Isarət dili

“Qafqazinfo”ya daxil olan məlumata görə, bu, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi və Təhsil Nazirliyinin birgə işçi qrupunun hazırladığı “Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişikliklər edilməsi barədə” qanun layihəsində əksini tapır.

Азербайджанский язык жестов – Azerbaijani Sign Language

Азербайджанский язык жестов ( азербайджанский : Azərbaycan işarət dili, AİD ) – это язык жестов, используемый сообществом глухих в Азербайджане . Как и в случае с другими жестовыми языками, AİD имеет уникальную грамматику, которая отличается от устных языков, используемых в регионе. Хотя в Азербайджане приблизительно 31 000 глухих, большинство из них используют турецкий язык жестов (TİD) в качестве основного языка жестов. Азербайджанский язык жестов не имеет языковых кодов . Он не признается в качестве официального языка по Азербайджану .

Азербайджанский язык жестов основан на русском языке жестов (RSL) и связан с турецким языком жестов (TİD).

История

В Азербайджане немало глухих . Самым известным из них был Бахруз Кенгарли , живописец и график. В Азербайджане есть две республиканские специальные школы-интернаты, которые обслуживают только членов азербайджанской общины глухих. Хотя их язык жестов не признан официальным языком, сообщество глухих Азербайджана является членом Всемирной федерации глухих (WDF). На международных конференциях и встречах вместо AİD используется русский жестовый язык (RSL).

Смотрите также

использованная литература

Эта статья об Азербайджане незавершена . Вы можете помочь Википедии, расширив ее .

Эта статья о языке жестов или связанной теме незавершена . Вы можете помочь Википедии, расширив ее .

Isarət dili

İşarət dili eşitmə və danışma məhdudiyyəti olan insanlarla ünsiyyət qurmaq üçün istifadə olunur. Əvvəllər insanlar özləri icad etdikləri jestlərdən istifadə edirdilər, lakin 18-ci əsrdən etibarən vahid sistemli dillər yaranmağa başladı. Bununla xüsusilə Fransa (Mişel de l’Epe) və Almaniya (Samuel Geinicke) məşğul idi.
Bəs Beynəlxalq işarət dili varmı?

Xeyir. Ölkələrin fərqli dilləri olduğu üçün, işarət dilləri də fərqlənir. Hətta bir ölkədə bir neçə növ də işarət dili ola bilər: məsələn, İspaniyada ispan və katalan dilləri mövcuddur. Azərbaycanda da xüsusi işarət dili var.

Buna görə də müxtəlif ölkələrdən olan insanlar ölkə daxilində öyrəndikləri işarət dilindən istifadə edərək bir-birlərini başa düşməyə bilərlər. Dünyada onların 120-dən çox olduğu güman edilir. Ümumilikdə 300 milyondan çox insan işarət dili ilə ünsiyyət qurur.

Azərbaycanda işarət dili
Ölkəmizdə kifayət qədər eşitmə və danışma məhdudiyyətli insanlar var. Dövlət onlara xüsusi qayğı göstərir. Onlar üçün 2 N-li və 3-N-li Respublika xüsusi internat məktəbləri var. Həmin məktəblərdə 790-dan çox şagird təhsil alır. Universitetlərdə bu mövzuda bir çox layihələr və təlimlər keçirilir. Həmin şəxslərin bir çox hallarda ali təhsildən kənar qalmasına görə gələcəkdə eşitmə və danışma məhdudiyyəti olan şəxslər üçün xüsusi fakültələrin və ixtisasların açılması müzakirə olunur. Azərbaycan eşitmə və danışma məhdudiyyətli şəxslərin cəmiyyəti olan Dünya eşitmə və danışma məhdudiyyəti olan şəxslərin federasiyasının (WDF) üzvüdür. Bu proqram eşitmə və danışma məhdudiyyətli insanların yaxşı yaşamasını təmin etmək üçün yaradılmışdır.
İşarət dilinin Amerika və bəzi Avropa ölkələrində dövlət dili statusuna malik olsa da, Azərbaycanda bu dil dövlət dili statusuna malik deyil.

