Ovarian folikulyar kist

İstənilən hormonal disbalans yumurtahüceyrənin yetişməsini və ovulyasiya prosesini poza bilər. Lakin, hormonların səviyyəsinin təyini həmişə həkimə lazım olan bütün məlumatları vermir, baxmayaraq ki, əsas endokrin pozğunluqları təyin etməyə imkan verir. Buna görə də, follikulogenez prosesinin diaqnostikası – qadının hamiləliyə hazırlıq dövründə və sonsuzluğun səbəblərinin araşdırılması zamanı əsas müayinə mərhələsidir.

Follikulun böyüməsi və ovulyasiya

Follikulun böyüməsi və ardınca onun daxilindəki yetişmiş yumurtahüceyrənin ovulyasiyası, qadın reproduktiv sisteminin mayalanmaya hazırlığını təmin edən, əsas proseslərdir. Bu təbii prosesin pozulması sonsuzluğun ən geniş yayılmış səbəblərindən biridir.

Eyni zamanda, süni mayalanmanın bütün proqramlarında follikulların yetişməsinin stimulyasiyası mərhələsi var. Tətbiq edilən protokoldan asılı olaraq, o, bioloji anada və ya yumurtahüceyrənin donorunda aparılır. Yetişmiş follikulların sayına, onların ölçüsünə və ovulyasiyaya hazırlığına nəzarət etmək üçün follikulometriya aparılır.

Nəzəri məlumat

Follikul yumurtalıqda olan 1-ci dərəcəli oositlərə (yetişməmiş yumurtahüceyrə) və onları əhatə edən bir neçə qat xüsusi hüceyrələrdən təşkil olunmuş törəmələrə deyilir. Onlar qadın cinsiyyət vəzləri – yumurtalıqların əsas struktur elementləri olub, endokrin və reproduktiv funksiyalar yerinə yetirir.

Follikulların mayası bətndaxili inkişaf dövründə qoyulur. Onların əsası ooqoniyalar, yəni, birincili embrional cinsi hüceyrələrdi. Meyoz bölünmə və proliferasiyadan sonra bu hüceyrələrdən birinci sıra oositlər əmələ gəlir. Bu yetişməmiş cinsi hüceyrələr kubşəkilli epitellə əhatə olunur və primordial adlanan follikulları formalaşdırır. Sonuncular qızın cinsi yetişkənlik dövrünə qədər yatmış vəziyyətdə qalır.

Sonralar primordial follikullar ardıcıl olaraq preantral, antral və preovulyatora çevrilir. Bu proses follikulogenez adlanır və ovulyasiya – yetişmiş və mayalanmaya hazır yumurtahüceyrənın follikuldan çıxması ilə başa çatır. Onun yerində isə endokrin aktivliyi olan sarı cisim yaranır.

Mayalanma baş verdikdə sarı cisim xorionik qonadotropinin (XQ) təsiri altında fəaliyyət göstərir. Onun istehsal etdiyi progestron hormonu hamiləliyi qoruyur. Qalan digər hallarda sarı cisim sovrulur, hansı ki, aybaşıdan qabaq başa çatır. Nəticədə, progestronun səviyyəsinin qəflətən düşməsi, endometriumun funksional qatının qopub düşməsinə və aybaşının başlamasına səbəb olur.

Aybaşı haqqında daha ətraflı ” Aybaşı necə baş verir ?” adıə məqaləmizdə oxuya bilərsiniz.

Ola bilər ki, yetişmiş follikul ovulyasiya etməsin. Belə olduqda, onun ölçüləri böyüyərək yumurtahüceyrəsi ölmüş follikulyar kistaya çevrilir. Belə törəmələr tək-tək olub, tədricən sovrula bilir. Amma, bəzən kistalar uzun müddət qalaraq, orqanın səthini deformasiya edir. Bu halda, polikistik yumurtalıq sindromu inkişaf edir. Belə diaqnoz proqnostik cəhətdən qənaətbəxş deyil, adətən ağır dishormonal pozğunluqlar və sonsuzluqla müşayiət olunur.

Yumurtalıqlarda nə qədər follikul var?

