Maşınqayırma sənayesi işçiləri təltif edilib

Əliyev Məmməd Firudin oğlu

Maşınqayırmanın tarixinə dair

Dos., t.e.n. A.S. Məmmədov

Əliyev, R. Maşınqayırmanın tarixinə dair –Bakı «Təhsil» NPM,
2008- 542 s.

Kitabda inkişaf etmiş cəmiyyətlərin formalaşmasında elm, texnika və
sənaye ilə qarşılıqlı təsirdə yaranmış, uzun ənənəyə malik, müasir
sənayenin əsas sütunlarından sayılan maşınqayırmanın tarixi ümumi
şəkildə təsvir olunur. Verimiş materialda tarix boyu böyük əhəmiyyət
daşımış texniki yeniliklərlə bərabər, maşınqayırmanın ayrı-ayrı
sahələrinin inkişaf etdirilməsində vacib rol oynamış şəxslərin tərcümeyi
halı və bu sahədə əldə etdikləri texniki nailiyyətlər də özünə yer
almışdır.
Kitab maşınqayırma ixtisasları üzrə təhsil alan tələbələr və həmçinin
bu sahə ilə maraqlananlar üçün nəzərdə tutulmuşdur.

©
«Təhsil» NPM, 2008

Mündəricat
I
Mündəricat
Giriş – Texnika və onun tarixi. 1
I. Sənaye inqilabına qədərki dövrdə maşınqayırmanın yaranması və
inkişafı . 7
1.1. Maşınqayırmanın cəmiyyətin inkişafında yeri. 8
1.2. İnsan sivilizasiyasının əvvəlində texniki vasitələr . 14
1.3. Qədim Şərqdə mədəniyyət və texniki sənətçilik . 27
1.4. Antik dövrdə elm və maşınqayırma
(Arximed, Ktesibios, Heron, Filon, Vitruvi, Pappos) . 39
1.5.Müsəlman dünyasında elm və texnika (V
ΙΙΙ
-XIV əsrlər)

(İbh Sina, Əl Xorəzm, Biruni, Banu Musa, Əl Cəzari, Tağıyəddin) . 108
1.6. Orta əsrlərdə Avropada texniki sənətçilik və maşınların tətbiqi
(V
ΙΙΙ
-XV əsrlər) . 136
1.7. Renessans dövründə maşınqayırmanın inkişafı (XV-XVII əsrlər)
(Leonardo da Vinçi, Birinkuçio, Aqrikola, Kardano, Ramelli, Zonça, Tsayzinq,
Salomon) . 154

II. Sənaye inqilabından sonra maşınqayırmanın inkişafı . 226

2.1. Sənaye inqilabı . 226
2.1.1. İngiltərədə sənaye inqilabının şərtləri . 228
2.2. Maşınqayırmanın inkişafında təkamül . 245
2.2.1. Maşınların maşın tərəfindən hazırlanması . 245
2.2.2. Dəzgahların mexanikləşdirilməsində edilən ilk cəhdlər . 247
2.2.3. Ingiltərədə dəzgahqayırma. 254
2.3. Sənayeləşmənin başqa ölkələrə yayılması . 266
2.3.1. Fransada sənaye inqilabı . 266
2.3.2. Amerikada sənaye inqilabı . 278
2.3.3. Almaniyada sənaye inqilabı . 306
2.3.4. Rusiyada sənaye inqilabı . 321
2.4. İlkin sənayeləşmə dövründə metal emalının inkişafı . 330
2.5. Elektrik maşınlarının yaranması . 340
2.6. Sənayeləşmə prosesinin genişlənməsi ərəfəsində maşınqayırma . 351

Mündəricat
II

2.6.1. XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində əldə edilən texniki
nailiyyətlər . 351
2.6.2. Maşınşünaslıq elminin yaranması. 368
2.6.3. Dəzgahqayırmanın inkişafı . 374
2.6.4. Maşın hazırlamanın nəzəri əsaslarının yaranması . 384
2.6.4.1. Mexaniki emal prosesində kəsmə nəzəriyyəsinin formalaşması . 384
2.6.4.2. Kəsmə prosesinin tədqiqi . 392
2.6.4.3. Kəsmə qüvvəsinin ölçülməsi . 400
2.7. İstehsalın təşkilinin elmi əsaslarının yaranması . 406
2.8. Mexanikləşdirmədən avtomatlaşdırmaya doğru . 411
2.8.1. İstehsalatda rasionallaşdırma . 411
2.8.2. Elektrik enerjisinin maşınqayırmada istifadəsinin genişlənməsi . 414
2.8.3. Məişət texnikasının yaranması . 418
2.8.4. Kənd təsərrüfatı maşınlarının inkişafı . 423
2.8.5. Mexaniki emal texnologiyasında inkişaf . 428

