələrini əks etdirir. Dəri duyğuları üç yerə ayrılır: toxunma, temperatur, ağrı duyğuları.

Proprioreseptiv duyğuların reseptorları oynaq və əzələlərdə yerləşir, bədənimizin hərəkəti və vəziyyəti haqqında bizə məlumat verir. Hərəki və müvazinət duyğuları bu qrupa aiddir.
Duyğuların genetik təsnifatına əsasən duyğular primitiv — protopatik və mürəkkəb — epikritik duyğulara bölünür. Protopatik yunanca «protos» — ilkin, «patos» — yaşantı deməkdir. Protopatik duyğular dedikdə, duyğuların qədim formalan nəzərdə tutulur. Epikritik duyğular dedikdə, duyğuların daha ali növləri başa düşülür. Məs, görmə.

Bundan əlavə duyğuların intermodal və qeyri-spesifik növünü də ayırd edirlər. İntermodal duyğular müəyyən duyğular arasında olub buraya ehtizaz, kəskin iy, kəskin dad, ağrı misal ola bilər. Ehtizaz duyğulan kar və korlarda inkişaf edib. Adi hallarda eşitmə duyğulan 1 saniyədə 20-30 rəqsdən 20-30 min rəqsə qədər olan aralıqdakı dalğalan tuta bilir. Lakin bundan aşağı tezlikli rəqsləri də məs, 10-15 rəqs də qəbul edilə bilər. Belə rəqslər eşitmə üzvü ilə yox sümüklə qəbul edilir. Həmin səslərin qəbulu ilə bağlı duyğular ehtizaz duyğulan adlanır.
Duyğuların qeyri-spesifik növü. Bura fotohəssaslıq aiddir. Yəni əlin dərisi və barmaqların ucu ilə rənglərin fərqləndirilməsi deməkdir. Bu təzahür ətraflı surətdə rus psixoloqu Leontyev tərəfindən təsvir edilmişdir. Duyğuların qeyri-spesifik növünə həmçinin məsafə hissini də aid edirlər. Bu cür məsafə hissi korlarda qarşılarında olan maneəni duymağa kömək edir.

3-cü sual. Duyğuların növləri təkcə özlərinin spesifik xüsusiyyətləri ilə fərqlənmir, həm də onların hamısı üçün ümumi olan xassələrə malikdir. Belə xassələrə keyfiyyət, intensivlik, davamlılıq və məkan lokallığını aid etmək olar. Keyfiyyət mövcud duyğunu başqa duyğu növlərindən fərqləndirən və həmin duyğu növü hüdudunda variasiya edən başlıca xüsusiyyətdir. Məsələn, eşitmə duyğulan hündürlüyünə, tembrinə və gurluğuna görə, görmə duyğulan doyumluluğuna və s. görə fərqlənir. Duyğuların intensivliyi onun kəmiyyət xarakteristikası olub, təsir edən qıcıqlandırıcıların qüvvəsi və reseptorun funksional vəziyyəti ilə müəyyən edilir. Duyğuların davamlılığı onun zaman xarakteristikasından ibarətdir.

Duyğulara aid olan qanunauyğunluqlardan biri də həssaslıq və onun ölçülməsi məsələsidir. Həssaslıq analizatorun duyma qabiliyyətidir. Həssaslığın iki növü var: mütləq və fərqləndirmə həssaslığı. Bunlar duyğunun mütləq və fərqləndirmə hədləri ilə ölçülür.
Hər cür qıcıqlandırıcı duyğu əmələ gətirə bilmir. Duyğu oyatmaq üçün qıcıqlandırıcı minimal intensivliyə malik olmalıdır. Qıcıqlandırıcının bu minimal intensivliyi aşağı mütləq hədd adlanır. Ən zəif qıcıqlandırıcını duyma qabiliyyəti mütləq həssaslıq adlanır.Mütləq həssaslıqla duyğunun aşağı mütləq həddi tərs mütənasibdir. E=1/P; burada «E» — mütləq həssaslıq, «P» isə mütləq hədd kəmiyyətidir.

Mütləq həssaslığın aşağı duyğu həddi ilə yanaşı, yuxan duyğu həddi də vardır. Hələ təsir edən ən yüksək qıcıq qüvvəsinə və ya kəmiyyətinə həssaslığın yuxan mütləq həddi deyilir. İstər aşağı, istərsə də yuxan mütləq hədd kəmiyyəti müxtəlif şərtlərdən insan fəaliyyətinin xarakterindən və yaşından, reseptorun funksional vəziyyətindən, qıcıqlanmanın qüvvəsindən və davamlılığından asılı olaraq dəyişir.
Eynicinsli qıcıqlandırıcıların qüvvələri arasında güclə duyulan ən az fərqə duyğunun fərqləndirmə həddi deyilir.
Eynicinsli qıcıqlar arasında ən az fərqi duyma qabiliyyətinə fərqləndirmə həssaslığı deyilir.
Duyğunun özünəməxsus psixofizioloji qanunauyğunluqlan vardır.