İşarət dilini necə öyrənmək olar?
Statistika göstərir ki, işarət dilini mükəmməl öyrənmək üçün uşaqlıqdan başlamaq lazımdır. Ancaq kifayyət qədər bu dili sıfırdan mükəmməl öyrənmiş yetkin insanlar da vardır. Sıfırdan işarət dilini xüsusi əlifbanın, video dərslərin, jest mahnılarının və kursların köməyi ilə öyrənə bilərsiniz.
Yeri gəlmişkən, jest dilini bilən insanlar surdotərcüməçi diplomu ala bilər.

Samir Mehdiyev
Bakı Dövlət Universitetinin
Jurnalistika fakültəsinin IV kurs tələbəsi

Isarət dili

Azərbaycanda dövlət dilinin şifahi şəkildə istifadə edildiyi sferalarda eşitmə və ya nitq pozuntusu olan şəxslər üçün işarət (jest) dilinin rəsmi olaraq ünsiyyət dili kimi tanınması təmin ediləcək.

“Qafqazinfo”ya daxil olan məlumata görə, bu, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi və Təhsil Nazirliyinin birgə işçi qrupunun hazırladığı “Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişikliklər edilməsi barədə” qanun layihəsində əksini tapır.

Məqsəd dövlət tərəfindən əlilliyi olan şəxslərin digərləri ilə bərabər səviyyədə, maneəsiz informasiya əldə etmələrinə, həmçinin öz fikirlərini, ideyalarını sərbəst ifadə etmələrinə, ümumən cəmiyyətə inteqrasiyasına daha geniş şərait yaradılmasıdır. İşarət dilinin istifadəsinin genişləndirilməsi məqsədi ilə görmə və eşitmə məhdudiyyəti olan şəxslər üçün ədəbiyyatın nəşr edilməsi, elmi, metodiki, bədii əsərlərin, həmçinin təhsil müəssisələri və kitabxanalar üçün Brayl şrifti ilə çap edilmiş ədəbiyyatların əldə olunması təmin ediləcək. Azərbaycan Dövlət Televiziyasının proqramlarında, kino və videofilmlərdə subtitr və ya surdotərcümə sisteminin tətbiq edilməsi də nəzərdə tutulur.

Bu dəyişiklik eyni zamanda, milli qanunvericiliyin BMT-nin “Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında Konvensiyası”na uyğunlaşdırılması istiqamətində növbəti addımdır. Belə ki, ölkəmizin 2 oktyabr 2008-ci ildə ratifikasiya etdiyi həmin Konvensiyanın 21-ci maddəsinə əsasən, bu sənədə qoşulan ölkələrin öhdəliklərindən biri kimi jest dillərinin, Brayl əlifbasının, əlilliyi olan şəxslərin seçiminə uyğun gücləndirici və alternativ üsulların, ünsiyyətin bütün digər üsullarının, metod və formatların rəsmi münasibətlərdə qəbul olunması və istifadəsinin təmin olunmasıdır