III. Elmi-texniki inqilab ərəfəsində və ondan sonra maşınqayırmanın
inkişafı . 441

3.1. Avtomatlaşdırmanın geniş yayılması . 441
3.2. Hesablama texnikasının maşınqayırmada tətbiqi . 454
3.2.1. Hesablama texnikasının yaranması haqqında . 454
3.2.2. Rəqəmli idarəetmə sistemlərinin yaranması . 461

3.2.3. Rəqəmli idarəetmə sistemlərinin tərkibi və

proqramlaşdırılması . 473
3.3. Çevik istehsal sistemlərinin yaranması . 481
3.4. Robototexnika – avtomatlaşdırmanın ən yüksək pilləsi . 494
3.5. Azərbaycanda maşınqayırmanın yaranmasına dair . 509

Ədəbiyyat . 519
Registr . 533
Şəkil Mənbələri . 538

Maşınqayırma sənayesi işçiləri təltif edilib

5 İLƏDƏK DƏYİŞMƏZ 14%-dən ZAMİNSİZ, KOMİSSİYASIZ 40.000 MANATADƏK KREDİT
Prezident İlham Əliyev maşınqayırma sənayesi işçilərinin təltif edilməsi haqqında sərəncam imzalayıb.

APA-nın xəbərinə görə, sərəncama əsasən, Azərbaycanda maşınqayırma sənayesinin inkişafında xidmətlərinə görə aşağıdakı şəxslər təltif ediliblər:

2-ci dərəcəli “Əmək” ordeni ilə

Vəliyev Eldar Rüstəm oğlu

“Tərəqqi” medalı ilə

Cəfərov Arif Şamil oğlu

Əliyev Hidayət İmran oğlu

Əliyev Məmməd Firudin oğlu

Əliyev Müzəffər Vəli oğlu

Əzimov Ramiz Eynalı oğlu

Əzimzadə Rafiq Yusif oğlu

Fəttahov Eynulla Əvəz oğlu

Hüseynov Sakit Həmid oğlu

Məmmədov Ələddin Aşot oğlu

Məmmədov Rafiq Musa oğlu

Musayev Abakər Musa oğlu

Paşayev Mübariz Millət oğlu

Seyidov Elbrus Neymət oğlu

Süleymanov Rəsul Şəmsəddin oğlu

Şərifov Nəriman Məmməd oğlu

Şıxəliyeva Xuraman Ayaz qızı.

Rezo Əliyevin bloqu

Almaniyada elmi dərəcə almış azərbaycanlılar

Tarix: Noyabr 20, 2021 müəllif: Rezo

Bu qalereya s foto ehtiva edir.

Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra onlarca azərbaycanlı gənc Almaniya Federativ Respublikasında təhsillərini davam etdirmək imkanı qazanmışdırlar. Müxtəlif proqramlarla Almaniyaya gedən gənclər fərqli sahələr üzrə doktoranturada təhsillərini davam etdirərək, Almaniyada ən yüksək akademik elmi dərəcə sayılan “Dr.” titulunu əldə ediblər. Burada Alman … Oxumağa davam et →

Diasporamızın tərifi

Tarix: İyul 19, 2018 müəllif: Rezo

Bu qalereya s foto ehtiva edir.

Yəqin ki, rəqəmsal mediada bu mövzuda çoxlu sayda material çap olunduğundan bu məsələ maraqsız görünə bilər. Amma Azərbaycan Respublikasının Diasporla iş üzrə Dövlət Komitəsinin sədrinin Avropa turundan sonra nəyinsə dəyişəcəyinə olan sönmüş ümidlər yenə də bu haqqda nə isə yazmağa … Oxumağa davam et →

Xaricdə təhsilin səmərəsi, çətinlikləri və tövsiyələr

Tarix: İyun 29, 2018 müəllif: Rezo

Almaniyada çalışan azərbaycanlı alim AzEdu.az-a danışdı: DOSYE: Doktor Rezo Əliyev 1968-ci ildə anadan olub. 1985-ci ildə orta məktəbi başa vurduqdan sonra Azərbaycan Politexnik İnstitutuna (indiki AzTU) eksperiment yolu ilə (yalnız iki imtahan verməklə) qəbul edilib, 1992-ci ildə məzun olub və … Oxumağa davam et →

Fəxr edilənlər

Tarix: Avqust 26, 2017 müəllif: Rezo

Bu qalereya s foto ehtiva edir.