Müəyyən qıcıqlandırıcının hər hansı hissəyə uzun müddət fasiləsiz olaraq təsir göstərməsi nəticəsində həssaslığın dəyişməsi adaptasiya adlanır.
Analizatorların qarşılıqlı təsiri və mümarisələr nəticəsində həssaslığın artmasına sensibilizasiya deyilir. Lat. sensibilis — hissiyatlı deməkdir. məs, limon kimi turş və s.
Qıcıqlandırıcının bir analizatora təsiri nəticəsində başqa analizator üçün səciyyəvi olan duyğunun əmələ gəlməsinə sinesteziya deyilir. Sinesteziya duyğuların müxtəlif növlərində müşahidə olunur. Ən çox görmə — eşitmə sinesteziyasına rast gəlmək olar. Bu zaman səs qıcıqlandırıcılarının təsiri altında subyektdə görmə surətləri yaranır.

4-cü sual. Duyğu ilə qavrayış bir-birilə sıx surətdə bağlıdır. Hər ikisi obyektiv reallığın hiss orqanlarına təsiri nəticəsində yaranan hissi inikasdır. Lakin qavrayış bu və ya digər predmetin və ya təzahürün hissi şəkildə dərk olunmasıdır. Duyğu isə hər hansı bir ayrılıqda götürülmüş keyfiyyətin inikasıdır. Duyğu və qavrayış üçün ümumi cəhət ondan ibarətdir ki, cisim və hadisələr bilavasitə hiss üzvlərinə təsir edir. Hər ikisi real gerçəkliyin inikasıdır. İstər duyğu, istərsə də qavrayış prosesində analizatorun fəallıq halına gəlməsi zəruridir.
Qavrayış hiss üzvlərinə bilavasitə təsir edən cisim və hadisələrin bütün əlamət və xassələrin bütövlükdə inikasından ibarət olan idrak prosesidir.
Qavrayış surətləri öz təbiəti etibarilə çoxmodallı olur, belə ki, onlar bir neçə analizatorun birgə fəaliyyəti sayəsində baş verir. Çünki qavrayışın əsasında analizator arası əlaqə, müxtəlif analizatorlar arasında yaranan əlaqə durur. Məsələn, görmə analizatoru cisimlərin səs və ya temperatur xüsusiyyətlərini əks etdirə bilməz. Odur ki, ayrı-ayrı analizatorlar bu və ya digər cismin hər hansı bir keyfiyyətini əks etdirir. Deməli, duyğu surətlərində cismin yalnız müəyyən keyfiyyətləri əks olunur. Qavrayış surəti isə onun tam bir predmet olduğunu əks etdirir.

• Yaxınlıq amili
• Yaxşı forma amili
• Həmcinslik amili.

• Qavrayışın seçiciliyibizi əhatə edən külli miqdarda qıcıqlandırıcılardan məhz bizə lazım olanının seçilməsidir. Qavrayışın seçiciliyi daxili və xarici amillərlə əlaqədar olur. Xarici amillərə aşağıdakılar aiddir:intensivlik (siqnalın gücü);
• təkrarlanma
• kontrast
• hərəkət

• Qavrayış prosesində hansı analizatorun üstün rol oynamasına görə
• Qavranılan obyektin, başqa sözlə materiyanın mövcudluq formasına görə
• Qarşıda məqsədin olub-olmamasına görə

• Məkan qavrayışı cisimlərin məkan münasibətlərinin inikası olub, insanın ətraf mühitə bələdləşməsinin zəruri şərtidir. üna görə ki, bütün cisimlər və hadisələr məkan və zaman daxilində mövcud olur. Məkanın qavranılmasında əsasən görmə analizatoru iştirak edir. Ümumən məkan qavrayışları gerçəkliyin cisimlərinin məkan münasibətlərini düzgün əks etdirir. Bəzən müxtəlif səbəblərdən asılı olaraq cisimlər təhrif olunmuş vəziyyətdə əks etdirilə bilər. Bu da iki amildən asılıdır: 1) cisimlərin əhatə dairəsindən; 2) analizatorların sağlamlıq vəziyyətindən. Cisimlərin belə təhrif olunmuş şəkildə qavranılması illüziya adlanır. İllüziyalar müxtəlif analizatorların fəaliyyətində müşahidə olunur. Əsasən də görmə qavrayışlarında daha çox nəzərə çarpır.
• Zaman qavrayışı gerçəkliyin hadisələrinin obyektiv müddətinin, sürətinin və ardıcıllığının inikasından ibarətdir. Zaman qavrayışı obyektiv gerçəkliyi əks etdirməklə insana ətraf mühitə bələdləşmək imkanı verir.
• Hərəkət qavrayısı cismin istiqamətinin, sürətinin inikasıdır. Hərəkət qavrayışı cismin yerdəyişmə sürətindən, uzaqlığından, həmçinin müşahidəçinin özünün məkanda hərəkətindən asılıdır. Yəni bu obyektlərin məkanda tutduğu vəziyyətin dəyişməsini əks etdirir. Çox yavaş və ya çox sürətlə hərəkət edən cisimləri qavraya bilmirik. Hərəkətlərin qavranılması görmə, eşitmə və hərəkət analizatorlarının birgə fəaliyyəti sayəsində baş verir.

• qeyri-ixtiyari qavrayış
• ixtiyari qavrayış