Əslində bətndaxili dövrdə mayası qoyulmuş follikulların heç də hamısı qızın cinsi yetişkənlik dövrünə qalmır. Onların təxminən 2/3-si ölür və sovrulur. Bu təbii proses atreziya adlanır. O, cinsiyyət vəzlərinin mayası qoyulan kimi başlayır və qadının bütün həyatı boyu davam edir. Qızlar təxminən 1-2 milyona qədər primordial follikul ilə doğulur. Cinsi yetkinlik dövrünün əvvəlinə onların orta miqdarı 270-500 min olur. Bütün reproduktiv dövr ərzində isə – qadında 300-500 follikul ovulyasiya edir.

İnkişaf qabiliyyətini saxlayan follikulların cəmi miqdarına – yumurtalıqların ovarial rezervi deyilir. Ondan qadının reproduktiv dövrünün davam müddəti və menopauzanın baş vermə vaxtı, produktiv menstrual tsikllərin sayı və ümumən mayalanma qabiliyyəti asılıdır.

Yumurtalıqların ovarial rezervi haqqında “Yumurtalıqların ovarial rezerv i” məqaləsində daha ətraflı oxuya bilərsiniz.

Yumurtalıqların ovarial rezervinin proqressiv azalması orta hesabla 37-38 yaşından sonra qeyd olunur. Bu, təkcə qadının mayalanma qabiliyyətinin azalması demək deyil, həm də, əsas cinsi hormonların səviyyəsinin düşməsidir. Yumurtalıqlarda follikulların inkişafının dayanması, menopauzanın başlanması deməkdir. O, təbii, erkən və yatrogen ola bilər.

Yumurtalıqların vaxtından qabaq üzülməsinə siqaretçəkmə və alkoqol qəbulu, zərərli istehsalatda çalışma, kiçik çanaq orqanlarının şüalanması, kimyaterapiya şərait yaradır. Yumurtalıq toxumasının zədələnməsilə gedən xroniki xəstəliklər də böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Ovarial rezervin qiymətləndirilməsi – qadın sonsuzluğunun qiymətləndirilməsində mühüm müayinə üsuludur. O, konservativ müalicənin perspektivini, təbii hamiləliyin başvermə ehtimalını, qadını hiperovulyasiyanın stimulyasiya protokoluna daxil edilməsinin məqsdəyönlüyünü qiymətləndirmək üçün lazımdır.

Follikulogenezin əsas mərhələləri

Follikulogenez bir neçə mərhələdən – fazadan ibarətdir.

Primordial follikulun preantrala çevrilmə fazası

Bu proses cinsi yetişmə ilə eyni vaxtda başlayır, qonadotropindən asılıdır və 4 aydan çox davam edir. Bu zaman oositin aktiv böyüməsi baş verir. Onun səthində parlaq qişa əmələ gəlir, hansı ki, 4 növ xüsusi qlikoproteiddən təşkil olunub. Follikul özü isə ölçücə böyüyür və birləşdirici toxumadan ibarət xarici qişa alır. İndi o preantral və ya birincili follikul adlanır. Bu fazada eyni vaxtda 10-15 follikul ola bilər.

Antral follikulun əmələ gəlmə fazası

Oositin ölçüsü tədricən artır, onun ətrafındakı epitel hüceyrələri aktiv çoxalır və maye sekresiya etməyə başlayır. Bu zaman follikulda struktur dəyişikliyi baş verir – onun içərisində boşluq və hormonal aktivliyi olan qranulyoz hüceyrələr yaranır, xarici və daxili epitel qişaları formalaşır.

Bu mərhələ follikulun endokrin funksiyasının başlanması ilə xarakterizə olunur. Onun daxili qişasının hüceyrələri androgenlər sekresiya edir, hansı ki, qranulyoz qatda estrogenlərə transformasiya olunur. Bir tsikl ərzində qadında bir neçə antral follikul əmələ gələ bilər. Amma növbəti mərhələyə adətən yalnız bir dominant qovuqcuq keçir, qalanları reduksiya olunur. Əgər eyni vaxtda bir neçə follikul yetişərsə, çoxdöllü hamiləlik ehtimalı yaranır.

Qraaf qovuqcuğunun yaranma fazası

Follikulyar mayenin miqdarı proqressiv artaraq bütün epiteli və yumurtahüceyrəni periferiyaya sıxışdırır. Follikul tez böyüyür və yumurtalığın səthindən qabarmağa başlayır. Ondakı yumurtahüceyrə yumurtalıq təpəciyində yerləşir. Ovulyasiyadan təxminən 2 sutka əvvəl, sekresiya olunan estrogenlərin miqdarı əhəmiyyətli dərəcədə artır. Bu, əks əlaqə prinsipi ilə hipofizdə lüteinləşdirici hormonun sintezini stimulyasiya edir, hansı ki, ovulyasiya prosesini işə salır. Qraaf qovuqcuğunun səthində lokal qabarma – stiqma əmələ gəlir. Məhz bu yerdə follikul ovulyasiya edir – cırılır.