Xaricdə çalışan, vətən həsrəti ilə yanıb kül olan milli alimlərə ithaf olunur! Bir neçə gün öncə amerikalı alim Lütfü Zadənin vəfatı ilə bağlı Azərbaycanın şanlı mətbuatında gedən yanlış xəbərlər ətrafında müxtəlif səviyyələrdə əməlli başlı diskusiyalar getdi. Onun bizə aid olması, … Oxumağa davam et →

YÜKSƏK ELMİ TİTUL SAHİBİ

Tarix: Aprel 27, 2017 müəllif: Rezo

Bu qalereya s foto ehtiva edir.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin mətbu nəşri olan “ELM” qəzetinə müsahibəm: Müsahibimiz Almaniyada yaşayan həmvətənimiz Rezo Rəhim oğlu Əliyev ilk azərbaycanlıdır ki, Almaniyada ən yüksək akademik titul olan “Doktor-Mühəndis” elmi dərəcəsinə layiq görülüb. 2001-ci ildən Frayberqda ACTech GmbH firmasında … Oxumağa davam et →

Elmi işlərin yerinə yetirilməsi metodikası

Tarix: Noyabr 19, 2016 müəllif: Rezo

Azərbaycanlı tələbələr üçün tərtib etdiym yeni, növbəti kitab “Alatoran yayınları nəşriyyatı”nda 16.11.2016-cı il tarixdə çapdan çıxdı.. Kitab haqqında: Rezo Əliyev. Elmi işlərin yerinə yetirilməsi metodikası. Elmi layihələrin, diplom və dissertasiya işlərinin uğurlu hazırlanmasına dair vəsait. Bakı, “Alatoran Yayınları” nəşriyyatı, 2016. … Oxumağa davam et →

Azərbaycanlılar və rus dili

Tarix: İyul 12, 2016 müəllif: Rezo

Bu qalereya s foto ehtiva edir.

Azərbaycanlıların rus dilinə müna-sibətlərində olan mənfi və müsbət çalağlar haqqında çox diskusiyalar aparılıb, küli miqdarda “qan” töküldüyündən bu iki məvhumun uyğunluğu haqqında fikri yürütmək böyük cəsarət tələb edir. Rus dilinin Rus imperiyasına daxil olan digər xalqlar kimi, azərbaycanlıların da ana … Oxumağa davam et →

Bizim Almaniyadakı gələcəyimiz-2

Tarix: Sentyabr 25, 2015 müəllif: Rezo

Bu qalereya s foto ehtiva edir.

Gələn qaçqınları nə gözləyir İlkin qəbuletmə məntəqlərində yerləşmiş qaçqınlar ən azı 6 ay bu şəraitdə yaşamalıdırlar. Çünki alman idarələrində onların sənədlərini yoxlamaq üçün ən azı bu qədər vaxt tələb olunur. Qaçqın axını kəsilməsə onda çox dramatik bir hal yaran bilər … Oxumağa davam et →

Bizim Almaniyadakı gələcəyimiz-1

Tarix: Sentyabr 24, 2015 müəllif: Rezo

Bu qalereya s foto ehtiva edir.

Azərbaycanlıların belə bir məsəli var “Qonaq qonağı sevməz, ev yiyəsi isə heç birini!”. Bunu son günlər dəfələrlə mənə, kənardan oturub Almaniyanın qaçqınları güllə-çiçəklə qarşılamağını seyr edən həmvətənlərim deyir. Qaçqınlarla bağlı Almaniyada, mənin üçüncü vətənimdə baş verən sosial gərginliklə haqqında FB-da … Oxumağa davam et →

İyirmi illik Almaniya həyatı

Tarix: May 8, 2015 müəllif: Rezo

Bu qalereya s foto ehtiva edir.

Almaniyaya gəldiyim müddətdən 20 il keçir. Dostlarımdan ayrıldığm müddətdən 20 il keçir. Gəncliyimdən ayrıldığım müddətdən 20 il keçir. Həyatımda açılan yeni səhifənin başlanğıcından 20 il keçir. Hərdən oturub olub keçənləri araşdırdıqda, son illərdə heç birinin əvvəlcədən proqnoz olunması mümkün olunmayan … Oxumağa davam et →