Son xəbərlər

• 10:45 | Azərbaycanla bu ölkə arasında aviareyslər bərpa edilir
• 10:43 | İki güləşçimiz final görüşünə çıxacaq, beşi mübarizəyə başlayır
• 10:38 | 56 yaşlı Xalq artistinin bu fotoları maraqla qarşılandı
• 10:31 | Naxçıvanda Türkiyə vətəndaşları arasında – Kütləvi dava
• 10:27 | Türkiyədə zəlzələ oldu
• 10:09 | Bakıda əl qumbarası və bıçaqlar aşkarlandı – Video
• 10:09 | Bakıxanov qəsəbəsində ağacəkmə aksiyası keçirildi – Fotolar
• 10:06 | Novruz bayramı Suraxanıda təntənə ilə qeyd olunub – Fotolar
• 09:58 | Şehiçlə Muslera arasında qalmaqal – Video
• 09:56 | Tanınmış fotoqraf vəfat etdi
• 09:51 | Nyu-York teatrı Netrebkoya 200 min $ təzminat ödəyəcək
• 09:28 | Qanunsuz kömür istehsalçıları aşkarlandı – Fotolar
• 08:58 | Azərbaycan XİN məlumat yaydı
• 08:52 | Xəzər rayonunda ümumrayon Novruz şənliyi keçirildi – Fotolar
• 08:29 | Bu gündən Şuşaya turist səfərləri başlayır – Video
• 07:49 | Deniz Seki koronavirusa yoluxdu
• 07:02 | Lens Reddik öldü
• 06:23 | Bu ölkə Ukraynaya “MiQ-29” qırıcıları verəcək – Saziş imzalandı
• 05:01 | Parisin zibili təmizləndi
• 04:05 | Türkiyədəki zəlzələdə sağ qalanlara bunu edənlər cəzalanacaq
• 03:18 | Messi baş məşqçinin təlimlərindən narazı qalıb getdi
• 02:37 | Türkiyə ağardı. – Video
• 01:55 | Türkiyə XİN Ermənistanla bağlı bu hesabatı əsassız adlandırdı
• 01:32 | Türkiyədə “Supercell” fırtınası baş verdi – Video
• 01:19 | Türkiyənin ilk döyüş təyyarəsi uçuş-enmə zolağına çıxdı – Video
• 00:35 | ÇL-də həftənin ən yaxşı oyunçusu seçildi
• 00:10 | Bu gündən 9 günlük bayram tətili başlayır
• 00:05 | Trampa olan bu qadağa aradan qaldırıldı
• 17.03.2023 23:47 | Putin və Lukaşenko Azərbaycandan keçəcək dəhlizdən danışdılar
• 17.03.2023 23:35 | Vaksin vurduranların sayı açıqlandı
• 17.03.2023 23:34 | Bu gün 4 nəfər koronavirusdan ölüb
• 17.03.2023 23:31 | “Putinlə bağlı məhkəmə qərarı ədalətlidir” – Ukraynanın Baş naziri
• 17.03.2023 23:23 | “Meta” bu ölkədə ödənişli abunə xidmətini işə salır
• 17.03.2023 23:12 | Mahir oynadı, komandası “Qalatasaray”a qalib gəldi
• 17.03.2023 23:10 | Ərdoğan Stoltenberqlə bu məsələləri müzakirə etdi
• 17.03.2023 22:49 | Əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin dəyəri artıb
• 17.03.2023 22:30 | 24 yaşlı Rəcəb Tayyib Ərdoğan da prezidentliyə namizəd oldu – Video
• 17.03.2023 22:29 | Şabranda ağır qəza, ölənlər var
• 17.03.2023 21:37 | Zelenski onu istefaya göndərdi
• 17.03.2023 21:25 | “Qarabağ”ın bu futbolçuları “Qalatasaray”a qarşı oynamayacaq – Siyahı
• 17.03.2023 21:09 | Koroşi orderə baxmayaraq, Putinlə görüşməyə hazırdır
• 17.03.2023 20:47 | “Haaqa Məhkəməsinin qərarı Rusiya üçün əhəmiyyət daşımır”
• 17.03.2023 20:28 | Mahir Emreli “Qalatasaray”la matçın start heyətində
• 17.03.2023 20:28 | Rövşən Nəcəf Gənc İstedadlar Proqramına seçilmiş şəxslərlə görüşdü
• 17.03.2023 20:23 | İki yerüstü piyada keçidi istifadəyə verildi – Fotolar+Video
• 17.03.2023 20:15 | Binəqədi-Novxanı yolunda niyə böyük tıxac yaranıb? – Video
• 17.03.2023 20:13 | ADY “Taxıl Ekspresi qatarı” layihəsinin təqdimatını keçirdi
• 17.03.2023 20:09 | AZAL Bəhreynə müntəzəm reyslərə başlayacaq
• 17.03.2023 19:58 | Haaqa Məhkəməsi Putinin həbsi üçün order verdi
• 17.03.2023 19:53 | “Qəbələ” “Şamaxı”ya qalib gəldi