Ovulyasiya nəticəsində, mayalanmaya qadir yumurtahüceyrə yumurtalıqdan ayrılaraq qarın boşluğuna düşür. Burada uşaqlıq borularının xovları vasitəsilə tutularaq spermatozoidlərə doğru miqrasiyaya başlayır.

Follikulogenezin qiymətləndirilməsi – follikulometriya

Follikulogenezin mərhələləri ovarial-menstrual tsiklin günlərilə aydın əlaqədədir. Eyni zamanda bu, qadının yaşından və ya irqindən deyil, onun endokrin statusundan asılıdır.

Follikulun böyüməsi və inkişafı ilk növbədə hipofizin follikulostimuləedici hormonu (FSH) ilə requlyasiya olunur. O, cinsi yetişmə ilə eyni vaxtda əmələ gəlməyə başlayır. Müəyyən mərhələdə follikulogenez əlavə olaraq cırılmış follikulun divarında sintez olunan cinsi hormonlar ilə idarə olunur.

İstənilən hormonal disbalans yumurtahüceyrənin yetişməsini və ovulyasiya prosesini poza bilər. Lakin, hormonların səviyyəsinin təyini həmişə həkimə lazım olan bütün məlumatları vermir, baxmayaraq ki, əsas endokrin pozğunluqları təyin etməyə imkan verir. Buna görə də, follikulogenez prosesinin diaqnostikası – qadının hamiləliyə hazırlıq dövründə və sonsuzluğun səbəblərinin araşdırılması zamanı əsas müayinə mərhələsidir.

Müayinə zamanı həkimə follikulun hansı ölçülərə qədər böyüməsi və onun Qraaf qovuqcuğuna çevrilə bilməsi maraqlıdır. Ovulyasiyanın baş verməsinə və onun yerində sarı cismin əmələ gəlməsinə mütləq nəzarət olunur. Anovulyator tsikllərdə yetişmiş follikulların maksimal ölçüsü təyin olunur.

Follikulometriya asan, informativ və texniki cəhətdən çətin olmayan müayinə üsuludur. O, ultrasəs müayinə metodu olub, ambulator şəraitdə aparılır və qadından heç bir xüsusi hazırlıq tələb eləmir. Follikulometriya dinamik müayinə metodudur. Yumurtalıqdakı dəyişikliklərin monitorinqi üçün bir neçə təkrar USM seansı tələb olunur.

Follikulometriya prosesində həkim yetişmiş follikulların sayını, yerləşmə və diametrini, dominant qovuğun formalaşmasını, ovulyasiyadan qabaq follikulun ölçüsünü təyin edir. Bu məlumatlar əsasında, hamilə qalmaq üçün tsiklin ən sərfəli gününü proqnozlaşdırmaq olar.

Süni mayalanma (EKM) protokollarında bu cür monitorinq hormonal terapiyaya verilən cavabı qiymətləndirməyə, ovulyasiyanı stimulyasiya edən preparatların yeridilmə və sonra yumurtahüceyrələrin punksion götürülmə vaxtını təyin etməyə imkan verir. Follikulometriyanın əsas parametri follikulun tsiklin gününə uyğun ölçüsüdür.

Follikulogenezin norması

Follikulometriya follikulogenezin əsas mərhələlərinə uyğun tsiklin müəyyən günlərində aparılır. Təkrar müayinələr vaxtı alınan məlumatlar orta statistik norma ilə müqayisə edilir. Menstrual tsiklin müxtəlif günlərində follikulun ölçüləri nə qədər olmalıdır? Ölçünün hansı intervalı məqbul sayılır?

Oral kontraseptivlər almayan və ovulyasiyanın hormonal stimulyasiyasını keçməyən 30 yaşlı qadının 28 günlük tsiklinin müxtəlif günlərində follikulun normal ölçüləri aşağıdakılardı:

• Siklin 1-4-cü günlərində bir neçə antral follikul aşkar edilir, hansı ki, hər birinin ölçüsü 4 mm-i keçmir. Onlar bir və ya hər iki yumurtalıqda yerləşə bilər. Onların miqdarı qadının yaşından və ovarial rezervindən asılıdır. Əgər hər iki yumurtalıqda 9-a qədər antral follikul yetişərsə, bu norma sayılır.
• Siklin 5-ci günü antral follikullar 5-6 mm-ə çatır. Onların inkişafı demək olar ki, bərabər gedir, amma, artıq bu mərhələdə bəzi qovuqcuqların atreziyası mümkündür.
• 7-ci gün dominant follikul təyin edilir, onun ölçüsü orta hesabla 9-10 mm-dir. Məhz o aktiv böyüməyə başlayır. Bəzi qovuqcuqlar tədricən kiçilir, amma yumurtalıqlarda ovulyasiya vaxtı təyin oluna bilər.
• Siklin 8-ci günü dominant follikulun ölçüsü 12 mm-ə çatır.
• 9-cu gün qovuqcuq 14 mm-ə çatır. Onda follikulyar boşluq aydın görsənir.
• 10-cu gün – ölçü 16 mm-ə çatır. Digər qovuqcuqlar kiçilməkdə davam edir.
• 11-ci gün follikul 18 mm-ə çatır.
• 12-ci gün – ölçü follikulyar boşluğa görə böyüməyə davam edir və 20 mm-ə çatır.
• 13-cü gün – Qraaf qovuqcuğunun ölçüsü 22 mm-dir (bu təbii tsikldə ovulyasiya üçün minimal ölçüdür). Onun bir qütbündə stiqma görünür.
• 14-cü gün – ovulyasiya. Adətən ölçüsü 24 mm-ə çatan follikul partlayır.

Bu göstəricilərdən aşağı tərəfə kənaraçıxmalar proqnostik cəhətdən xoşagəlməzdir. Amma, follikulometriyanın nəticələrini qiymətləndirərkən, qadının təbii tsiklinin davam müddətini nəzərə almaq lazımdır. Bəzən erkən ovulyasiya rast gəlinir. Bu zaman follikul lazımi ölçüyə tsiklin 8-12-ci günləri çatır.

EKM zamanı follikulların ölçüsü

EKM (süni mayalanma) protokollarında ovulyasiya əvvəlcədən planlaşdırılır və medikamentoz üsulla induksiya edilir.

Ovarian folikulyar kist

Yumurtalıq folikulyar kist bədəndə bir hormon balansı nəticəsində inkişaf edən yumurtalıqda benign bir neoplazmanın görünüşü ilə xarakterizə edilən bir patoloji. Tez-tez bu patoloji reproduktiv yaşda olan qadınlarda müşahidə olunur.

Ovarian kist meydana gəlməsinin səbəbləri

Follikulyar yumurtalıq kistinin inkişafının əsas səbəbi endokrin sistemdəki pozğunluqdur və bu hormon östrogeninin yumurtalıq istehsalının artmasına və anovulyar bir fazlı menstrual dövrünün inkişafına səbəb olur.

Yumurtalık kistlerinin oluşumu üçün öngörülen faktörler şunlardır:

• Sabit stres;
• Yumurtalıqların pozulması;
• Hamiləlik;
• Abort
• Uterusun iltihabı ( adnexitis , oophoritis, salpingitis , salpingoophoritis);
• Oral kontraseptivlərin nəzarətsiz alınması;
• Cinsi əlaqə ilə ötürülən xəstəliklər;
• Donor yumurtalarının toplanmasından əvvəl yumurtalıq hiperstimulyasiyasına görə IVF proseduruna hazırlıq;
• Endokrin sistem xəstəlikləri.

Yumurtalıq folikulyar kisti təkrar yox olur. Bu qadın orqanında hormonal səviyyələrin bərpa fonunda heç bir dərman qəbul etmədən olur.

Ovarian foliküler kistin simptomları

Bir qayda olaraq, follikulyar kist hər hansı bir klinik əlamətin təzahürü olmadan inkişaf edir. Daha çox xəstədə bu simptomlar xüsusi deyil, əksər hallarda gözədəyməz vəziyyətə düşür. Ovarian kistlərin xarakterik təzahürləri aşağıdakılardır:

• Ayət dövrünün pozulması (gecikmələr və ya əksinə, əvvəlki menstruasiya);
• Genital traktdan bol şəffaf şəkildə axıdılmadan, kokusuzdur (tez-tez bir qadın özünə diqqət yetirmir, bu yandırıcı və ya vaginit olduğuna inanır);
• İntersturiya qanaxmasının görünüşü (nadir hallarda);
• Qarın içindəki ağrıları çəkmək, xəsis başlamazdan əvvəl pisləşir.

Folikulyar ovarian kistin komplikasiyası

Follikulyar kist onun ağırlaşması üçün təhlükəlidir. Yumurtalıq kistlərinin komplikasiyaları aşağıdakılardır:

Burulma ayaqları kist

Bu komplikasiya bədən mövqeyində kəskin dəyişiklik, qarın yaralanması səbəbindən inkişaf edir. Bu bükülmə səbəbiylə kist kök boyunca qan axınının dayandırılması ilə xarakterizə olunur. Bu vəziyyətin fonunda iskemi kistdə sürətlə inkişaf edir və bədəninin nekrozu olur.

Kist rüptürü

Bu komplikasiyanın inkişafı ilə birlikdə, kist tərkibləri qarın boşluğuna buraxılır. Kistin qırılması peritonun qıcıqlanmasına və bədənin intoksikasiya əlamətlərinin artmasına gətirib çıxarır. Bir qadın dərhal kömək edilmirsə, ölüm baş verə bilər.

Folikulyar ovarian kistin komplikasiyasından biri onun boşluğunda qanaxma olur. Bu, kistin bəslənməsinə səbəb olan qan damarlarının zədələnməsi nəticəsində baş verir.

Yuxarıda göstərilən ağırlaşmaların hər hansı birinin inkişafı ilə klinik şəkil kəskindir. Qadın bu kimi əlamətləri sürətlə artırır:

• Kəskin qarın ağrısı, kəskin, dözülməz;
• Taşikardi , qan təzyiqi bir damla;
• Bulantı və qusma;
• Dərinin nəfəs və cavanlığı;
• Artan bədən istiliyi;
• Soyuq və yapışqan tər;
• Zəiflik və başgicəllənmə artırılması, şüurun itirilməsi.

Xəstə qayğı dərhal təmin edilməlidir. Yumurtalıq folikulyar kistin komplikasiyası yalnız cərrahiyə müalicə edilir.

Ovarian folikulyar kistlərin diaqnozu

Bu patologiyanın inkişafının ilkin mərhələdə diaqnozu çox çətindir, çünki xəstəliyin klinik semptomları yoxdur və ya çox zəifdir. Əksər hallarda ovarian folikulyar kist bir ginekoloq tərəfindən və ya pelvic ultrasəs tərəfindən müntəzəm müayinə zamanı təsadüfən təsadüf edilir. Çox qadın təcili yardımla ginekologiya şöbəsinə bir kistin ağırlaşması ilə baş çəkir və yalnız ondan sonra bu patoloji olduğunu biləcəklər.

Bir yumurtalıq kistinin diaqnozu anamnezin, qadınların ginekoloji müayinəsinin və əlavə tədqiqat metodlarının hərtərəfli toplanmasına əsaslanır. Anterior abdominal divarın palpasiyası zamanı təcrübəli ginekoloq uterus ərazisində düzgün duvarlarla kiçik bir forma şəklində kist tapa bilər. Bir qadın meydana gəlməsinə basmaqda ağrı olmaz, amma onun tutarlılığı ilə kist elastikdir. Diaqnozu təsdiq etmək üçün, ginekoloq bir qadın bir pelvic ultrasəs göndərir.

Ürək-damar orqanlarının ultrasəs və Doppler əlavə istifadə edilməsi bir yumurtalıq kistinin varlığını ən doğru şəkildə müəyyən edə bilər, ölçüsünü və patoloji prosesinin şiddətini hesablayır.

Yumurtalıq kistinin diaqnozu üçün ən effektiv və dəqiq üsul laparoskopiya. Laparoskopiyanın böyük üstünlüyü ondan ibarətdir ki, müayinə zamanı dərhal bir kistin cərrahiyyə çıxarılmasını həyata keçirə bilərsiniz. Laparoskopiya yalnız digər müalicələr gözlənilən təsiri gətirmədikdə tətbiq olunur.

Ovarian folikulyar kist: müalicə

Kiçik ölçülü kistlər (diametri 5 sm-dən çox olmamaqla), bir qayda olaraq, hər hansı bir dərman istifadə etmədən özlərini həll edirlər. Kist ilə diaqnoz qoyulan qadınlar təhsilin yenidən qurulmasından 3-4 ay sonra bir gynecologistin nəzarəti altında olmalıdırlar.

Bir follikulyar kistin ölçüsü böyüdükdə və ya böyüdükdə, qadına kombinə edilmiş oral kontraseptivlərlə müalicə təyin edilir. Bir qayda olaraq, bu müalicə üsulu hələ doğulmamış gənc qızlara aiddir. Kontraseptiv maddələrlə yanaşı, antiinflamatuar müalicə də məcburidir, multivitamin preparatları və homeopatik vasitələrin kompleksidir.

Ovarian kistin fizyoterapi müalicəsi maqnit terapiyası, SMT-phoresis, elektroforez, fonoforez və digər metodların təyin edilməsidir.

Ginekoloqlar cərrahi müdaxiləyə getməmək üçün hər cür cəhd edirlər, lakin follikulyar kisti müalicə üçün göstərilən üsullardan heç biri gözlənilən nəticə gətirmədikdə, laparoskopiya qadına göstərilir.

Kistin komplikasiyasını inkişaf etdirməklə, cərrahiyyə əməliyyatı qarındır və təcili (acil) şəkildə həyata keçirilir. Yumurtalıq apopleksiyasının inkişafı (kistin ayaqlarının torsionu) ilə qadın bir yumurtalıqdan çıxarılır.

Kistin laparoskopik çıxarılması xəstəyə bu əməliyyat üçün hazırlandıqdan sonra plana uyğun həyata keçirilir. Bu prosedur olduqca sadədir və az təsir göstərir. Qadağın qarın divarının ön hissəsində qarın boşluğunda bir neçə pozuntu meydana gətirir (qadın bu anda anesteziya altında olur), qarın boşluğunun qazla doldurulur, sonra bir lampa ilə təchiz edilmiş xüsusi bir vasitə və sonunda laparoskopa bir video kamera yerləşdirilir. Bu cihazla, pelvisin daxili orqanlarının ekranı monitor ekranında göstərilir. Xüsusi cərrahiyyə alətlərinin köməyi ilə cərrah bir orqanik kisti özünün kapsulası ilə birlikdə çıxarır və orqanizmin sağlam sahələrinə zərər vermir və ya toxunmur. Kistin bir ayağı varsa, həkim gələcəkdə xəstəliyin təkrarlanmasını maneə törədən bətn və kalsiumla birlikdə şiş çıxarır. Kistin çıxarıldıqdan sonra qarın boşluğundan qaz çıxarılıb, zədələnmiş sahələrə dikişlər və steril qazaq bantları yerləşdirilir. Bəzi hallarda 1 gün ərzində bir drenaj sisteminin quraşdırılması tələb olunur.

Laparoskopiyadan sonra qadının cəsədinə müdaxilə izləri yoxdur.

Hamiləlik zamanı ovarian folikulyar kist

Yaxın gələcəkdə anası olmaq istəyən hər bir qadın bütün imtahanlardan keçməyi və həkimlərin tövsiyələrini diqqətlə dinləməyə çalışır. Doktordan duyulan “yumurtalıq folikulyar kist” diaqnozu onu yalnız şaşqınlığa gətirməyəcək, həm də ürək narahatlıq və narahatlıq qaynağı olacaq. Bir kist ilə, bir uşağın daşınması və ana olmaq şansı azalırsa? İndi hamiləliklə yumurtalıq folikulyar kist arasındakı əlaqəni anlayacağıq.

Hamiləlik və folikulyar ovarian kist qarşılıqlı eksklüziv parametrlərdir. Bir qayda olaraq yumurtalıqlardan birində kist inkişafı yumurtanın folliküldən qaçmasını maneə törədir. Ancaq bir qadının yalnız normal olaraq fəaliyyət göstərən yumurtalıqla çox müvəffəqiyyətli bir hamilə olduğu vəziyyətlər var.

Tez-tez bir folikulyar kist birinci sinifdə bir ginekoloq tərəfindən və ya ilk trimestrdə fetusun ultrasəs müayinəsi zamanı aşkar edilir. Əgər belə bir patoloji aşkar edilərsə, ginekoloq xəstəyə mümkün olan bir komplikasiya – yumurtalıq apopleksiyası (kistin ayağını bükür) barədə məlumat verməlidir ki, bu da aşağı çəkmə riskini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər. Bütün klinisistlər qadınların konsepsiyasını planlamasını güclü bir şəkildə təklif etdiyini kistin komplikasyonlarının inkişaf riski ilə əlaqələndirir! Hamiləliyə hazırlıq, ginekologiya kafedrasında diaqnostik müayinə, zəruri ləkələrin çatdırılması, qan testləri və əlbəttə pelvik orqanların ultrasəsidir. Hamiləlikdən əvvəl bir kisti müalicə etmək yaxşıdır, bətnində böyüyən bir fetusa xəsarət yetirməmək üçün.

Əlbəttə ki, bir qadın hamiləlik üçün hazırlaşır, bütün lazımi tədqiqatlara başlamış olur və hər şey normaldır və ilk ultrasəsdə 12 həftə ərzində yumurtalıq kisti var. Bu, kist inkişafına təkan verə biləcək bədənin hormonal dəyişikliklərindəndir. Hər halda, gestasiya zamanı yumurtalıq kistinin müəyyən edilməsi hamilə qadının davamlı monitorinqi və ginekoloqa tez-tez ziyarət üçün əsasdır.

Əgər follikulyar kistin böyüməsi hamiləlik dövründə irəliləyirsə, onda təhsilin aradan qaldırılması ilə bağlı sual yaranır. Kist aradan qaldırılması üçün optimal dövr hamiləliyin ikinci trimesteridir (təxminən 17 həftə). Ginekologlar əvvəllər əməliyyatın keçirilməsini tövsiyə etmirlər, çünki hamiləliyin kiçik dövrlərində düşmə riski çox yüksəkdir.

Hamiləlik zamanı ovarian kist çıxarılması laparoskopiya ilə həyata keçirilir, buna görə formalaşmanın ölçüsü böyük deyil. Kistin böyük bir hissəsi (7-8 sm-dən çox) ilə cərrahi müdaxilə anterior abdominal divarın (laparotomiyanın) kiçik bir hissəsini təşkil edir.

Bətndə yumurtalıq kisti aşkar edilərkən, yumurtalıq özünün və hamilə qadının ümumi sağlamlığının işlədilməsi böyük dərəcədə zəifdir, buna görə ginekoloqlar gestational yaşından asılı olmayaraq formalaşmanın cərrahi aradan qaldırılmasında israr edirlər. Əks təqdirdə, kist bacaklarının torsionu ola bilər, sonra da yalnız fetusun həyatına deyil, gələcək anaya təhlükə yarada bilər.

Təhlükəsizlik tədbirləri

Follikulyar yumurtalıq kisti aşkar edilərkən və terapiya zamanı cinsi bir qadın üçün kontrendikedir, ancaq cinsi əlaqə bir qadında kist ayaqlarının və ya qarın ağrısının burulmasına səbəb olmadığı üçün sərt və sıx olmamalıdır.

Kist aşkar edilərkən pəhrizdə heç bir xüsusiyyət yoxdur. Yumurtalıq folikulyar kist, intrauterin cihazın uterus boşluğuna gətirilməsinə qarşı bir kontraendikasiya deyil.

Müalicə zamanı qadın üçün yeganə tövsiyə bədən tərbiyəsi, ağırlıq qaldırmaq, abdominalsa yük artımı tələb edən idman məşqlərini yerinə yetirmək, həmçinin bədən mövqeyində kəskin dəyişikliklər etməkdir.

Ovarian kist meydana gəlməsinin qarşısının alınması

Ovarian kistlərin meydana gəlməsini maneə törətmək üçün bir qadın sağlamlığına diqqətli olmalıdır. Ginekoloqda mütəmadi profilaktik müayinələr, pelvik orqanların iltihablı xəstəliklərinin müalicəsi, hormonal bozuklukların düzəldilməsi yumurtalıqlarda meydana gəlmələrin qarşısını ala bilər. Süd recurrent ovarian kist ilə patologiyanın yenidən inkişafının səbəbini müəyyən etmək və aradan qaldırmaq lazımdır.

Doğuş zamanı kist aşkarlanması xəstəni ağırlaşmaların qarşısını almaq üçün adətən ginekologu ziyarət etməməyi tələb edir.